| 93. | Ko te Apiha Takiwa Ora, me ia takuta (medical officer) ranei i whakaturia e te Minita mo te Ora o te Katoa, e te Poari o nga Kura page 40.gif) (Education, Board) ranei, ka ahei i nga wa tika katoa ki te tomo ki roto ki runga ranei ki ia whare kura mo te katoa me te tirotiro i nga tamariki e tae ana ki tana kura, me te whakaatu ki nga matua ki nga kai-tiaki ranei o ia o ana tamariki i ia mate, hapanga tinana (bodily defect) ranei, e whakaaro ana ia kei te pa ki tana tamaiti. |
| 94. | Ka ahei ia mana takiwa, kei riiwhi mo tana ake whakatunga i tetahi Kai-tirotiro Nuihana, i roto o ana moni noa (ordinary funds) ki te kohi atu i tetahi wahi o te utu-a-tau o tetahi Kai-tirotiro i whakaturia i raro i tenei Ture. |
| 95. |
| (1.) | Ka ahei te Kawana i runga i te Ora Kaunihera i ia wa i ia wa ki te arai atu i te utanga mai ki Niu Tireni o ia mea (material) e maharatia ana e ia tera e kawe mai i nga mate infectious diseases, ki te whakatakoto ranei i nga tikanga e whakaaetia ai aua mea kia tae mai. |
| (2.) | Ia mea (goods) i utaina mai ki konei i runga i te takahi i tetahi Ota Kaunihera pera ka kiia he mea (goods) i araitia kia kaua e utaina mai ki konei, i raro i te "Customs Law Act, 1908," a ka whakahaeretia i runga i tera aronga. |
|
| 96. | Mehemea i tana whakahaerenga i tetahi mahi i whakanohoia ki runga ki a ia hei mahi mana e tenei Ture, ka araitia ka whakararu-rarua ranei, ahakoa i runga i tewhea huarahi, te tangata nona tetahi wahi (premises) e te kai-noho, te kai-noho ranei e te tangata nona, ko te mea o raua nana i arai i whakararuraru ranei i tetahi ka tika kia whiua ki tetahi whaina kaua e neke atu i te rima pauna mo ia ra i mahi pera ai ia. |
| 97. | Mehemea ka hapa i te tangata nona tetahi wahi (premises) te whakaatu pono, tuturu hoki, i te ingoa o te kai-noho, ka hapa ranei i te kai-noho te whakaatu pono, tuturu hoki, i te ingoa o te tangata nona, ina tonoa e te Apiha Takiwa Ora e tetahi Kai-tirotiro ranei kia whakaatu-ria e ia taua ingoa, ko te tangata nona taua hapanga ka tika kia whiua ki tetahi whaina kaua e neke atu i te rima pauna. |
| 98. | Ka kiia kua whai hara te tangata ki runga ki tenei Ture, mehemea, ahakoa i runga i tewhea huarahi, hangai tonu ranei, kotaha noa ranei, ka araitia ka whakararurarua ranei e ia te Tumuaki Apiha Ora, tetahi Apiha Takiwa Ora ranei, Kai-tirotiro ranei, tetahi atu apiha ranei i raro i tenei Ture, tetahi Kai-tirotiro tetahi atu apiha ranei a tetahi mana takiwa i a ia e whakahaere ana i tetahi o ana mahi, mana, take tika ranei, i raro i tenei Ture. |
| 99. | Mehemea ka mahi tetahi tangata i tetahi hara ki runga ki tenei Ture, a kaore nei he whiu i whakatakotoria e tenei Ture i waho atu o tenei tekiona mo taua hara, ka tika ia kia whiua ki tetahi whaina kaua e neke atu i te rima pauna, a, mehemea ka mau tonu te hara, ki tetahi whaina atu ano kaua e neke atu i te rima pauna mo ia ra e mau tonu ai te hara a muri atu i te ra tuatahi. |
| 100. |
| (1.) | Ko nga moni katoa i whakapaua e te Apiha Takiwa Ora mo te taha ki tetahi mana takiwa, e tau ana ranei hei utunga ma tetahi mana takiwa i raro i tenei Ture, ka ahei te tono atu kia utua mai ano me te mea nei he nama e takoto ana hei utunga ki te Karauna. |
| (2.) | I runga i te kore e paangia tetahi atu huarahi e tonoa atu ai kia utua aua moni i whakapaua, ka ahei aua moni, i runga i te warati a te Minita, te tango atu me te pupuri atu i roto o ia moni e tau ana i ia wa hei utunga atu i roto o te Kaute a te Katoa (Public Account) ki te mana takiwa hei moni awhina (subsidy), reweniu kourawhira, aronga ke atu ranei ahakoa pewhea. |
page 41.gif) |
| 101. | Ko nga moni katoa i whakapaua, a e kiia ana e tenei Ture ka taea te tono atu kia utua i runga i te huarahi wawe, me nga whaina katoa i raro i tenei Wahi o tenei Ture, ka taea te tono atu kia utua mai i raro i nga tikanga wawe o te "Justices of the Peace Act, 1908," i te aroaro o tetahi Kai-whakawa Tuturu anake. |
| 102. | Ko nga moni katoa i whakapaua e—mo te taha ranei ki— te Tari i runga i te whakahaeretanga i tenei Ture ka tau hei utunga i roto o nga moni e pootitia ana e te Paremete. |
| 103. |
| (1.) | Ko nga whaina katoa me era atu moni i utua mai ki— i riro mai ranei i—mo te taha ranei ki—te Tari i runga i te whakahaeretanga i tenei Ture me utu ki te Kaute a te Katoa (Public Accounts) hei wahi mo te Consolidated Fund. |
| (2.) | Ko nga whaina me nga moni murunga katoa i riro mai i—mo te taha ranei ki—tetahi Paro Kaunihera i raro i tenei Wahi o tenei Ture me utu ki roto ki—a ka waiho hold hei wahi mo—te Kaute Takiwa (District Fund) o taua Paro. |
|
| 104. |
| (1.) | Ko nga moni katoa i whakapaua e—mo te taha ranei ki —tetahi mana takiwa i runga i te whakatutukitanga o tetahi o nga tikanga o tenei Ture ka ahei kia utua e te mana takiwa i roto o ana moni whanui (general funds), a hei whakaea i ia moni i whakapaua peratia ka ahei te mana takiwa, apiti atu ki era atu mana ona ki te whakanoho reiti, i runga i te ota motuhake ki te hanga me te whakatau i tetahi reiti motuhake, kaua e neke atu i te kotahi heipene i te pauna kotahi i runga i te wariu moni (capital value) o nga whenua me nga taonga (property) o taua takiwa e tau ana hei reititanga, i runga ranei i tona rite ano ki tena i runga i te wariu whakapaingakore, wariu-a-tau ranei, ano i tupono ki tewhea o ena te tikanga reiti e whakahaeretia ana i roto i taua takiwa. |
| (2.) | Mehemea nga moni e whakapaua ana kua whakapaua ranei mo tetahi wahi o taua takiwa i whakahuatia e te ota motuhake, ka ahei te reiti motuhake te hanga me te whakatau ki runga ki taua wahi anake. |
|
| 105. | Mo te taha ki nga tono (requisition) ki nga tangata nona me nga kai-noho i raro i tenei Wahi o tenei Ture, me te hoatutanga (service) o aua mea, ka pa nga tikanga e whai ake nei:—
| (a.) | Ko te tono (requisition) me mahi i runga i te poama kua whaka-takotoria; ranei mehemea kaore he poama, he poama ranei e rite tika ana i whakatakotoria, hei reira me mahi i runga i te ahua poama e maharatia ana e te apiha nana i whakaputa e tika ana. |
| (b.) | Ko te tono (requisition) ki te tangata nona tetahi wahi (premises) ka ahei te hoatu (served) ki te tangata nona i runga i tetahi o nga huarahi e whai ake nei:—
| (i.) | I runga i te hoatutanga ki te tinana ake o te tangata nona, i te waihotanga ranei i te wahi pihinihi (place of business), wahi nohoanga ranei (mehemea ia he pera) o te tangata nona i roto i taua takiwa, ki tetahi tangata ranei ki te titiro iho kei te whakamahia i roto e noho ana ranei i roto i taua wahi; ranei |
| (ii.) | I runga i te poohitanga atu i taua tono i roto i te reta rehita i tuhia a waho ki te tangata nona ki tona wahi pihinihi (place of business) wahi nohoanga (abode) ranei e mohiotia mutungatia ana (mehemea ia he pera) i roto i taua page 42.gif) takiwa, ki te wahi (premises) ranei e paangia ana e taua tono (requisition). |
|
| (c.) | Ko te tono (requisition) ki te kai-noho o tetahi wahi (premises) ka ahei te hoatu (served) ki te kai-noho i runga ano i ana huarahi, mutatis mutandis, ano tonu ko ia te tangata nona. |
| (d.) | Mehemea ka tutuki te hoatutanga i runga i te reta rehita, ko te ra e tae atu ai te reta ki a ia i runga i te ahua tuturu noa nei (ordinary course) o te poihi ka kiia ko te ra tena o te hoatutanga (service) ki a ia. |
| (e.) | Ka rite mehemea ka whakahuatia te tangata nona te kai-noho ranei ki tona ingoa tuturu noa whakahuatanga tuturu noa ranei, ranei, mehemea he wheama (firm) ki te ingoa tuturu noa whakahuatanga tuturu noa ranei o taua wheama (firm). |
| (f.) | Mehemea e maha atu ana i te kotahi nga tangata nona, ka rite mehemea ka hoatu te tono (requisition) ki tetahi mea kotahi o ratou, me te whakahuatia te ingoa o tetahi mea kotahi o ratou, apiti atu ki enei kupu na "me etahi atu." |
| (g.) | Ko nga tikanga o te rarangi mutunga i runga ake nei ka pa, mutatis mutandis, mehemea e maha atu ana i te kotahi nga kai-noho. |
| (h.) | Ko te korenga i hoatu ki te tangata nona e kore e pa hei whaka-manakore i te hoatutanga ki te kai-noho, me te korenga i hoatu ki te kai-noho e kore e pa hei whakamanakore i te hoatutanga ki te tangata nona. |
| (i.) | Mehemea kaore e mohiotia ana te ingoa o te tangata nona me te kai-noho ranei, ka rite mehemea ka whakahuatia whanuitia ia penei na ko "te tangata nona," "te kai-noho" ranei o te wahi (premises) e paangia ana e te tono (requisition). |
| (j.) | I roto i nga whakahaerenga whakawa katoa ki runga ki te tangata nona ki te kai-noho ranei e meatia ana kia whaka-takotoria tuturutia te tono (requisition), ka kiia kua tae atu he kupu ki te kai-karo kia whakaaturia e ia taua tono; a kia whakaaturia tuturutia kaore i pera ko te tono (requisition) me tona ata hoatutanga ka ahei kia rite te whakaaturia e— mo te taha ranei ki—te kai-tono whakawa te kai-whaaki ranei ina whakatakotoria tetahi mea e kiia ana he kape, a e mau ana hoki i runga tetahi mea e kiia ana he tiwhikete i raro i te ringa o te apiha i whakamanaia hei whakaputa i te mea tinana e ki ana ko taua kape he kape pono o te mea tinana me taua mea tinana i hoatu (served) i te ra e whakahuatia ana i roto i te tiwhikete. |
| (k.) | Ko te whaimanatanga o te tono (requisition) me te hoatutanga e kore e paangia e tetahi pohehetanga, whakahuatanga he, mea he ranei kaore e aro hei whakapohehe kaore ranei e whakapohehe ana i te ahua. |
|
| 106. | I ia keehi mehemea i raro i tenei Ture, i tetahi tono (requisition) ranei, ota ranei a te Kai-whakawa Tuturu i raro i tenei Ture, te tangata nona me te kai-noho o tetahi whare, whakaarahanga, whenua, wahi (premises) ke atu ranei—
| (a.) | E tika ana raua huihui me raua wehewehe ma raua e mahi tetahi mahi whakamaatanga, disinfecting, tetahi atu mahi hamtare (sanitary) ranei ahakoa pewhea te ahua; raneipage 43.gif) |
| (b.) | E tika ana raua wekeweke kia wkiua ki tetahi wkaina mo tetahi kapanga i runga i tetaki mahi pera; ranei |
| (c.) |
E tau ana ki runga ki a raua kuikui me raua wekeweke ma raua e utu tetaki moni i wkakapaua e—mo te taka ranei ki—te Tari, me tetaki apika ranei o te Tari, me te mana takiwa ranei me tetaki apika ranei o te mana takiwa, mo runga mo tetaki maki pera,—
hei reira, kei wkakatakoto i nga mana o—me nga maki kei makinga ma —te tangata nona me te kai-noho i waenganui o tetaki me tetaki o raua, ka pa nga tikanga e wkai ake nei:—
|
| (d.) | Ko te tangata nona nana i maki, i utu ranei i te makinga, i utu ranei i te wkaina, i nga moni ranei i wkakapaua, ka tika ki te tono atu kia utua ki a ia e te kai-noko ano ke nama kei utunga nga moni i pau i taua maki, nga moni ranei i utua peratia, mekemea ka marama i a ia te Kooti i tono nei ia i roto kia utua ki a ia taua nama ko te take i tika ai kia makia taua maki e kara i a ia ake nei te ke, e kara ano koki i tetaki atu tangata e tau ana ki runga ki a ia te taumakatanga o nga maki me nga kapanga ranei a taua tangata, engari na runga anake na te ke o te kai-noko, o tetaki atu tangata ranei e tau ana ki runga ki te kai-noko te taumakatanga o ana maki me ona kapanga ranei. |
| (e.) | Ko te kai-noho nana i mahi i utu ranei i te mahinga, i utu ranei i te whaina, i nga moni ranei i whakapaua, ka tika ki te tono atu kia utua ki a ia e te tangata nona ano ke nama kei utunga nga moni i pau i taua mahi, nga moni ranei i utua peratia, mekemea ka marama i a ia te Kooti i tono nei ia i roto kia utua ki a ia taua nama ko te take i tika ai kia mahia taua mahi e hara i a ia ake nei te he, e hara ano hoki i tetahi atu tangata e tau ana ki runga ki a ia te taumahatanga o nga mahi me nga hapanga ranei a taua tangata, engari na runga anake na te he o te tangata nona, o tetahi atu tangata ranei e tau ana ki runga ki te tangata nona te taumahatanga o ana mahi me ona hapanga ranei. |
| (f.) | Ko nga moni o te nama e tika ana kia utua ki te kai-noko i runga i nga huarahi kua kiia ake nei ka ahei kia waiko hei whakaea mo nga moni reti kua tau kei utunga atu, a muri ake ranei tau ai kei utunga atu mana ki te tangata nona. |
| (g.) |
I te wkakataunga ai o nga mana o—me nga maki kei makinga ma—te tangata nona me te kai-noko i raro i tenei tekiona me whakaaro atu ki nga tikanga me nga kawenata ranei o ia pukapuka riihi-a-tuhituhi o taua wahi (premises) mehemea taua riihi mo tetahi wa kaore e hoki iho ana i te toru tau:
Engari ko ia tikanga, kawenata ranei, kia whakaorangia atu te tangata nona mo te taka ki ana maki hei whaka-tutuhitanga mana i raro i tenei tekiona e kore e whaimana.
|
| (h.) | I tua atu i nga tikanga kua whakatakotoria e te rarangi mutunga i runga ake nei, ko nga mana o—me nga mahi hei mahinga ma— te tangata nona me te kai-noho e kore e paangia e tetahi kirimene i waenganui i aua hunga. |
page 44.gif) |
| 107. | I ia keehi mehemea i roto i tenei Ture e kiia ana tetahi moni i whakapaua kua tau hei tiaati ki runga ki te whenua ki te wahi (premises) ranei ka pa nga tikanga e whai ake nei:—
| (a.) | Mehemea ka aranga tetahi take, tautotohe ranei, mo te pono mo te nui ranei o te tiaati, mo te whenua mo te wahi (premises) ranei e ekengia ana e tana mea hei reira me whakatau taua take e tetahi Kai-whakawa Tuturu i runga i te huarahi wawe, a ko tana i whakatau ai me tuturu ki tera. |
| (b.) | I raro i te whakatau a te Kai-whakawa Tuturu i raro i te rarangi mutunga i runga ake nei, he tiwhikete i raro i te ringa o te Apiha Takiwa Ora, o te Karaka ranei o te mana takiwa, ka tino rite hei whakaatu (sufficient evidence) i te nui o te tiaati, i te whenua me te wahi (premises) e ekengia ana e te tiaati, me nga tangata e tau ana ma ratou e utu taua tiaati. |
| (c.) | Ko taua tiwhikete, ranei, ina tupono ki tewhea ahua, he tiwhikete o te whakatau a te Kai-whakawa Tuturu i raro i te ringa o te Kai-whakawa Tuturu, ka ahei kia rehitatia ki runga ki te whenua e paangia ana e taua mea. |
| (d.) | Ko taua tiaati me whakauu a me whakaea hoki i runga i nga huarahi kua whakatakotoria e nga rekureihana i raro i tenei Ture. |
|
| 108. |
| (1.) | Ia mana takiwa ka ahei i ia wa i ia wa ki te hanga paero mo katoa mo etahi ranei o nga take e whai ake nei:—
| (a.) | Mo te tino whakatutukitanga tika o ia o nga whakaaro o tenei Ture: |
| (b.) | Hei whakatakoto tika i ia o nga putake o tenei Ture: |
| (c.) | Hei tiaki i te ora o te katoa, te ora pumau, me te pai, hei arai hei whakakore atu hoki i nga nuihana (nuisances); me te taha hoki ki te whakaarahanga, te hanganga, me te whaka-oranga o nga whare, me te whakatakoto tikanga mo nga tareinatanga (drainage) me nga haniteihana (sanitation); hei whakatakoto tikanga mo—hei arai ranei i—te whakaarahanga o nga whare kaore nei e whai hononga atu (frontage) ana ki tetahi tiriti rori ranei o te katoa, rori paraiwete ranei, me te arai i te tino whakakapinga rawatanga o te whenua ki te whare; mo te tirotirohanga hoki o ia whenua, whare, wahi (premises) ranei mo ia take i raro i tenei Ture, ranei mo ia rekureihana, paero ranei, i mahia i raro i tenei Ture. |
|
| (2.) | Ia paero pera ka ahei kia pa ki tetahi wahi anake o te takiwa o ia mana takiwa pera. |
|
| 109. | Mo te taha ki nga paero i mahia i raro i tenei Ture e tetahi mana takiwa ka pa nga tikanga e whai ake nei:—
| (a.) |
I ia keehi me takoto aua paero i raro i te whakaae a te Apiha Takiwa Ora i mua i te mahinga e te mana takiwa:
Engari me whakaaro kua puta taua whakaaetanga kia whakaaturia ra ano kaore ano i whakaaetia:
|
| (b.) | Ka ahei aua paero mo ia takahanga o nga paero ki te whakatakoto whaina kaua e neke atu i te rima pauna, a mehemea ka mau tonu te takahi, tetahi whaina atu ano kaua e neke atu i te rima pauna mo ia ra e mau tonu ai te takahi a muri atu i te ra tuatahi.page 45.gif) |
| (c.) | Ko te waihotanga o tetahi mahi, mea ranei, kia takoto tonu ana i runga i tetahi ahuatanga e takahi ana i tetahi paero, ka kiia he takahanga mau tonu i runga i nga tikanga o tenei tekiona. |
| (d.) | Ka kiia kua whai hara te tangata ki runga ki tenei Ture mehe-mea ka takahia e ia tetahi paero i runga i tetahi ahua takahi kaore nei he whiu i whakatakotoria e nga paero ake nei mo taua tu takahanga. |
| (e.) | Ko nga paero i mahia i raro i tenei Ture e tetahi mana takiwal ka ahei te mahi, te whakaatu, me te whakauu i runga i nga huarahi kua whakatakotoria e te Ture whakahaere i taua takiwa. |
|
| 110. |
| (1.) | Ia Apiha Takiwa Ora ka—mo te taha ki ia hohipera i whakaturia i raro i tenei Ture—tu ex officio hei Kai-tirotiro i raro i te "Hospitals and Charitable Institutions Act, 1908." |
| (2.) | Ka ahei te Kawana i ia wa i ia wa, i runga i te Ota Kaunihera i kahititia, ki te hanga rekureihana mo te tirotirohanga o nga hohipera katoa e whiwhi ana i te moni awhina (subsidy) a te Kawanatanga, ahakoa i whakaturia i raro i tenei Ture i raro ranei i te "Hospitals and Charitable Institutions Act, 1908," me nga ripoata o aua tirotirohanga katoa me whakatakoto ki te aroaro o te Paremete i roto i nga ra e rua tekau ma tahi i muri atu i te timatanga o ia teehana kotahi. |
|
| 111. | Ka ahei ano hoki te Kawana i ia wa i ia wa ki te hanga rekureihana mo ia take e maharatia ana e ia e whakaarohia ana aua mea e—e tika ana ranei i raro i—tenei Wahi o tenei Ture, me te uru atu ano, hui atu ki era atu mea, nga take e whai ake nei:—
| (a.) | Mo te tirotirohanga me te wehewehenga (analysis) o nga taraka (drugs), nga kemikara (chemicals), me nga rongoa patena (patent medicines): |
| (b.) | Hei axai i te hoko a hei whakatakoto tikanga hoki mo te whakangaromanga o nga taraka (drugs), nga kemikara (chemicals), me nga rongoa patena (patent medicines) kua whakaranua ki etahi mea ke (adulterated): |
| (c.) | Hei whakahau kia whakina nga mea (ingredients) e uru ana ki nga rongoa patena (patent medicines) ina hokohokona ana, i mua atu ranei o te hokonga: |
| (d.) | Hei whakanoho whaina kaua e neke atu i te rima tekau pauna mo ia takahanga o nga rekureihana. |
|
| 112. |
I tua i nga huarahi kua ata whakahuatia e tenei Ture e tetahi atu Ture ranei, tera ranei e ata whakahaua e te Kawana i ia wa i ia wa i runga i te Ota Kaunihera, kaore he kupu i roto i tenei Wahi o tenei Ture e kiia kei te whakakore kei te whakawhaiti ranei i nga mana me nga kaha mahi e ahei ana kia whakahaerea e tetahi mana takiwa i tua ke atu o tenei Ture, engari ko nga mana me nga kaha mahi e ahei ana kia whakahaerea e te mana takiwa i raro i tenei Wahi o tenei Ture ka tu tahi me nga mea e ahei ana kia whakahaerea e ia i tua ke atu o tenei Ture:
Engari hoki—
| (a.) | Kaua tetahi tangata e whiua tuaruatia mo te hara kotahi: |
| (b.) | Ko te whakaritenga o tetahi tikanga o tenei Ture ka kiia he whakaritenga tika tera no te tikanga pera tahi ano o tetahi Ture whakahaere takiwa, o tetahi paero ranei i mahia i raro i taua Ture. |
|
.jpg)
(Education, Board) ranei, ka ahei i nga wa tika katoa ki te tomo ki roto ki runga ranei ki ia whare kura mo te katoa me te tirotiro i nga tamariki e tae ana ki tana kura, me te whakaatu ki nga matua ki nga kai-tiaki ranei o ia o ana tamariki i ia mate, hapanga tinana (bodily defect) ranei, e whakaaro ana ia kei te pa ki tana tamaiti.
