The Ancient History of the Maori, His Mythology and Traditions. Nga-Ti-Whatua [Vol. XIII]
Ko Pou
Ko Pou
Ko te tangata tenei nana i tiki te kumara i Hawa-iki, i tikina atu ano i tenei motu, riro mai e rua nga tiraha, ko nga ingoa o nga tiraha o nga kumara ko Hau-takere-nuku, ko Hau-takere-rangi, e rua hoki nga karehu i riro mai i a Pou hei karehu ngaki mo nga kumara, ko nga ingoa o aua karehu ko Manahi-nuku, ko Manahi-rangi a i mauria mai ano hoki e Pou te oneone i Hawa-iki hei oneone whakatupu i nga kumara, ko te maara whakatupuria ai te kumara ko Manawa-ru, kei Turanga-nui-a-Rua, ko te waiata tenei mo te aranga ki enei korero:
Popo e tangi ana tama
page (29)(4)(2)
E tangi ana ki te kai mahana (mana)
Waiho me tiki ake
Ki te po pua hao kai
Hei amai i te pakake
Ki uta ra, hei waiu
Mo tama, kia mauria
Mai i to o-tipuna
E Ue-nuku, whakarongo
Ko te kumara, ko
Pari-nui-te-ra
Ko Hika-mata
Te tapuwae o
Tanga-roa ka whai
Mata te tapuwae o
Tanga-roa, Tanga-roa
Kaha ruru i
Ka noho Uru
Ka noho i a Nana
Puta mai ki waho ra
Ko Te-ao-tu, ko
Te-ao-wheroKo Hine-tu-a-hoanga
page (30)(4)(3)
Tanga-roa-te-whatu-o-pou-tiri e
Kai te kukumetanga mai
I Hawa-iki, ko te
Ahua ia ko Mauri-whare-kino
Ka noho i a Pari
Ka kawea ki te wai
O Mona-riki, na ona
Hunga, na Te-piere
Na te Mata-ta
Te-piata-niwha-rau
Ka hoake ki runga
Te pupu wharauroa
Na whena koe e waho e
He tuatahi e waho e
He tuarua ka topea
I reira ko te whata-roa
Ko te Te-haere
Na Kohuru, na Ra-a-kai-ora
Na Pae-aki, na Turi-whati
Ko Wai-o-anake te tangata
I rere noa i te ahi
Raranga o Rongo-marae-roa
Ko te kakahu o Tu
Ko Te-rangi-kaupapa
Ko te tatua i riro mai
I a Karoa, i a Matu-a-tonga
Tenei te manawa ka puritia
Tenei te manawa ka tawhia
Kia haramai tona koko
Whitu i te ara ka kiia
Paikea Rua-tapu ki te
Tama meamea, ka tahuri
I te Whiri-purei-ataKa whakakau tu mai
Aia whakarere iho, te kakau
O te hoe, ko Manini tua
Ko Manini-ano, ka tangi
Te kura ka tangi te
Wiwini, ka tangi te kura
Ka tangi wawana, ko Hakiri-rangi
Ka u kai (kei) uta te kowhai
A ngahoro, ka ringia te kete
Ko Manawa-ru
Ko Arai-i-te-uru
Ka kitea e te tini
E te mano, ko Makauri
Anake i mahue atu
I waho i Toka-ahuru
Ko te peka i rere mai
Ki uta ra hei kura
Mo Mahaki komanga
Mo Ao-tea, ko Hue-tanguru
Ko te koiwi ko Rongo-rapua
Waiho me tiki ake ki te
Kumara i aranga i
Ko Peke-howani ka noho i a
Rehua, ko Ru-uhi-i-te-rangi
Ka tau kai (kei) raro te ngahuru
Tikotiko i ene, ko Pou-tu-u-te-rangi
Te matahi o te tau
Te putanga o te hinu e tama
Na ko Toka-ahuru he toka ika hapuku kai (kei) Turanga, kai reira te kahika e tupu ana ko Makauri te ingoa o taua kahika, i mahue atu i te moana ara i Toka-ahuru tipu (tupu) tonu atu i te moana, taetae ana ki te wa e hua nei te kahika, ka hua ano taua kahika i waiho i page (31)(4)(4)te moana, ka hoe nga waka ki te hii ika i runga i taua toka, na hei reira ka mau ake ai nga peka o taua kahika ra i te matau, a ka tae ki te wa e hua ai nga kahika o uta nei na ka hua ai ano hoki taua kahika ra, ko te ingoa o te toka ko Toka-ahuru, ko te ingoa o taua kahika ko Makauri, ko te peka o taua kahika i te moana ra i rere mai ki uta hei kura tena mo Mahaki, tipu (tupu) tonu atu i uta, he motu ngahere ko Makauri te ingoa.