page (25)(3)(1)

Nga Waka O Mua

I hoe mai nga waka o mua o nga tupuna Maori i rere mai ai ki enei motu, i rere mai i tawahi i Tawhiti-nui, Tawhiti-roa, Tawhiti-pa-mamao, i Honoi-wairua, a ko te take i rere mai ai i reira, he whawhai, he nui ta ratou pakanga ki a ratou ano, a ka tahi ratou ka heke mai, a ka rere mai i runga i nga waka nei i nga ingoa nei ko Tai-nui, ko Te-arawa, ko Taki-tumu(timu), ko Kura-hau-po, tera atu te ingoa o etahi o aua waka i rere mai nei, a ko Horo-uta no te tere o Taki-timu(tumu) i te moana koia a Horo-uta, ka rere katoa mai nga waka, a ka mahue atu a Taki-timu, a ka tae mai aua waka ki waenga nui o te moana, ka paia a muri o ratou ki nga ngaru kino o te moana, hei pa atu kia kore ai a Taki-timu e puta mai, ka roa roa mai nga waka, ka tahi ano a Taki-timu ka rere mai, tae rawa mai ki waenganui o te moana, e tu ana te ngaru o te moana kapiti tonu, ka tahi ka kotikotia e ratou nga ngaru a ka motumotu ka puta mai ratou, ka hoe mai ratou kitea mai ki Ao-tea-roa nei, e rere tonu ana nga waka i te moana he wehi i nga kino o Ao-tea-roa i te papai, i te tumatakuru, i te ongaonga, me era atu kino, ka tahi a Taki-timu ka rere ki uta ka tahuna e Tama-tea a Aotea-roa ki te ahi, ka pau i te ahi ka watea te whenua, ka tahi ano nga waka ka rere ki uta, ko nga rangatira o runga i a Taki-timu ko Tama-tea-mai-tawhiti, ko Rua-a-wharo, ko Pou, ko Maahu me etahi atu, ko ratou i haere atua mai ano, ko nga ingoa enei o a ratou atua ko Te-wehi, Te-pua, Te-kopere, Ue-nuku, Kahu-kura, ko a ratou atua enei i rere mai ai i page (26)(3)(2)Tawhiti-nui, i Tawhiti-roa, i Tawhiti-pa-mamao, i Te-hono-i-wairua, a mau iho enei hei atua mo te Maori.

Ko Tama-tea-mai-tawhiti tona ingoa mo tona haramaitanga i Tawhiti-nui, koia a Tama-tea-mai-tawhiti, mo te haenga o tona ure, ka tapaia he ingoa mona ko Tama-tea-ure-haea, a mo tona mahi haerere tonu i Ao-tea-roa nei i tapaia ai he ingoa mona ko Tama-tea-pokai-whenua.

Ko te take o te ingoa nei o Tama-tea-ure-haea, kotahi ano ta raua wahine ko Rawenga, ko Iwi anake, ka moe a Iwi raua ko Tama-tea ka ai raua kaore a Iwi e aue, na ka whiti he po ke a ka moe a Iwi raua ko Rawenga, a ka ai raua, a ka reka raua i to raua iatanga na ka aue a Iwi i te reka, na ka ai ko Iwi raua ko Tama-tea, na kaore a Iwi e aue, pera tonu raua me ta raua wahine, ka tahi a Tama-tea ka kimi (rapu) i te take e aue ai ta raua wahine, na ka tae ki te ra pai, ka tahi a Tama-tea ka ki (mea) atu ki a Rawenga kia haere raua ki te kaukau a ka mutu te kaukau, ka haere raua ki te one tapapa ai kia mahana ai raua, a ka titiro atu a Tama-tea ki a Rawenga, e he ure tehe hoki te ure o Rawenga, a koia ra ano e aue ra ta raua wahine i te reka o te ai. Ka hoki raua ki te kainga a i te ahiahi ka haea e Tama-tea te kiri mata o tona ure, ka motu ka takaia ka hoatu ki tona atua ki a Ue-nuku ka whakairia ki runga ake o te matao o to ratou whare, i te po ka tahi a Ue-nuku ka ai i a Iwi a i rongo noa ake a Tama-tea e aue ana a Iwi ka tahi page (27)(3)(3)a Tama-tea ka ai atu ki a Iwi ka mea "E kui he aha tau e aue nei?" Ka ki mai te wahine ra "Mehemea nei te ahua o te mea i ai nei maua ko te mea i whakairihia nei e koe ki te whare nei, koi (koia ra) haere tonu mai nei ki te ai i au." Kua mohio a Tama-tea, ko tona atua ko Ue-nuku i ai nei i a Iwi, a aitia tonutia e Ue-nuku-rangi a Iwi ki roto ki a Iwi puta tonu mai ko Ue-nuku-whare-kuta, na te atua a Tama-tea tena i ai ki a Iwi, a na Tama-tea i ai ki a Iwi ka puta ko:

Kahu-ngunu
Kahukura-nui
Ra-kai-hiku-roa
Hine-te-raraku
Rangi-mata-koha
Ra-kai-moari
Kahu-kura-mango
Humarie
Tatai-aho
Tu-wai-rau
Ra-kai-te-kura
Tu-maru-hia
Hine-rewa
Rau-tangata
Awhiawhi
Whare-nui
Kukanga
Whakamarino
Te-ropiha
Hori Ropiha