Maui Raua Ko Mahu-I-Ka
(Nga-ti-Hau.)

Na kei a Mahui-i-ka te ahi, i ona ringaringa me ona waewae. Ka rongo a Maui ka haere aia ki te whakamate ia Mahu-i-ka ara ki te nukarau. I tona taenga atu ki tona tupuna (he wahine a Mahu-i-ka) ka ui mai te kuia ra “I haere mai koe ki te aha?” ka ki atu a Maui “Ki te tiki ahi ki au,” ka homai e Mahu-i-ka ko tetahi o ona matikara, ka hoki mai a Maui ka tae ki te wai, ka tineia te ahi ra ka keto (mate) ka hoki a Maui kia Mahui-i-ka ka mea atu aia, “Kua mate te ahi i homai nei e koe.” Ka mea mai te kuia ra, “He aha te mea i mate ai,” ka mea atu a Maui “I taka ahau ki te wai,” ka tapahia mai ano te tahi o ana matikuku e Mahu-i-ka ka homai ano kia Maui, ka haere ano a Maui, a ka tae ano ki te wai ka tineia ano taua ahi, a tukua ana ona ringaringa ki te wai kia makuu, kia mea ai a Mahu-i-ka koia page 103 ano he pono te kupu a Maui i taka ana aia ki te wai, ka hoki ano a Maui ka mea atu ki te kuia ra “I hoki mai ano ahau ki te ahi ki au,” te mea i tohe ai a Maui he mea kia pau katoa te ahi i nga ringaringa me nga waewae o Mahu-i-ka, kei tahuri mai te kuia ra kei tahuna mai aia a Maui ki te ahi, ko tana mahi tonu tenei, ka pau te ahi o nga ringa o te kuia ra, ka tono a Maui ki te ahi i nga waewae, a ka tae ki te matikuku rongo-matua, a kotahi i toe, ka karanga atu a Maui, “Homai te matikuku te mea i toe,” ka mea mai te kuia ra, “Kahore e Maui, e nukarau ana koe ki au,” na ka tahi ka piua te ahi e Maui i tana ringa e mau ana, a ka kainga a Mahu-i-ka e te ahi me te whenua katoa, me nga rakau, a whano (ka tata) ano hoki a Maui ka wera ano i taua ahi, ka oma a Maui, me te inoi ona kia tukua, iho te ua o te rangi kia mate ai te ahi, a keto (pirau) ana te ahi ra ko te tahi wahi o te ahi i rere ki roto ki te Kai-komako ki etahi atu ano hoki o nga rakau, i ora ai te ahi ki reira, mei kore te rere ki reira te oranga o te ahi, penei kua mate kua kore rawa he ahi mo te ao nei. Ko tana mahi tuatahi, ko te mahi Hinaki ratou ko ona tuakana. Ko te mahi tuarua, he tarai Here, he Tatara tona mahi tuatoru, he mahi matau te mahi tuawha, he kukume i nga waewae o te kokako te mahi tuarima, he whakapiko ia Ira-waru te mahi tua ono, ko te whakamatenga o Muri-ranga-whenua te mahi tua-whitu, ko te hinga o te whenua te mahi tua waru, ko te whaka matenga o Mahu-i-ka, te mahi tua iwi, ko tana haerenga kia Hine-nui-te-po.

Maui. (Nga-Ti-Rua-Nui.)

He korero ano mo Maui, ko te tikanga a Maui i te kapura a Mahu-i-ka, ka mea atu a Maui kia Mahu-i-ka, “I haere mai ahau ki te tiki kapura mai,” ka mauria mai e Maui ko te koiti a ka haere mai aia ki te ara ka tineia te ahi eia a ka haere ano aia ki te kainga kia Mahu-i-ka ka mea atu, “Kua pirau taku ahi, homai ano he kapura maku.” Ka hoatu e Mahu-i-ka ko manawa; ka haere a Maui a ka tae ki te ara ka kuhua eia ki te wai ka pirau page 104 te kapura, ka hoki ano aia, ka ki mai a Mahu-i-ka, “I aha i mate ai,” ka mea atu a Maui, “I taka ahau ki te wai,” ka homai ano ko koroa, kuhua ana ano e Maui tenei ki te wai ka hoki ano aia kia Mahu-i-ka, ka tahi Mahu-i-ka ka mohio, “E ko Maui-nukarau te tangata nei,” a kihai i hoatu ano he ahi, ka ui atu a Maui ki aia ka mea, “Ara e tahae ana koe i te ahi ki au,” a ka meinga e Maui kia kino te rangi kia ua kia pirau ai te ahi a Mahu-i-ka, a nohinohi noa ake nei te wahi i ora ai te ahi, ka maka e Mahu-i-ka ki roto ki te Totara, kihai i ka, ki te Matai kihai i ka, ki roto ki te Mahoe, i ka iti nei ki taua rakau, ka tahi ka maka ki roto ki te Kai-komako a ka ora te kapura a Ma-hu-i-ka.

Ko taua Maui nei te tama a Tara-hanga ko tana mahi tuatahi ko nga hinaki mo nga tuna ko ta Maui-mohio he tohe to tana hinaki, ko ta Maui-wareware he puwaha. Ka haere ki te tuku tuna ka mau te tuna i ta Maui-mohio, kahore i mate he tuna ki a nga tuakana, ka kai atu ai nga tuna i nga mounu (maunu) a o nga tuakana no te mea he puwha a o nga tuakana hinaki kahore he tohe. Ka hokimai a Maui ki te kainga ha unuhia te tohe o tana hinaki kei kite nga tuakana a ka mohio, a ka haere atu nga tuakana ka titiro i te hinaki a Maui ka hoki mai ka ui ratou ki a Maui-mohio, “I ahatia tau hinaki i mau ai te tuna.” Ka mea atu a Maui, “I peneitia ano me ia ano e takoto nei,” muri iho ka tono nga tuakana ara a Maui-wareware ma kia taia he here manu ma ratou, ka oti nga here ka taia he tara, he moremore nga tara a nga tuakana he kaniwha ta Maui-mohio tana tara, ka haere ki te wero manu, ka wero atu nga tuakana ka maunu atu nga manu, ka wero a Maui-mohio ka mau te manu, ka hoki mai ki te kainga, ka tangohia te tara kaniwha e Maui-mohio ka hoatu he tara moremore ki te tahere. Kia hua ai nga tuakana, “Koia ano rite tonu tana tara ki a tatou,” muri iho ka whakahau nga tuakana kia taia he matau a ka whakaae a Maui ka whakatara te matau a Maui ka whakamoremorea a nga tuakana, ka mau te ika ki ta Maui ka pahure te ika a era he moremore no nga matau, ka mea atu nga tuakana ki a Maui, “Tena tau page 105 matau.” Ka whakaaria (whakakitea) atu eia he matau momore; na Maui-mohio anake te ika, a ka riri nga tuakana ka pana a Maui i ta ratou waka, a ka wehea to raua waka ko te taokete, ko Ira-waru ka haere a Maui-mohio raua ko Ira-waru ki te hi ika ka hoatu te maunu e Maui ma Ira-waru ka kainga te maunu e Ira-waru a ka penei tonu aia, ka tingia a Maui e te whakatakariri ka u raua ki uta ka mea atu a Maui ki te taokete, “Haere ki mua takoto ai maku e to atu ta taua waka,” a ka toia te waka e Maui ki runga ki te tuara o Ira-waru a ka whati te tuara o tera a whakakuri tonu iho. Ka haere a Maui ka tae ki te kainga ka ui mai te wahine a Ira-waru, “Kei hea to taokete,” ka mea atu a Maui, “Kei ko ano kei te tiaki i a maua ika,” ka haere te wahine ka karanga, “Ira-waru, Ira-waru,” kahore i o mai ko te tuarua o nga ingoa o Ira-waru ko “Kooa.” Ka hoki te wahine ki te kainga ka mea atu kia Maui, “Kahore ra to taokete i te waka.” Ka mea atu a Maui, “E hoki ano koe peratia he karanga mai ‘Moi moi,’ ka hoki te wahine ra ki te taha o te waka ka moi moi ka rere mai a Ira-waru, kua parea te whiore (hiore) hei upoko ko te upoko hei whiore. Ka hoki mai te wahine me te tungane kia Maui ka mea atu te wahine ra kia Maui. “He aha koe i nukarau ai i to taokete,” ka mea atu a Maui, “He kai tonu nana i a maua maunu ika.”

Muri iho ka taia e Maui tana matau ko Tu-whawhakia-te-rangi te ingoa; ka taia te matau ko Muri-ranga-whenua te mata ka haere aia ki te moana me nga tuakana ko Te-riu-o-mahue te ingoa o te waka, a ka eke atu a Maui ki te waka kahore i tukua atu e nga tuakana ka tohe tonu atu a Maui, ka karanga atu nga tuakana, “Waiho atu, he tangata nukarau,” ka tohe tonu atu aia, a ka noho aia i te tauihu o te waka, ka mea nga tuakana kaua e hoatu he maunu ki aia; titiro tata iho a Maui ko te putake harakeke e takoto ana i runga i te waka ka whawhakia iho e Maui ka patupatua, a motokia ana tana ihu eia ka rere te toto ka panipania tana toto ki taua korari a ka takaia hei maunu ki tana matau ka whiua ki te wai, ka kai ake te ika ka karakiatia e Maui me te huti ka oioi te waka ka karanga atu nga tuakana, page 106 “Maui e, tukua tau ika.” Ka mea atu a Maui, “Kei hea hoki te ika i hoea ai te moana,” ka mea atu nga tuakana, “Ka mate tatou,” ka mea atu a Maui, “E kore e taea ta Maui te ruru, ka mau ki te ringa ka tuku hoki,” ka eke te whenua ki runga koia tenei whenua, ara ko te ika a Maui.

Ko te Ra me te Marama hoki i tohea e Maui kia whakamatea, tare (tono) noa tare noa kahore i mau, e katia mai ana e nga ihi o te Ra.

Ka rongo a Maui ki a Hine-nui-te-po. Koia te kai kukume o nga tangata ki te mate ka haere aia ki te whakamate i taua atua, ka tae atu aia ka whakaohoa eia ka tomo a Maui ka puta ki tua, whanake rawa ka kume nga werewere a Hine, kua puta a Maui ki tua no te hokinga mai ka kataina e te Patatai ka komia a Maui e nga weri o Hine ka motu te upoko ka motu te tinana, koia e kukume nei i te tangata ki te mate, mei ora a Maui e ora te tangata e kore e mate, e penei me te Marama e mate nei te Marama ka ora, no te mea i tika aia ki te Wai-ora-a-tane.

Maui. (Nga-Rauru.)

Ka mea atu a Maui kia Mahu-i-ka “I haere mai au ki te tiki kapura mai i a koe.” Ka mauria mai e Maui ko te koiti, ka haere mai a Maui ka tae ki te kainga ka ki atu ano kia Mahu-i-ka “Kua pirau taku kapura” ka hoatu e Mahu-i-ka ko manawa, ka hoki a Maui ka tae ki te ara ka kuhua ki roto ki te wai ka pirau te kapura, ka hoki ano aia ka tae ki te kainga ka mea atu ano aia kia Mahu-i-ka “Kua pirau taku kapura, homai ano he kapura maku” ka homai ko mapere ka mau a Maui ki te kapura ka hoki ka tae ki te wai ka kuhua te kapura ki roto ki te wai ka hoki ano aia ki te kainga ka ki atu ano aia kia Mahu-i-ka “Kua pirau taku kapura,” ka ki atu a Mahu-i-ka “He aha i pirau ai taku kapura,” ka mea atu a Mau “I mate ahau ki roto ki te wai a pirau ana taku kapura, homai ano tetahi kapura maku” ka hoatu e Mahu-i-ka ko te koroa, ka mau a Maui ki te kapura ka haere ka tae ano ki te ara ka kuhua ano te kapura ki roto ki te page 107 wai ka pirau, ka hoki ano aia ki te kainga, a ka mea atu aia kia Mahu-i-ka, “Kua pirau ana taku kapura homai ano he kapura maku,” ka tahi a Mahu-i-ka ka mohio ko Maui-tinihanga, a kihai i hoatu ano he ahi ki aia, ka tohe a Maui kia homai ano he ahi, a kihai i hoatu, ka mea atu a Maui ki aia “E tahae ana koe i te kapura ki au,” a ka meinga e Maui kia kino te rangi kia ua kia pirau ai te ahi a Mahui-i-ka, a nohinohi ake ano te wahi i ora ai te kapura a Mahu-i-ka, ka tahi ka maka (whiua) ki roto ki te Totara, ki te Matai a pirau ana te kapura ka maka e Mahu-i-ka ki roto ki te Mahoe, kihai i ka nui, iti ake nei; ka maka ki roto ki te Kai-komako ka ora te kapura a Mahu-i-ka.

Maui. (Nga-ti-Hau.)

Ko Haha-te-whenua te matau a Maui, Te-pirita-o-te-rangi te waka a Maui; Te mata o te matau a Maui ko Ta-whawhakia-o-te-rangi, o te matou a Maui; i mahia eia i te kauwae o Muri-ranga-whenua o tana tupuna. I tana haerenga ki te moana ki te hi ika ka kaiponu ana hoa i te parangia ara i te maunu ma Maui ka motokia eia tana ihu, ka puta te toto, na ka pania eia tana matau ki taua toto; ka hii te hunga ra ka mau ta Maui, ka hutia eia ka oi te waka ka mea atu nga hoa “Maui e, tukua to ika,” ka mea atu a Maui “Kei hea hoki ta Maui i hoe mai ai ki te moana.”

Maui. (Nga-ti-Hau.)

Ko te ika a Maui i hi ai ko Ranga-whenua, ko te kauwae (karu) waitai ko Whanga-nui-a-Tara. Ko te kauwae (karu) wai Maori ko Wai-rarapa. Ko te kauwae runga ko Orongorongo. Ko te kauwae raro ko Te-rimu-rapa. Ko te upoko ko Turaki-rae. Ko te hiku ko te rerenga wairua. Ko te kopu ko Taupo, ko Tonga-riro.

Maui. (Nga-ti-Hau.)

Ko Tahu-a-rangi te ingoa o te waka a Maui i te wa i hiia ai te whenua e ia, a ko Tonga-nui te ingoa o tana matau.

Maui. (Nga-ti-Hau.)

No te taenga o Maui ki runga ki te waku, ko te karakia tenei i tukia ai tana matau ki te wai, ko te ingoa o taua karakia nei. He hiri hiri mo te hutinga o te Ao :—

Angi, angi, ki te whakarua,
Angi, angi, ki te mawake.
Taku aho ka tangi winiwini (wiwini),
Taku aho ka tangi wawa,
Taku aho kei iria, ka mate.
Tu ana he whata mano wai.
Manowa (manawa) mai hoki te watu (whatu) wiwia (whiwhia),
Te whatu, rawea au ni (nei) ka wai (whai) atu,
Ki moana kawainga (kawanga) waka (whaka) nene a Maui.
Whaka nene, a ka tau.

Na ka tatu tana aho ki roto ara ki raro ki te takere, o te moana ka mau tana matau ki te maihi o te whare o Hine-nui-te-po ka eke ake te whenua; ka kitea te maunu e Hine-nui-te-po, a ka tu hangai ana huha ka tomo atu a Maui ka ra waenga nui o ana huha e hangai ana mai, a ka kite a Tiwai-waka ka kata ka kopea ana huha e Hine-nui-te-po a ka mate a Maui. Mei kore te kata a Tiwai-waka penei e ora tonu te tangata, e kore e mate. No muri iho taua mate a Maui nei i te wa i hutia ai te whenua e Maui, i te wa i kitea ai te whare o Hine-nui-te-po e tu ana i runga i taua whenua. He atua nui pu a Hine, ko ana huha i ura me te Ra too te whero. I te wa i eke ake ai te whenua i tu tonu a Hine i te taha ano o tana whare i eke ake i taua whenua. I mea atu a Maui ki nga manu “Kaua koutou e kata” wahi iti nei kua puta a Maui ki tua i nga huha o Hine, a ka mate nei aia i poro pu a Maui i tana hope.

Maui. (Nga-ti-Hau.)

He mea whakaahua e Maui i aia ano ki te ahua o te manu Riroriro kia tae atu ai aia ki te waka o ana tuakana. Ka rere aia a tau rawa atu i te ihu o te waka, a marere ana nga huruhura, ka Maui ano aia, a ka maunu i aia te kauae o tana tupuna e page 109 huna ana i roto i tana uma ka whiua atu ki te wai ka hiia te whenua eia.

Maui Raua Ko Tuna-Roa.
(Nga-Ti-Awa O Taranaki.)

Ka haere a Rau-kura te wahine a Maui ki te awa ki te tiki wai, a ka tu a Rau-kura i te taha o taua awa ka puta ake i taua awa a Tuna-roa, he taniwha aia, a toia ana a Rau-kura e taua taniwha ki te wai a aitia ana taua wahine a Maui e Tuna-roa, a ka hoki a Rau-kura ki tana tane ki a Maui mea atu ana aia kia Maui, “He tangata kei roto kei te awa, a toia ana ahau e ia ki roto ki te wai, a aitia ana ahau eia.”

Ka mau a Maui ki tana toki kia Ma-toritori, ka haere aia ki te patu i taua taniwha ia Tuna-roa, mo tana aitanga i tana wahine; a ka tae a Maui ki te parenga o te awa, ka kite aia ia Tuna-roa e haere atu ana ki aia ki a Maui, ka mau a Maui ki nga rango, ara ki nga neke e rua kia Rongo-mua kia Rongo-roto, hei ekenga mai mo Tuna-roa, a ka eke a Tuna-roa ki runga ki aua neke. ka maranga te toki a Maui, a ka whiua eia te patu o te toki ki taua taniwha, a motu rere te upoko, takato ke te upoko takoto ke te tinana a Tuna-roa, a panga ana e Maui te upoko o Tuna-roa ki te moana waitai. Ko te hiku i panga e Maui ki te wai maori, a tupu ana taua hiku o Tuna-roa hei tuna wai maori, a ko te toto o Tuna-roa i tawhiuwhiua e Maui ki te Kakariki me te Pukeko; koia te whero o te manu Kakariki me te upoko e mau nei i aua manu, a he mea tawhiuwhiu ano hoki e Maui te toto o taua taniwha ki nga rakau ki te Toatoa, ki te Rimu, ki te Matai me te Tawai; koia te whero i aua rakau. A ko te matamata o te hiku o Tuna-roa koia te kareao, a ko nga uaua o Tuna-roa, koia nga aka e toro nei i roto i te ngahaere.

No muri iho i taua mahi a Maui, i hanga ai e Maui te punga tuna hei punga hopu i taua ika nei i te Tuna.

Maui. (Nga-ti-Hau.)

Ko Tu-taranaki te tangata nana i hanga nga waka e rua, a Auraro-tuia, a te tahi ano o ona ingoa ko Tane-(Tahu)-a-rangi. He page 110 rakau kotahi o aua waka, he mea wahi te rakau kia rua, ko Auraro-tuia te waka a Maui.

Ka eke a Maui ki tana waka kia Hau-raro-tuia (Au-raro-tuia) ka hoe ratou ko ana hoa ki te hii ika, ko te ingoa o tana matau ko Piki-rawea, ko te ingoa o te matamata o te matau ko Awhenga, a ko te maunu a Maui i maunutia ai taua matau he tangata, ko te ingoa o taua tangata ko Hake, ka tukua tana aho ko te ingoa ko Tiritiri-ki-matangi ki te wai, ka rongo aia i te kai ake a te ika, ka mea atu aia ki ana hoa, “Kua kai mai te ika ki taku matau,” ko Ha-hau-tanga-roa, ko Ha-hau-uru ranei, ko Ha-hau-whenua ranei te ika e kai ake nei ki taku matau, ka hiwia eia tana aho, ka hutia ka eke ake tana ika, a ka kite aia ko Ha-hau-whenua tana ika, a ka kite aia i te Ra me te Marama, a ka mahangatia aua mea eia, kei oma aua mea kei rere ke atu.

No muri tata iho ka rongo aia, i nga korero a Tu-taka-hinahina ki aia, e korero mai ana kia Maui i te korero mo Hine-nui-te-po. He korero na Tu-taka-hinahina, na Ru-kutia, na Marama, na Ahia, na Matao-tipua, i hoe mai hoki ratou kia kite ia Maui i runga i ta ratou waka ia Te-aea-ka-huru-manu. Ka haere a Maui ki te rapu ia Hine-nui-te-po, a ka kite a Maui i aia, ka tomo a Maui ki roto ki a Hine-nui-te-po, he mea nana kia riro i aia te ngakau o Hine-nui-te-po, ano ka hoki mai i Maui ki waho, kutia ana e Hine tana ara i tomo atu ai, a ka mate a Maui.

Maui-Raua Ko Tuna. (Nga-Ti-Awa O Tara-Naki.)

Ko te ingoa o te waka a Maui, ko Tau-rangi otira, he nui nga atua nona tana ingoa nei a Tau-rangi, he kotahi te kau o aua atua. Ko etahi tohunga e mea ana ko Te-pirita-o-te-rangi te ingoa o taua waka nei o Tau-rangi, ko te ingoa o te matau a Maui ko Tawakea a ko te ingoa o te matamata o taua matau ko Muri-ranga-whenua.

Ko Tuna te ika tuatahi a Maui i patu ai, ko te patu a Maui i patua ai a Tuna ko te rakau e kiia nei te ingoa ko nga Pa-kauri-whenua. Ko nga roro o Tuna i rere ki roto ki te rito, ara ki roto ki te Ni-kau, ko ana toto i rere ki roto ki te Tu-pakihi, ko te ate page 111 i rere ki roto ki te Tii, ko tana ngakau i rere ki roto ki te rakau nei ki te Ti-ore, ko tana iwi tuara-roa, i rere ki roto ki te Miko a ko nga raho i rere ki roto ki te Taro.

Maui. (Nga-ti-Hau.)

Ko Maui-ata-mai raua, ko tana taokete ko Maui-ware-ware (ara a Ira-waru) i haere ki te wero manu, a na Maui te here i mahia ki te taratara te koinga, a ko Ira-waru i kore e mahi i tana kia taratara, he mea waiho maori noa iho te pito o tana tahere, na reira i kore ai e mau he manu ma Ira-waru, na Maui, nga manu i maha.

A i muri iho ka haere ano raua ki te ngahere ki te tiki makamaka hei mahi kupenga tuna, ara hei punga tuna, a na Maui-atamai te punga i mahia a runga me raro hei tapokoranga atu mo te tuna, a hei tangohanga i nga tuna ana mau, a na Ira-waru te punga i mahia a runga kia puare, a na Maui-atamai nga tuna i mau na Ira-waru nga tuna i hoki ano, kihai i mau i te mea i puare te waha o te punga, a he mea titiro e Ira-waru te mahi o te punga a Maui-atamai a mahia ana he punga pera mana ano, a ka mau te tuna, ka riri a Maui ki aia koia i karakiatia ai e Maui ki a Ira-waru ki tenei karakia kia he ai a Ira-waru :—

E au koi (koe) tai,
E au koi (koe) tai,
Kai (kei) to atua nui,
Kai (kei) to atua roa,
Koia whiti,
Koia pana,
Koia taratara.
Whakahokia,
Whakahokia mai e koe,
Ki taku moi moi (kuri).
Tau tika,
Tau tonu hoki,
Ki to matua.
He mihi,
He aroha,
Moi (kuri) a rua.

Na taua karakia nei i raru ai a Ira-waru a whakakuri tonu iho, a noho ana aia i te parae; ka hoki a Maui-atamai ki te kainga, ka ui te wahine a Ira-waru ki a Maui “Kei-hea taku tane” ka mea atu a Maui “Aua hoki,” ao ake te ra ka mea atu te wahine “Nau e Maui i nukarau taku tane,” kihai a Maui i kiki atu, roa noa ka mea atu a Maui “Haere ki te parae a ka karakia koe i te karakia nei” a akona atu ana e Maui tana karakia, “A ka oti aua kupu nei e koe te whakahua, e tau mai he kuri me karanga atu e koe moi e ruru haramai (haeremai),” a haere mai ana te kuri ki aia, Na reira i tapu ai te kuri e kore ai e kainga e te wahine.

Maui-Raua Ko Ira-Waru. (Nga-Ti-Mahuta.)

Ka haere a Maui-ata-mai me tana taokete me Maui-wareware ara a Ira-waru ki te ngahere, ki te wero manu. Na Maui-atamai te here i whakataratara te matamata, na reira i mau ai te manu ana werohia ki taua tahere, ko te here a Maui-wareware kihai i taratara te mata, a ka werohia te manu ki tera, kihai te manu i mau, ta te mea i pahuhu mai te here a ora ana nga manu; ko Maui-ata-mai te tangata i mau nui he manu mana, ko tana taokete i kore he manu e mate i aia, na reira a Maui-wareware i haere atu ai ki te titiro i te here a Maui-ata-mai, a ka kite a Maui-wareware, he mea taratara te matamata o te tahere a Maui-ata-mai.

Ka tae ki taua ra nei, ka haere ano a Maui-ata-mai raua ko Maui-wareware ki te ngahere ki te tiki Makaka hei mahi punga tuna, a ka mahi a Maui-ata-mai i tana punga kia pai, kia kore ai te tuna tapoko ki tana punga e puta ano ki waho, a mahia ana te whakakopi mo te tahi pito o tana punga eia, kia ai he wahi mo nga tuna kia tangohia mai i tana punga; otira ko te punga a Maui-wareware i mahia kuaretia, i puare te pito o te punga, a o atu ana te tuna, a kahore he arai e kore ai ano e puta ki waho. Ka oti aua punga nei, ka hoatu he poa, ara e maunu mo roto i aua punga, a ka tukua ki te awa, a ao ake i te ata, ka kitea te tuna i roto i te punga a Maui-ata-mai, a kahore kau he tuna i page 113 roto i te punga a Maui-wareware, he mea hoki i puta noa te tuna i tana, i pau nga manu i te tuna a hoki kau noa ki waho i te arai kore e mau atu ai ki roto ki te punga. Ka haere a Maui-wareware kia kite i te ahua mahinga o te punga a Maui-ata-mai, ano ka kite aia i te ahua o taua punga, ka mahia tana punga kia rite ki ta Maui-ata-mai, a ka tahi ra ano ka mau he tuna mo roto i te punga a Maui-wareware. Ka kite a Maui-ata-mai i te mahi tauira a Maui-wareware i tana punga, ka riri aia, a ka karakiatia a Maui-wareware e Maui-ata-mai, a whaka-kuritia ana aia e Maui-wareware. A ka noho taua kuri, ara a Maui-wareware i te parae, a hoki ana a Maui-ata-mai ki te kainga, ka tutaki tana tuahine a Hina, te wahine a Maui-wareware i aia, ka ui taua wahine ki aia ka mea atu “Keihea taku tane” ka mea atu a Maui-ata-mai. “Aua, kahore ahau e mohio.” Ao ake te ra, ki ano a Maui-wareware i hoki mai ki te kainga, me te ngaro tonu aia, ka whakapae taua wahine na Maui-ata-mai i mahi nukarau tana tane, ara tana taokete. Kihai a Maui-ata-mai i hamumu atu ki nga kupu whakapae a tana tuahine ki aia. Roa kau iho ano ka mea atu a Maui-ata-mai ki taua wahine. “Haere koe ki te parae, a ka karanga atu i enei kupu ki to tane” a akona atu ana eia i te karakia mana ma taua wahine e karanga atu ki tana tane. A ka mea atu ano a Maui-ata-mai ki tana tuahine. “E rongo koe i te paroro a te kuri, me karanga taua kuri e koe,” Ka haere taua wahine, a ka karakia aia i te karakia i akona atu ma e Maui-ata-mai ki aia, a mutu kau ano nga kupu o tana karakia, ka rongo i te paroro kuri, a ka moia taua kuri eia, a ka haere wehi kore atu taua kuri ra ki aia. Ka titiro aia ki taua kuri, a ko Maui-wareware ia kua kuritia. Na taua kuri te Kuri-waero, ko Ira-waru, ara ko Maui-wareware te matua, te putake mai o te Kuri-waero na reira hoki i kore ai te wahine e kai i te kuri, i te mea hoki ko Ira-waru te tupuna nana te putake mai o te kuri, a tapu tonu iho te kuri, e kore te wahine e kai, a moroki noa nei.

Maui Me Nga Manu. (Nga-i-Porou.)

Nga manu i tarea (tonoa) e Maui ki te tiki wai, tarea (tonoa) atu e Maui ki te Tieke kia haere ki te kawe wai mana, kihai i rongo, panga atu ki ro (roto ki) te wai. Tenei tetahi manu he Hihi, tarea (tonea) atu ana e Maui ki te tiki wai mana, kihai i rongo, panga atu ki ro (ki roto ki) te ahi ka wera nga huruhuru ki te ahi, tarea (tonoa) atu te tahi manu ke atu he Toto-ara, ara he Pi-haua, ka te rongo (i haere ki te tiki wai) hoatu te mea ma ki te ihu hei tohu mo tera; ka tae ki te Kokako ka rongo taua manu, te taenga atu ki te wai ka utuhia te wai ki ona taringa ka kii ka haere ka whakainumia kia Maui, ka whakapaia tena manu e Maui, ka kumea nga waewae kia roa, no te mea i rongo tonu aia ki te kawe wai ma Maui.