Report on causes of discontent among Māori in Taranaki.
XIV. Whakamutunga
XIV. Whakamutunga.
Kua tahuri maua i nga korero o mua ake nei ki te take mai i tenei raruraru, a ko tetahi o nga ara i whakaaetia mai e Te Kawana, kia tukua atu ki a koe i ta maua korero o waenganui i Maehe kua hori ake nei. I hiahia maua ki te korero atu ki a koe, e Te Kawana te tikanga i mea ai maua ko taua raruraru ko te putanga mai o nga tikanga i whakamatauria e nga Minita, tuku iho, a he iho mo nga tau maha: a ko taua kupu ano hei kupu whakamutunga, a ka ki maua era tenei raruraru o te hauraro o Waingongoro mo enei tau maha e oti pono pu, e memeha ki te mea kua tahuri te Minita ki te mahi i te mea tika. A kua whakarere te korero kau kia mahia te mea tika.
E puta ana nga tikanga o tenei korero i a ia ake ano. E mea ana maua ko te putake o a tatou raru katoa kotahi tonu, koia tenei kua akiaki tatou i nga iwi kia hoki ki Waimate Mania, me te kore ratou e mohio i te whenua ma ratou ake; a ki te mea ka whakawaia tetahi o tatou ki te rapu i tetahi ara e kore ai e tau tenei taunu kia tatou, a ka ki na Te Whiti te he; kaua e wareware ki te marama o a tatou pukapuka tuhituhi e ki nei, kahore rawa a ia i mau patu mo tatou, engari kaha ana a ia ki te mea kahore tenei i marama ki a koe, e Te Kawana, i runga i ta maua korero, maumau korero atu maua.
Otira e toe tonu ana tenei, ta maua korero atu i ta maua i whakaaro ai, me mahi i runga i te apiti atu ki nga tikanga kua tohutohungia i ta maua korero tuatahi, kia ea i te Karauna te whakarite ona page 25kupu mo te hoatu, a hei whakaaro i nga mea pouri o te Takutai. Kotahi te mea i tumau, e kore rawa tetahi mea e taea ki te kore he ture hou, inahoki ko te mana o mua kua whakakorea. I runga i tenei korero, ahakoa he roa, heoi ano ta maua e korero ai ko nga mea kua pahure: a e tono atu ana maua ki a koe, e Te Kawana kia whakaae mai koe kia tukua atu ki a koe, amuri tata nei a maua whakaaro e pehea ranei te putanga mai i runga i aua ture amuri ake nei. E awangawanga ana maua mo te putanga mai o te maramatanga. I Hanuere i whakawhiti nga katipa mau pu i Waingongoro ki te hanga haere, ma roto o Parihaka, i te ara kua kore nei e puta i runga i te whakakore o nga tangata torutoru noa e whakahoa riri mai ana (me te whakama o a tatou tangata). I taua wa ano, ka rapurapu maua ki nga kupu hoatu hei whakaritenga, a nga pouritanga hei whakaaro, kua oti nei taua rapurapu; kua puta te ara i tetahi pito ki tetahi pito. Ko te tino Rahui kua makatia ki te whenua kua kitea i runga i te raina tepahi atu i roto i te ngaherehere, timata i Stratford tae ki Opunake, tetahi mania momona e pai ana hei nohoanga. Kua tapahia nga raina hei hono atu i tenei raina ki Waimate Mania. E ruritia houtia ana te Mania kia puare te whenua mo te nohoanga tangata a te koanga e haere ake nei. A tae noa ki tenei wa oti haere te mahi, a kahore i nui te whakakore: a ahakoa me mahi haere i runga i te ata mahi marire, me te tupato, e ki atu ana maua ki a koe, e Te Kawana, katahi ano ka kitea o muri mai ano o te whawhai tuatahi, e nga tangata Maori, tenei te Kawanatanga mana e ata whakarite a ratou kareme i runga i te atawhai atu, otira kua puta tona kupu ko ia tonu te upoko.
E tukua atu ana enei mea katoa i runga i te whakamoemiti ki a koe, e Te Kawana.
William Fox. (Te Pokiha).
Francis Dillon Bell.
(Te Pere).
Whare o Te Paremete, Poneke, 14 o Hurae, 1880.