Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Mahi A Te Tuatoru O Nga Hui Nui O Te Hahi Maori o Te Pihopatanga o Akarana. I Noho Ki Parawai, Hauraki, I A Maehe 28, 29, 30, 1887.

[Introduction to meeting motions]

page 5

I Mine nga mema o te Hui Nui o te Hahi Maori o te Pihopatanga o Akarana ki te wharekarakia o Hori i Hauraki i te Ratapu, Maehe 27, 1887, a uru tahi ana nga Pakeha me nga Maori ki te karakia. Whakarikonatia ana a Hone Tana Papahia i reira. E £5 0s. 0d. o te kohikohi i homai mo te perehitanga o nga mahi o te Hinota.

No te Mane, Maehe 28 ka mine to Hui ki te wharekarakia o Te Tokotoru Tapu i Parawai. Ka mutu i a Rev. R. W. Tangata te karangaranga i nga ingoa o nga mema ka kii a te Pihopa he Hui e rite ana ki ta te ture i whakatakoto ai. He mea timata te mahi ki te inoi, a muri iho ka whaikorero te tumuaki—koia na tana whaikorero.

Nui atu taku ahuareka i te huinga mai o tatou ki Parawai nei. Te tino take o to tatou minenga he whakatakoto tikanga e ata pai ai nga mahi o te Hahi ki waenganui o te iwi; otira ehara i te mea koia anake ano. Ko ta tatou e hiahia ai ko te ata korerorero tetahi ki tetahi hei whakakaha i a tatou, i a tangata, i a tangata, ki tana mahi ake i roto i te Hahi me te whai whakaaro ki te kororia o te Atua ki te pai mo Tona iwi. I a tatou e manawareka ana i te taenga mai o nga mangai tokomaha o etahi o nga takiwa o te Pihopatanga, kei te pouri ano mo te kore tangata o etahi atu o nga takiwa. He mea whakapouri te korenga o tetahi reimana kia kotahi o nga takiwa katoa o Waikato.

Tokorua o o tatou minita i araia e te mate te tae mai ai, ara ko Revs. Meinata te Haara raua ko Hemi K. Taitimu. Kotahi o nga minita i whai nohoanga ki tenei Hui i era tau maha kua pahure nei, kua riro ki te Pihopatanga o Waiapu, ko Rev. Areka Whareumu o Whangarei. He mea whakaae marire kia haere ia; e takoto ana hoki te tikanga mo te nekeneke i te minita o tetahi Pihopatanga ki tetahi atu Pihopatanga. He tinana kotahi te Hahi; a ki te whakakahangia tetahi wahi ka tau te pai ki te tinana katoa. E whai painga ano nga Pihopatanga ki te whakawhitia etahi o nga minita, me ta ratou kawa i nga tikanga i kitea e ratou hei mahi ki nga wahi hou i roto i te maara waina o te Ariki. Tera e uru katoā nga mema ki taku e kii nei, ka nui ta taton hari me i tae mai a Rev. Hohepa Matiu o Kaitaia; he tino matua ia i roto i a te Karaiti no nga minita tokomaha e mahi ana i nga wahi whakararo o te Pihopatanga.

Kua whakahua au i toku pouri mo te kore reimana o Waikato i tae mai; a kei au ano te pouri mo te kore tangata ahakoa minita, ahakoa reimana, o te takiwa timata atu i Puniu puta atu ki Taranaki. Nga rohe o te Pihopatanga, ka timata i te Reinga a tae noa ki Taranaki; na kaua tatou e noho noa iho kia whiwhi ra ano nga takiwa katoa o te Pihopatanga ki te minita. Ko ta tatou e matenui ai kia whai minita a Mokau a page 6Waitara, me etahi atu wahi o te Atirikonatanga o Taranaki. Kaua e waiho te ngakaukore o aua iwi ki nga mea a te Atua hei whakangakaukore i a tatou. Ko te hunga i tino rite kia mahi a te Karaiti i roto ia ratou anga ana ki te tohe kia a ia kia haero atu i o ratou wahi. E ngoikore ana te Hahi ki te kore e tonoa e ia nga kaikauwhau ki te hunga e noho mahakakore ana ki te Atua. E kore e tika kia kiia na te Karaiti te Hahi e mangere ana ki te kawe i te Rongopai. Heoi kihai nga maori o te taha ki raro i maharakore ki tena mea, inahoki i tonoa e ratou nga minita tokorua ki te tirotiro i a ratou hoa i Waikato i nga tau kua pahure nei. Hei tauira ma tatou nga hoa e mahi mai na ki te kawe i te Rongopai ki nga motu o Meranihia. Kua tae a Pihopa Herewini raua ko tona hoa wahine ki Haata Kuru, (Santa Cruz) he motu i wehingia e te Pakeha i te nanakia o ona tangata.

E ora ana te ngakau ina maharatia te ahua o nga mahi o te tau 1886. I te tuatahi, ko te whakapirititanga o Rev. Hemi K. Taitimu me te whakarikonatanga o W. Hoete Matete ki Akarana ki te aroaro o nga Pihopa o nga Minita o te Porowini o Niu Tireni. Ekore te hunga i tae ki taua karakia e wareware ki te manawareka o taua ra. Uru tahi ana te tokomaha noa iho o nga minita maori me nga minita pakeha, a kotahi tonu te ngakau ki te inoi, ki te whakapai. Inanahi hoki i uru koutou ki te karakia i motuhia ai to tatou teina a Hone T. Papahia hei rikona. E toru tau i akona ai ia e taua hoa pono a te maori e Atirikona Wiremu. Tetahi atu mea i koa ai ahau ko te taenga o Ranapia Mokena ki te Kareti i Turanga. Ko ia te tangata tuatahi o Ngatimaru kua tae ki taua kura whakaako minita, na ko taku e tumanako ai ko etahi atu kia aru i a ia. Ma nga matua e whakatupu ake a ratou tamariki i runga i te whakaakoranga, i te whakatupatoranga a te Ariki kia whai ngakau ai ratou ki taua mahi. Ki taku mahara ko nga wharekarakia etahi mea hei whakaanga i te tangata kia rite ai tona ahua ki to te Karaiti, na kona i hari ai ahau mo te otinga o nga wharekarakia hou i te tau kua pahemo nei, kotahi kei Parawai nei, kotahi kei te Pupuke; a meake oti to Kaitaia me to te Awanui. Na nga maori nga moni i hokona ai nga papa, nga aha noa o te whare ataahua e noho nei tatou, a na ratou ano i hanga. Ko te mea e hiahiatia ana kia whakaakona nga taitamariki hei minita mo enei whare. Na, kia uaua nga matua ki te tuku i nga tamraiki ki te kura kia tutuki ai taua hiahia. Kei nga matua te he ki te kuware nga tamariki ki te tuhituhi ki te korero pukapuka, ki etahi atu mea e akona nei i nga kura o te Kawanatanga. Ka nui te pai o te ahua o nga tamariki o te kura i Tepene i Akarana, e neke ana ki te matauranga. He tehe ano tenei naku ki tenei Hui, he pera ano me taku tohe i era atu Hui, kia tukua nga tamariki kia akona ki te tuhituhi ki te korero reo Ingarihi. Ki te kore hoki ratou e mohio, me pehea e tutahi ai ratou ko nga tama me nga tamahine a o ratou hoa Pakeha? Me pehea hoki ratou e tu rite ai mo te page 7mahi Kawanatanga me era atu mahi e taea e ratou me i kurangia?

Hei konei au whakahua ai i taku manawareka i a tatou karakia inanahi i te wharekarakia o Hori. Kotahi tonu te reo me te ngakau ki te karakia tahi ki te Atua, ki te inoi, ki te whakapai. Me hoatu ta tatou kupu whakapai ki to tatou hoa ki a te Ewana (Rev. F. G. Evans) mo te pai marire o tana whakahaere i to tatou karakia. Kua homai e te Ewana nga moni £5 o te kohikohi hei utu mo te perehitanga i nga mahi o te Hinota. He inoi taku kia tukua mai e te Atua Tona manaakitanga ki runga i a tatou ina tahuri tatou ki te hurihuri i nga mea ka homai hei tirotirohanga ma tatou.