Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

New Zealand: Acts affecting Native Lands, 1886, 1888-91 and 1894-95

[chapter]

Notemea i runga i tetahi whiriwhiringa i whakahaerea e tetahi Komihana he mea whakaputa i raro o te ringa o te Kawana i te tekau ma rua o nga ra o Mei, tau tahi mano waru rau waru tekau ma ono, mo nga take o nga hawhe-kaihe katoa o te Waipounamu kihai nei i uru o ratou ingoa ki etahi o nga Ture o te Paremete a kahore nei ano i whiwhi ki tetahi whenua, kua kitea ko nga tangata e mau nei o ratou ingoa i roto i nga Apiti A me B e whai ake nei he tangata ratou e uru mai ana ki te hunga kua whakahuatia i runga ake nei: A notemea i he te tuhituhinga o etahi ingoa i roto i etahi atu Ture, a he mea tika kia whakatikaia aua tuhinga hetanga: A notemea e tika ana kia mahia tetahi Ture hei whakamana i te wehenga atu o tetahi whenua ma taua hunga kua whakahuatia ake nei, me etahi atu tangata o taua iwi, a i kitea i muri nei i mahue o ratou ingoa ki waho, hei whakarite i nga whakaaetanga mo nga whanau hawhe-kaihe i runga i te tukunga o te Ngaitahu me te Murihiku Poraka ki te Karauna e nga Maori whai take; a hei mea hoki kia whaimana te Kawana ki te mahi ki te whakarite i nga mahi katoa, i nga tiiti me etahi mea tera e tika kia mahia kia whakaotia hei whakarite i nga tikanga o tenei Ture.

No reira ka Meingatia hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i runga hoki i tona mana, ara—

page 63
1.Ko te Ingoa Poto o tenei Ture, ko "Te Ture Karaati Hawhekaihe o te Waipounamu, 1888."
2.Mo runga mo nga tikanga whakahaere mo tenei Ture ka ahei te Kawana i ia wa ki te hanga warati hei tuku i nga Tiwhikete Tuku Whenua ki tetahi tangata hawhe-kaihe e whakaingoatia ana i roto i nga Apiti ki tenei, ki o ratou kairiwhi ranei i whakaturia i runga i te ture, me tuku motuhake ki ia tangata ake, i runga ranei i te tikanga tenata kamana, mo ia wahi whenua o nga whenua Karauna i te Waipounamu e whiriwhiria ai e wehea ai e tetahi tangata i whakamana e te Kawana mo taua mahi; a ka ahei hoki te whakaeke here ritenga ranei i runga ano i tana i mahara ai he mea tika, a ka ahei te tuhituhi i runga i aua tiwhikete te ra e tau ai taua whenua i runga i te ture, a ka ahei hoki i tetahi wa, i ia wa ranei te Panui i nga whenua e wehea ana mo nga tikanga o tenei Ture; a ko nga whenua katoa e whakahuatia ana i roto o taua Panui ka kiia kua rahuitia tuturutia i taua ra ano mo taua tikanga: Erangi ko te wahi e karaatitia ana i raro i tenei Ture kaua e nui atu i te tekau eka ma ia tane a kia waru eka ma ia wahine, haunga ia era e whakaritea ake nei he tikanga i raro iho nei.
3.Ka ahei te Kawana ki te whakatau ki te karaati ki nga tangata e whakaingoatia ana i roto i te Apiti C. ki tenei Ture tetahi whenua kia pera ano te rahi me tera e hangai ana ki te ingoa o ia tangata, ahakoa e rereke ana i nga tikanga o roto o tetahi Ture o mua o roto ranei o tenei Ture e whakarite ana i te rahi o nga whenua e karaatitia ana.
Kua whakatikaia ikonei te Apiti A o "Te Ture Karaati Hawhe-kaihe o te Waipounamu 1883," ara ka whakakorea i roto i taua Ture nga ingoa me nga whika e mau ake nei ara,—
Wiremu Haapa10
Wiremu Ro10
4.Kua whakatikatikaia ikonei te Apiti B o "Te Ture Karaati Hawhe-kaihe 1877," ara ka whakakorea i roto i taua Ture te ingoa o Rawiri Parata me whakauru atu i te ingoa o Hone Parata hei riiwhi mo tera.

Kua whakatikatikaia ikonei te Tekiona rua tekau ma toru o "Te Ture Whakamananga Motuhake, 1880," i roto i te rua o nga rarangi o te rarangi tuarua ara ka whakareketia nga reta o te ingoa o Tamati Riiti.