.jpg)
New Zealand: Acts affecting Native Lands, 1886, 1888-91 and 1894-95
Wahi VII. — Nga Ruri
Wahi VII.
Nga Ruri.
| 79. | Kaua te Kooti e whakarongo ki tetahi korero, e tango ranei i tetahi mapi e ekengia ana e tetahi whakahaerenga ota ranei kia puta ra ano te tiwhikete a te Tumuaki o nga Kai-Ruri mo taua mapi, e tetahi apiha ranei i whakaaetia i whakamana e ia mo taua mahi. Haunga ia i runga i te tono a te Kawana pera me tera kua whakahuatia ake nei. |
| 80. | Ka ahei te Tumuaki o nga Kai-Ruri tetahi atu apiha ranei i whakamana e ia ki te whakakore i te tiwhikete mo tetahi mapi—
|
| 81. | Ki te mea ka whakamaramatia ki te Kooti i roto i tetahi wa kua whakaputaina te tiwhikete e te Tumuaki o nga Kai-ruri e tetahi apiha ranei i whakamana e ia mo taua mahi a i te takoto etahi moni kihai ano i utua ki tetahi Kai-ruri whai tiwhikete e tetahi Maori mo tetahi mapi i mauria hei mahi whakahaere i te ruri i runga i taua mapi a kei te takoto rite kore aua moni tetahi wahi ranei o aua moni ka ahei te Kooti te tuku ota whakarite i aua moni ki taua Kai-ruri, ka whakaekea ano hoki ki runga i nga whenua o nga Maori ki o ratou paanga ranei ki aua whenua nga moni utu o te ruritanga ma taua Kai-ruri.
Ko aua moni e whakaekea nei ki runga ki aua whenua ka rite tona mana ki te mokete ki te Kai-ruri. page 27 |
| 82. | Ki te mea kua utua te ruritanga e tetahi tangata ake e ki ana nona te whenua a i te whakawakanga o nga take o taua whenua ka kitea e whai take ana etahi atu Maori ki taua whenua ki tetahi wahi ranei o taua whenua ka whai mana te Kooti ina tukuna atu he ota tiwhikete whaitake ki etahi atu ehara nei i te tangata nana i utu taua ruritanga te tuku atu ano i tetahi ota kia utua katoatia nga utu o te ruri, tetahi wahi ranei o taua ruri, o nga mapi hoki i takoto ki te aroaro o te Kooti, kia utua ki te hunga nana taua wea i utu, ma nga Maori i uru ki te ota mo te tiwhikete e utu atu.
Ka rite te mana o taua ota ki te mokete a ka tau ano hoki taua mokete ki runga ki te tiwhikete hei awhina i te kai tono mo nga moni e whakahuatia ana i roto i te ota. |
| 83. | Ka ahei te Kooti ki te whakaputa ota hei awhina i tetahi kai-ruri whai tiwhikete, ara ki te mohiotia he ruri tika te ruri mehemea hoki kei te takoto nama tonu nga moni o te ruri a aua Maori ma te kai-ruri, ki te pera ka kore e puta te ota ki aua Maori. |
| 84. | Ka ahei te Kawana ki to whakahau i runga i te tono a nga Maori kia ruritia kia hanga nga mapi, ka ahei ano hoki ia te utu i nga moni mo taua mahi i roto i nga moni e whakaaetia ana e te Runanga Nui mo taua mahi. |
| 85. | Ki te kore e utua nga moni mo taua mahi i te wa e hiahiatia ai ka ahei te Kooti te tuku ota hei awhina i te Tumuaki o nga kai-ruri, kia utua e nga Maori nana i tono kia mahia te ruri i tae ai ki aua moni, nga moni iti iho ranei ara ki te tautohea te nui o nga moni.
Ko taua ota ka rite tona mana ki te mokete hei awhina i te Tumuaki o nga kai-ruri mo nga paanga o nga Maori ki te whenua i ruritia. |
| 86. | Ko aua ota utu kua kiia nei e mana ana hei mokete, ka ahei te rehita a ka haere tonu i mua tona mana ano he tiiti mokete, a me whai paiheneti aua ota, kia rima pauna i te tau mo roto mo ia rau pauna. |
| 87. | Ki te utua e tetahi tangata tetahi moni ki te tari o to kai Tiaki o te Tokomaha e herea ana e tetahi kai-ruri i runga i te mokete ki te kaute o te Kooti Whenua Maori mo runga i te poraka i whakaingoatia, me te tangata nana taua here i te tuatahi, ma tera e whakakore taua here mokete ranei.
Ko nga moni e utua peratia ana ki te kai Tiaki o te Tokomaha me tiaki ma te tangata nana te here. |
| 88. | Ahakoa na tetahi Maori i mea kia ruritia tetahi whenua, i ruri ranei i tetahi whenua Maori, i tohutohu i nga rohe ranei o taua ruri, i arai i pewhea ranei te ruritanga, e kore te Kooti e whakaaro i runga i era mahi, he take tena e kiia ai nona taua whenua. |
| 89. | Ka ahei te Kooti i runga i te ota, ki te tuku mana ki tetahi kai ruri kia haere ia ki runga ki tetahi whenua ruri ai, a i te mea kua whakamana taua ota kua whakaaetia e te Tumuaki kai ruri, e te Tino kai ruri ranei, heoi kua whai mana rawa taua kai ruri, nga tangata ranei ka whakahaua e ia ki te haere ki runga ki taua whenua mahi ai i nga mahi katoa e tika ana, e oti ai taua ruri.page 28 |
| 90. | ki te pokanoa tetahi tangata ki te arai i taua ruri i te tahi tangata ranaei e whakahaere ana i taua ruri, i te mea kua oti te tuhi te ota, kua whakamana hoki, ka whakaaturia taua ota ki te tangata e arai ana i te ruri, e whakawehiwehi ana aha ranei tetahi hunga, heoi ka kiia he hara tena a ka whakawakia, a mehemia ka tau te he ka ahei kia whainatia kia kaua e nuku atu i te rima te kau pauna, me kawe ranai ki te whare herehere kia kaua e roa atu i te marama kotahi. |