Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga kōrero a Reweti Kohere Mā

Kōhurutanga o Tāmaiharanui

Kōhurutanga o Tāmaiharanui

Ko te take i kōhurutia ai a Tāmaiharanui e Te Rauparaha no te kōhurutanga o ōna irāmutu ki Kaiapoi i runga i te tono a Tāmaiharanui kia toro atu a Te Pehi rātou ko ētahi o Ngāti Toa ki roto ki te pā. Mo Te Rauparaha i tūpato rawa, ā, kihai ia i toro ki te pā. Ehara i a Tāmaiharanui ake i kōhuru i a Ngāti Toa me nga irāmutu o Te Rauparaha.

Ko nga kōrero e whai ake nei na Atanatiu Mairangi. I mea ia:-

I te tau 1830 ka tū mai te kaipuke o Kāpene Tuari[247] ki Kapiti. Ka mea a Te Rauparaha kia tonoa e ia taua kaipuke hei ara mōna ki Hakaroa[248], ki te patu i a Tāmaiharanui. Ko Te Kaora[249] tētahi Pākehā o runga i taua kaipuke, he taitamariki i noho ki Pēwhairangi i mua atu, kua mōhio ki te reo Maori; ko ia te kaiwhakapākehā i nga kupu a Te Rauparaha ki a Kāpene Tuari. Ka rere te kaipuke, ka tae ki Te Hakaroa, ka tonoa atu nga Pākehā ki te tiki i a Tāmaiharanui. Te taenga atu o nga Pākehā, kihai rawa i kōrero ki a Tāmaiharanui he Maori kei runga i taua kaipuke. Te taenga mai o Tāmaiharanui ki te kaipuke, heke tonu ki te kāpene, rātou ko tana wāhine me tana tamāhine. Kihai a Tāmaiharanui i whai meneti ki te kāpene, ka puta atu a Te Rauparaha. Ka mea atu a Te Rauparaha ki a Tāmaiharanui, 'tēnei o kai kei roto i te hooru[250] o te kaipuke nei e noho ana; tikina ake, patua hei kai māu.' Ka mea mai a Tāmaiharanui ki a Te Rauaparaha, 'Maringa nui[251] ahau kia hopu ake i a Te Pehi hei utu mōku, kei mate kau a Panewhai rāua ko Te Paewhiti[252], kaore he taki.'
I a Te Rauparaha e kōrero ana i ēnei kupu ki a Tāmaiharanui, kihai nga hoa o Te Rauparaha i puta ki te teki[253] o te kaipuke, he whakaaro kei kitea mai e nga tāngata o uta. Notemea ka ahiahi pō, kātahi ka puta ki runga i te teki o te kaipuke, ka eke hoki ki nga poti, ka haere ki uta. Kihai nga tāngata o taua takiwā i mōhio ko te whakaariki[254] tēnei. Whakaeke kau ana te taua ki nga pā. E rua nga pā i horo i taua pō, ko Wainui tētahi, ko Onawe tētahi, he nui nga tāngata i mate, kihai hoki tētehi tangata i tukua kia whakaora i tētehi tangata hei pononga māna; ko nga tāngata katoa i tūpono mai, ka patua.
Ka hoki mai taua iwi, me to rātou kaipuke ka riro ora mai a Tāmaiharanui[255] rāua ko tana wāhine. Ko ta rāua tamāhine i kōhurutia e rāua i runga i te kaipuke i te pō. Te taenga mai ki Kapiti, ka hoatu a Tāmaiharanui e Te Rauparaha ki te wāhine a Te Pehi, rāua tahi ko page 176

tana wāhine. I whakamatea ki Waitohu i Otaki.

Atanatiu Kairangi

Te Pīpīwharauroa nama 176, Maehe 1913. Whārangi 4 ki te 8.

He whakamārama: Ko tēnei tuhinga he mea whakapoto na Reweti Kohere. Ara atu te roanga o tēnei kōrero kei roto o Te Pīpīwharauroa, ā ko te ingoa ake o tēnei kōrero ko Kaiapoi, engari na Reweti i hoatu ko tēnei hei ingoa, Te Kōhurutanga o Tāmaiharanui.—Nga Etita

[247]Kāpene Tuari: Captain Stewart. He ingoa nōna a Stewart Island arā a Rakiura.

[248]Hakaroa: E kii nei i ēnei rā ko Akaroa.

[249](No corresponding reference)

[250] Hooru: Ki te Pākehā he hold ko te rai o te kaipuke.

[251]Maringa nui arā waimarie.

[252]Paewhiti: Ko Paewhiti, he rangatira no Ngaitahu i patua e Te Rauparaha ki Kaikoura.

[253]Teki: Ki te Pākehā he deck.

[254]Whakaariki arā he taua. Ina kitea atu he taua ko te whakaoho tēnei i te pā, 'he whakaariki, he whakaariki.'

[255]Tāmaiharanui: He rangatira no Kaitahu.