Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga kōrero a Reweti Kohere Mā

Nga Kupu a Te Whakatihi

Nga Kupu a Te Whakatihi

Ko tētahi whakatauki e whakahuatia ana e Ngāti Porou ko nga kupu a Te Whakatihi[207], E nui e te whakahere e tau e Tāmaiwaho.'
Kaore a Te Whakatihi i mārama ki te kōrero, arā, ki tōna iwi; he reo ngau. He 'e' ki a ia nga mea katoa. Na Mohi Turei i tuku ki Te Pīpīwharauroa te tononga a Te Whakatihi ki nga mihinare kia iriiritia ia. I kii atu ia ki te mihinare: 'E haere mai e au, e pīrangi e au te iriiri, e whakapono hoki e au e Ihu Karaiti. E pai e te whakapono e Ihu Karaiti, e takoto noa e au e nāianei e te paenga e taku māra o Te Pirahirahi[208], e kore e wehi, e kore e aha.'

I puta he raruraru i waenganui i a Ngāti Horowai me Ngāti Puai mo Maungawhio, he taunga hāpuku kei waho o Waiapu. I whakaritea ma te komiti e uiui taua raruraru. Ko te Whakatihi tētahi o te komiti. I tū page 159 te hui ki Te Korotere he kāinga no Ngāti Horowai. I te taenga ki te marae o te hui ka mātakitaki te komiti ki a Ngāti Horowai, e takatū ana ki te patu kai, ki te mahi kai ma te komiti; tēnā ko Ngāti Puai waimate marire e whata ana te kai, kua hipoki noake te atarangi o te hinga. Ko te karangatanga o Te Whakatihi,

'E, e! E Nui e whakahere, e tau e Tāmaiwaho'[209]

Ko Tamaiwaho, he atua, e tau ai e pai mai ai, ma te nui o nga kai o te whakahere. I te whakataunga o te raruraru arohaina ana e nga atua ko te taha nāna nei nga poaka mōmona.

I whakahopu a Te Whetu Tāwere[210], te rangatira o Ngāti Puai, na te Whakatihi taua whakatau, ko tōna riringa ka mau ki te huata hei wero i a Te Whakatihi. Kei te tupeke a Te Whetu Tāwere, kei te noho tonu ia a Tāmaiwaho me te karanga: 'E ta, e ta! E wetiweti e to rākau. E mate e au e tangihia, e nehua; e mate e koe, e taona, e kainga.

Ki te tautohetohe te Pākehā mo te riihi whenua, ka pepeha a Ngāti Porou; 'E nui e, te whakahere, e tau e Tāmaiwaho,' arā, ko te Pākehā nui tana moni, mōna te whenua. He tikanga na ētahi Pākehā, a, na ētahi Maori, ko te tangata nui te moni, nui te whenua, ma tēnā a rātau tamāhine.

Reweti T Kohere

Te Toa Takitini nama 63, Noema 1926. Whārangi 491.

[207]Te Whakatihi. He rangatira no Ngāti-Porou. Ko te tuakana o Te Kapowhetu, he kōrero nei tāna kei tēnei wāhi.

[208]He māra e tata ana ki Te Araroa, kaore i riro i nga uri a Te Whakatihi.

[209]Kua whakamaumaharatia enei kupu ki roto o nga whakatauki.

[210]Te Whetu: Tētahi o nga tino rangatira o Ngāti Porou.