Nga kōrero a Reweti Kohere Mā
Nga Poropiti a Te Rangitauatia
Nga Poropiti a Te Rangitauatia
E hoa, tēnā koe! Tukua atu ēnei kupu hei titiro iho ma ōku hoa i nga marae e tae ai ta tātou manu, hei whakahāwea iho ma rātou, koia ka tuhi atu ai.
He hanga, āhuareka te moemoeā i te kitenga i nga hoa me nga whanaunga kua mate atu rā kai te pō. I te moenga e noho tahi ana, te ohonga ake i te ata, tirotiro noa ana. Ka waiho hei māharahara ma te ngākau e kii ai te whakaaro taihoa au ka haere ki te hui e karangatia nei ka tū ki Heretaunga, kia kite ai au i ōku hoa. E whakaaroaro tonu ana te ngākau mo tēnā āhua ka tangi mai te pere, ka kii anō te whakaaro ka haere ahau ki te karakia me kore au e tohungia e te Atua. Ka kite au i ōku whanaunga no reira ka mea ahau he taonga whakamīharo te moemoeā. To mahi rā e te Atua ki te hōmai i tēnei taonga nui ki te tangata. Ahakoa e kii nei Te Pīpīwharauroa he kii takapu te pūtake mai o te moemoeā, māku e kii he mea homai anō e te Atua, inahoki te takitaki o nga tāngata tika ki te moemoeā.
Na Manihera Waititi
Te Pīpīwharauroa, 1902.
He whakamārama: Ko tēnei ingoa mo te kōrero nei na Reweti Kohere, engari ko tōna ake ingoa, i roto o Te Pīpīwharauroa nama 54, Akuhata 1902. Whārangi 10, ko 'Te Moemoeā'. Na Reweti hoki i tango te kōwae tuarua, ā, ko nga kōrero e whai page 148 ake nei e mau tonu ki ta Manihera i tuhi rā.—Nga Etita
[187]Mara: ko te kupu a Ngapuhi mo te tangata.
[188]Kihi, ko te ingoa a te Maori mo te Reo Ingarihi, he Reo Kihi.
[189]Ko nga pā ēnei o Ngāti Porou i tahuri i a Ngapuhi. E kiia ana, i te kitenga atu o Ngāti Porou i nga pū a Ngapuhi, ka pōhēhē he whā (rau) māmaku, kātahi ka karanga whakaitaita atu, 'Haramai ēnā whā māmaku ki ēnei whā māmaku.'Ko te taua tuatahi ki te patu i a Ngāti-Porou na Te Morenga rāua ko Hongi i te tau 1818. I kawhakina te tuahine o Te Morenga e nga Pākehā o te kaipuke Venus. I rongo a Te Morenga i whakaūngia tōna tuahine ki uta, ā, na Ngāti-Porou. I te tau 1820 ka whakapaea a Te Whetumatarau (Te Araroa) e Pomare rāua ko Te Wera. Kaore te pā i taea engari he mea hangarau i heke iho ai nga tāngata ki te raorao, i patua ai e Ngapuhi, i riro herehere ai he tokomaha. No tēnei wā i riro herehere ai a Te Rangipaia i a Pomare. He tipuna a Te Rangipaia no Wiremu Potae o Tokomaru.
[190]Papatu, arā ko te papa.