Nga kōrero a Reweti Kohere Mā
Te Take Ora o Ngāti Porou
Te Take Ora o Ngāti Porou
Ko te tangata i rō ngahere, ka ukauka ia i nga kurī whakangau a
te Pākehā, ko nga mānia hoki, ko nga raorao, o rātou hemonga. I puta mai i te
tāhurihuri[67] o te raiona he miere. I puta mai nga awa ngarungaru o
Waiapu, i ōna maunga, i ōna ngāherehere, i ōna kino noa iho, he ora. Ka pakaru
mai nga ngaru o tawhiti, ka tipu i roto o Heretaunga, ū mai ki Tūranga; ko nga
kora i rere ake ki tua o Tawhiti[68], ko te puehu ki tēnei whaitua o
Raukumara.[69] Kaore i minangia e te Pākehā o konei whenua, ka āta titiro mai ia me āna tikanga i waho o te moana, i tua o nga pae maunga. Ka
waihongia i konei a Ngāti Porou, ka whai tānga manawa ki te whakapakari i tōna
whakapono, ki te whakatuputupu i ōna kura, ki te āta whakawā i ōna whenua. No te
tau 1880, ahu mai ka kitea e te Pākehā e tupu noa ana te tauhinu, te rauaruhe,
te manuka, te mōmonatanga o te whenua. Kātahi ka ngau nga hoko, nga reti. Otirā
i ngāwari i te mea kua tūpato a Ngāti Porou i nga rongo mate mai o ērā whenua i
nga hoko, i nga mākete. Hoko rawa ake, kua mau ētahi ki ētahi tikanga a te
Pākehā, arā, ko te whenua tonu te whakapai, kua whānui haere te māramatanga i
nga kura, kua tino whakatātare rawa te tangata ki nga ture whenua.
Tērā anō ka takitaro,[70] ka pā mai he mate kino ki tēnei takiwā, e ngaro ai te tangata, e mania atu ai nga whenua he ringa kē
pupuri ai. Engari kei te āta haere, ā, mehemea ka ū nga tikanga mo te whenua hae
ūnga
page 57
hoki te wairua, ko te tino mea hoki tēnā, e tino ora ai te tangata.
Waiomatatini
[67]Tāhurihuri: Ko te kupu a Ngāti Porou mo te upoko.
[68]Tawhiti: Ko te maunga i waenganui i Tokomaru i Waipiro.
[69]Raukumara: He taupae maunga.
[70]4 Takitaro: Ko te kamupene whenua o te Tairāwhiti.