page 2

ha	ra	ke	te	mi	wi	no	ngo	pu
ka	ta	me	we	ni	ngi	po	hu	ru
ma	wa	ne	nge	pi	ho	ro	ku	tu
na	nga	pe	hi	ri	ko	to	nu	wu
pa	he	re	hi	ti	mo	wo	nu	ngu

hae	pae	ngae	nai	wai	mao	ao	kau	rau
kae	rae	hai	pai	ngai	nao	wao	mau	tau
mae	tae	kai	rai	hao	pao	ngao	nau	wau
nae	wae	mai	tai	kao	rao	hau	pau	ngau

hea	pea	ngea	nei	wei	meo	teo	keu	reu
kea	rea	hei	pei	ngei	neo	weo	meu	teu
mea	tea	kei	rei	heo	peo	ngeo	neu	weu
nea	wea	mei	tei	keo	reo	heu	peu	ngeu
hia	kia	mia	nia	pia	ria	tia	wia	ngia

hie	hio	hiu	hoa	hoe	hoi	hou
kie	kio	kiu	koa	koe	koi	kou
mie	mio	miu	moa	moe	moi	mou
nie	nio	niu	noa	noe	noi	nou
pie	pio	piu	poa	poe	poi	pou
rie	rio	riu	roa	roe	roi	rou
tie	tio	tiu	toa	toe	toi	tou
wie	wio	wiu	woa	woe	woi	wou
ngia	ngie	ngiu	ngoa	ngoe	ngoi	ngou
hua	rua	kue	tue	mui	wui	nue
kua	tua	mue	wue	nui	ngui	puo
mua	wua	nue	ngue	pui	huo	ruopage 3
nua	ngua	pue	hui	rui	kuo	tuo
pua	hue	rue	kui	tui	muo	wuo

Ano	Ara	Aka	Aho	Ihu	Ina	Ona
Atu	Ako	Ana	Ata	Iti	Iwi	Ora
Ahi	Aru	Aku	Apu	Iwa	Ika	Oti
Apo	Awa	Are	Era	Ipu	Ono	Oho
Oma	Uwi	Utu	Umu	Uku	Uro	Uri

Hoki	Hare	Hora	Huai	Hama	Kino	Kupu
Hipi	Heke	Hopu	Heru	Haro	Kite	Kaha
Hapa	Hoko	Hoho	Hiko	Kohu	Kore	Kape
Honi	Hemo	Hoia	Hiku	Kake	Kopu	Kura
Hari	Hahi	Hinu	Hani	Kati	Kawe	Kapi

Kaua	Koti	Kina	Mata	Miti	Mano
Koia	Kete	Kata	Manu	Muru	Moto
Kahu	Kapu	Kamu	Mahi	Muri	Maru
Ketu	Kapo	Kaka	Mate	Mara	Motu
Kopa	Karo	Kota	Maku	Maui	Momo
Kuri	Kiki	Kuku	Mona	Maka	Maua

ki a ia	ki te pa	ka po ia	ki te hi
ka he ia	he ra ma	ko te ao	ka tu ra
mo te pu	me ra ko	ko ia ra	ka ma ia
ra ko ke	i a ia	i pa pu	he mea pai
kia pono	he mea pai	ekore e o	haere mai
he mea he	i runga ra	mo tatou	e aha ana

page 4

• E ka po te ra.
• Kei ko ke te ra.
• Ko te pa o mea.
• Ka tu ia a ka ki.
• Kua he ra te ao.
• Ko Ihu i tae mai.
• Ki te ao mo te he.
• Me ui atu ki a ia.
• Kei mea tai hoa.
• E ui ra mo te pai.
• Ma wai e homai?
• Ma Ihu ano pea.
• Ka pai ra tau ki.
• E hoa ma kia pai.
• E Ihu kia pai mai.
• Nau ano te pai.
• Ko koe ra hei hoa.
• Mo te iwi kua he.
• Mau ano e mea.
• Ahau ra kia pai.
• Nau i mea kia ui.
• A, he mea pai ano.
• Ma Ihu ia ka ora ai.
• Ko ona toto hei utu.
• Kia inoi atu ki aia.
• He rahi tona aroha.
• Kia hara kore ahau.
• Kia pono a-mate noa.

Miro	Meho	Manga	Neke	Noku	Pono
Maia	Muka	Mingi	Nehu	Nati	Puwha
Mama	Moki	Mango	Noho	Nuka	Piko
Mene	Meto	Mako	Nana	Puke	Pera
Moku	Maro	Mangu	Naku	Piki	Paru
Moko	Muku	Miri	Nape	Piri	Poro

Puku	Pani	Pana	Ripo	Peia	Para
Pane	Paki	Papa	Rita	Pupu	Pipi
Pake	Poti	Pata	Riki	Puna	Pana
Paku	Puka	Peke	Reka	Panga	Ropa
Pate	Papu	Pura	Rape	Punga	Roma
Poti	Pona	Pepa	Rota	Poke	Rire

Ano te pai o te kupu ora nei!

Na wai ra tana kupu e ki nei koe?

E hoa ma, na te Atua pono ano.

page 5

A, e mea mai ana ano te Atua,

Kia rapu atu ki a ia kia ora ai te tangata.

E hoa ma, ka pai tena kupu ki a hau.

Ina, kua mate hoki a Ihu hei utu mo tatou.

Nana ano ia i ho atu ki te mate ki te ripeka.

E rahi ra te pai o Ihu ki a hau kia ora ai toku wairua, ake, ake, ake.

E hoa ma, me inoi atu tatou ki te Atua.

A, ka whiwhi tatou ki te oranga tonutanga.

Ina hoki, e pai ana ano a Ihu to tatou Ariki.

Kei a ia nga pai mo te kai inoi.

Kua oti rawa a Whiro te here.

He pono nau! na wai ia i here!

Na Ihu ano, te Tama a te Atua kaha rawa.

Mana ahau ka ora ai i aku kino katoa.

E taku hoa pai, kia rongo mai koe.

Rere	Riri	Rawa	Raka	Rena	Tapi
Roto	Rite	Rahi	Roro	Rako	Taro
Raro	Rama	Rimu	Repo	Rangi	Taua
Rewa	Rima	Ranga	Rata	Taha	Taki
Rara	Rino	Rapa	Rohe	Tohe	Tare
Rahi	Rapu	Reti	Remu	Tika	Tipa

Tere	Tahu	Toho	Ware	Ngongi
Tane	Take	Toia	Waki	Ngeri
Toke	Tata	Tono	Whiti	Ngako
Tahi	Toru	Toka	Whiwhi	Ngenge

page 6

Taea	Ture	Waea	Wharo	Ngoto
Tini	Tena	Weta	Wano	Ngoki
Tonu	Taka	Wehi	Nganga	Ngohi
Topu	Tako	Wera	Ngaro	Ngungu

He mea tika ano kia inoi tatou ki te Atua.

Nana i mea, Me inoi, a, ka ho atu ki a koutou.

Ko te aha ra kia inoia e te whanau?

Ko nga hara kia murua, ka tahi;

Ko te kaha kia ho mai, kia tika ai te noho te aha, ka rua.

Oti, ki te kore te kaha e homai ki ahau, ka pehea?

Ka he tonu ano: ina hoki, nana i meu, Ki te kahore ahau ekore koutou e ahei ki tetahi mea.

Mo te mea hoki, kahore he pai i roto i o tutou ngakau.

Ae ra hoki., me ta te Kapu Tapa e mea ana, ko te ngakau o te tangata i te whanautanga, he kino kau ano.

Ki te inoi ahau ki aia, ka homai e ia te kaha ki ahau?

Ina, ka homai ano; nana hoki te hiahia i roto i a koe hei inoi.

Haere	Hoiho	Hahau	Konei	Kapu	Kiore
Hiako	Hianga	Haunga	Koingo	Kauri	Kuihi
Hohou	Haura	Katoa	Kuini	Korea	Kakai
Hauta	Hoatu	Koura	Kowao	Korua	Kauwae
Hapai	Horoi	Kainga	Kauta	Kahui	Korau
Hana	Hinau	Kuiti	Komae	Kumea	Konia

page 7

Kihai	Matau	Matua	Matao	Marie	Mahoe
Kakau	Mahue	Mangai	Mamae	Mokai	Maire
Kanae	Maeke	Meinga	Mania	Mamao	Motoi
Kapia	Maori	Mohio	Mahua	Mohoa	Moari
Moana	Matia	Matou	Mounga	Mawai	Mahue
Mangia	Metoa	Moenga	Maunu	Matai	Marae

Ko nga kupu enei a te Atua pono.

Ka mea atu a Hoani, Na, ko te Reme a te Atua, e kawe atu ana i te kino o te ao!

I haere mai ia ki ona, a kihai ona i tango ki a ia.

Ko to te Atua mahi tenei, kia whakapono koutou ki a ia i tonoa mai e ia.

Ekore e ora te tangata ki te taro kau, otira ki nga kupu katoa e puta mai i te waha o te atua.

Ka mea atu a Ihu, Ko ahau te taro o te oranga.

Ko te taro tenei e heke iho ana i te rangi, kia kai ai te tangata i a ia, kia kahore ai e mate.

Ko ia e haere mai ana ki a hau ekore rawa e panga atu e ahau ki waho

Kahore he tangata e ahei te haere mai ki a a hau ki te kahore ia e kumea e te Matua i tonoa mai ai a hau.

E te Tama a Rawiri, kia atawhai koe ki a hau.

He pono, he pono, ka mea atu a hau ki a koutou, Ko te tangata e mahi kino ana, he punonga ia no kino.

E rongo ana aku hipi ki toku reo, e matau ana a hau ki a ratou a, e aru ana ratou i a page 8 hau: ekore ratou e aru i te tauhou, otira e oma ratou i a ia.

Ko ahau ano te tatau o nga hipi. E hiahia ana a Hatana ki te whakapareho i nga hipi, kia horomia e ia.

Nanao	Papai	Potae	Rapea	Riwai
Nikau	Pehea	Puhoi	Retao	Ranei
Nunui	Pikau	Puehu	Rukea	Ranea
Pouri	Puare	Pumau	Ratou	Raupo
Penei	Patai	Pouto	Rakau	Romia
Peara	Pirau	Puhia	Reira	Roroa
Poaka	Pakoa	Pokai	Reinga	Rongoa
Poutu	Pakoi	Parau	Rarau	Rapua

Tatou	Torea	Toene	Waina	Ngoiro
Tenei	Tahae	Tuari	Whaenga	Ngaeki
Toroa	Tuara	Tuahu	Wahie	Ngaeti
Tatau	Tuiau	Whenua	Wharau	Ngaoki
Tiora	Tinei	Waiho	Whangai	Ngarua
Teina	Tipau	Whanau	Warua	Ngaropi
Tiaki	Taura	Wawao	Waoku	Ngapai
Tiwai	Tawai	Whanui	Whawhai	Ngapuhi

Rapua e koutou nga karaipiture: kei reira te oranga tonutanga mo koutou, he kai korero enei ki a hau.

Na, koia ano te aroha o te Atua ki te ao, homai ana e ia tana Tamaiti kotahi, kia kahore ai e mate nga tangata katoa e whakapono ana ki a ia, otiia kia whiwhi ai ki te oranga tonutanga.

Kihai hoki te Atua i tono mai i tana Tamaiti page 9 ki te ao hei whakamate i te au; kaore kia ora ai te ao i a ia.

Tomo atu koutou ma te kuwaha kuiti: mo te mea he kuwaha warahi te kuwaha, he ara warahi te ara e tika ana ki te mate, a, he tokomaha e tapoko atu ana ra reira.

E kuiti ana hoki te kuwaha, e kuiti ana te ara e tika ana ki te ora, he ruarua te hunga e kite ana i taua ara.

Tohea putia kia tomo atu ma te kuwaha kuiti: ka mea atu hoki a hau ki a koutou, he tokomaha i te hunga e rapu kia tomo atu, a, ekore e ahei.

Ka mea atu a Ihu, Ko a hau ano te huarahi, te pono, me te oranga: hore rawa he tangata e haere ake ki te Matua ki te kahore a hau.

Ko Ihu Karaiti anake te kai whakaora.

Kia inoi atu ahau ki te Atua mo tona Wairua Tapu, kia ora ai ahau. Ki te kahore tona Wairua, ekore ahau e ahei ki te inoi ki aia.

Aroha	Auaka	Akuna	Inati	Utanga
Arahi	Amiki	Aweke	Ianei	Upoko
Anake	Aruhe	Erangi	Inapo	Urunga
Akona	Awhitu	Epanga	Itinga	Uroto
Akiri	Akuto	Engari	Onepu	Utonga
Apopo	Amine	Ehara	Oranga	Utoia
Apiti	Auina	Ekore	Okana	Uranga
Ariki	Anana	Engaro	Okiha	Urangi

Aianei	Hiriwa	Kowhatu	Kanohi	Kakata
Apurua	Hohonu	Kawana	Karanga	Korohe
Atawhai	Hakari	Karaka	Kakawa	Kukumepage 10
Awatea,	Hahana	Kahore	Kuwaha	Komora
Akenei	Kokonga	Kapiti Korere	Kuware.
Hamama	Kutipa	Kokopu	Kekeho	Keretu
Hohoro	Kamaka	Kupenga	Kariamu	Kopapa
Higanga	Kotiro	Komara	Kukupa	Kirehe

Kahore he tangata tika i tona whanautanga.

Kahore he tangata e matau ana, [unclear: kahore] tangata e rapu ana ki te atua.

Kua haere ko ratou katoa, kua kino tahi kahore he tangata e mahi ana i te pai, kahore kia kotahi.

Mo konoi ra ma nga mahinga o te ture ekore whakatikaia tetahi kikokiko ki tona ma te turo hoki ka kitea ai te kino.

Ko te tikanga o te Atua na te whakapono kia Ihu Karaiti, ki to hunga katoa, mo te humga katoa e whakapono ana: kahore hoki he pokanga kotanga.

Kua hara katoa hoki, a, kua hapa i te kororia o te Atua.

He mea whakatika noa ia ki tana ata whai, na te hokonga ano e Karaiti Ihu:

Ko ia ia i meinga e te Atua i mua, hei whakamarietanga, na te whakapono ki ona toto, kia whakakitea ai tona tikanga, ki ti murunga o nga hara ka pahure i te mahi tohu a to A tua?

Kia whakakitea ai tona kitanga [unclear: aianei] he mea hoki kia tika ai ia, a kia [unclear: whakatikaia] e ia te tangata o whakapono; ana ki a Ihu.

page 11

Koia matou ka [unclear: mea] whakatikaia, ana; te tangata ki te whakapone Motu Ke i nga mahi o te ture.

Marena	Mumura	Manawa	Nonoti
Miharo	Morehu	Matenga	Parihi
Marino	Mamaoa	Monehu	Patuki
Mamona	Makawe	Mahinga	Patene
Marero	Mauako	Maiengi	Papaki
Maringi	Marama	Makere	Patete
Matapo	Maroke	Nonohi	Pukoru
Matunga	Mahuri	Nakahi	Pohuhu
Mangungu	Makuku	Nenenga	Pahunu

Pawera	Puhuki	Tawiti	Wanake
Pahure	Pongere	Tutaki	Whapuku
Papapa	Purena	Takoto	Warahi
Parera	Runanga	Takiwa	Wharangi
Pititi	Rangona	Tikaka	Ngarahu
Purewha	Rewera	Tarona	Ngawari
Pingore	Riringi	Turoro	Ngangare
Papaka	Rumaki	Tupuna	Ngongoro
Patito	Ruruhi	Wawara	Ngongotu

Aue, te mate I a hau! ma wai a hau e whakora i te tinana o tenei mate?

Ka whakawhetai atu a hau ki te Atua ki a Ihu Karaiti to tatou Ariki.

Kahore nei hoki he riringa mo te hunga i roto i a Karaiti Ihu, mo te hunga ekore e haero ki te ntenga o te kiko kiko otira ki to te Wairua.

page 12

Ki te mea ko te Atua hei hoa mo tatou, ko wai hei whawhai ki a tatou?

Ko ia kihai nei i tohu i tana Tamaiti, otira [unclear: i] tuku i aia mo tatou katoa, ekore ianei ia [unclear: e] homai tahi me ia i nga mea katoa ki a tatou?

E mea ana hoki te karaipiture, ko te [unclear: tangata] katoa e whakapono ana ki a ia, ekore ia [unclear: e] whakama.

Aua e mangere ki te mahi; kia toa te wairua: kia rongo ki te Ariki.

Kia pai te korero ki te hunga e whakatoi [unclear: neii] a koutou; kia pai te korero, kaua e korero kino.

Aua e rapu utu mo koutou, e aku hoa aroha, otira, tukua te riri: kua oti hoki te tuhituhi, Maku te rapunga utu; maku e whakaea, e ai ta te Ariki.

Kei mate koe i te kino; otira ko te kino kia mate i te pai.

Atarangi	Hauhake	Mehemea	Takahi
Arawhata	Haurangi	Pukatea	Taukiri
Arahina	Houhanga	Parirau	Waihoki
Anahera	Hangarau	Pererua	Wakairo
Akepiro	Haupapa	Pokanoa	Waikura
Inamata	Hiawero	Tokohia	Wakapae
Iramutu	Kopania	Taumanu	Wakarau
Huarahi	Karakia	Tuakana	Waihape
Hungawai	Kurupae	Tauranga	[unclear: Wangarei]

Aurakina	Paparinga	Tinihanga
Hinengaro	Parepare	Taramorepage 13
Hongahonga	Pirikahu	Tamahine
Huruhuru	Pungarehu	Tarawahi
Hurihanga	Ponapona	Tamariki
Hangareka	Poropiti	Tarakihi
Hukahuka	Pongipongi	Tuhituhi
Hopukina	Rangatira	Toropuku
Hinakore	Roherohe	Wanariki
Kikokiko	Ringaringa	Whakatika
Kararehe	Rawakore	Whatitoka
Pukapuka	Tupapaku	Ngerengere

Ekore ra te tangata i te ngakau maori e tango i nga mea a te Wairua o te Atua: he mea kuware hoki aua mea ki aia: ekore ano hoki e ahei te matau, ma te Wairua hoki ka kitea ai.

Na, ki te hapa tetahi o koutou i te matauranga, kia inoi ia ki te Atua e ho atu nui ana ki nga tangata katoa, a, ekore e riri; a, ka ho atu ki a ia.

Otira kia inoi whakapono ia, kaua rawa e pohehe. Ko ia hoki e pohehe ana e rite ana ki te ngaru o te moana e puhia ana e te hau e akina ana. Kaua hoki taua tangata e mea e whiwhi ia ki tetahi mea i te Ariki.

Ka mea atu a Ihu ki a ia, Ki te mea e kaha ana koe ki te whakapono, e taea nga mea katoa e te tangata whakapono.

Ki te mea tatou kahore a tatou hara, ka whakahe tatou i a tatou ano, a kahore te pono i roto i a tatou:

Ki te whaki tatou i a tatou hara, e pono ana ia e tika ana kia murua nga hara mo tatou, a, kia horoia tatou i te kino katoa.

page 14

Ki te mea ka hara tetahi he kai inoi to tatou kei te Matua, ko Ihu te Karaiti e tika ana: a; ko ia te whakamarietanga mo a tatou hara ehara raia mo a tatou anake, otira mo a te ao katoa.

Na, kia tupato ki nga poropiti teka e [unclear: ha] mai ana kia koutou, he mea whakakakahu ki te huru hipi ko roto ia he wuruhi haehae.

Ma o ratou hua ka kitea ai ratou e koutou. E whakiia ana ranei te karepe i te tataramoa, te piki ranei i te puwha?

Koia ra ko te rakau pai katoa hei whakatupu i te hua pai; ko te rakau kino hei whakatupu i te hua kino.

Ekore e whakatupu te rakau pai i te hua kino, ekore ano hoki e whakatupu te rakau kino i te hua pai.

Ko te rakau katoa ekore e whakatupu i te hua pai e tuakina ana, a, e maka ana ki te ahi.

Eaoia, ma o ratou hua ano ka kitea ai ratou e koutou.

Hore hoki he tunga ke atu e ahei ai te tangata te whakatakoto i tena kua oti te whakatakoto ko Ihu ia te Karaiti.

Kotahi Ariki, kotahi whakapono, kotahi irriringa.

A, no te mea he tamariki koutou, kua tonoa mai a te Atua te Wairua o tana Tamaiti ki o koutou ngakau, e karanga ana, E Apa, e Pa.

Na, ki te mea kei roto i a te Karaiti tetahi, he mahinga hou ia:kua pahure nga mea tawhito; na, kua whakahoutia nga mea katoa.

Na, ka mea atu ahau, Haere koutou i te Wai- page 15 [unclear: rua], a, ekore koutou e whakarite i te mahia o te kikokiko.

Ko te hunga, ia o te Karaiti kua ripeka i te kikokiko, me ona mea e aroha ai, me ona hiahia.

A, tenei ano te mau nei, te whakapono, te tumanakotanga, te aroha, ko enei ko te mea nui o enei ko ia ia ko te aroha.

I a tatou ekore e titiro atu ki nga mea e kitea ana, otira ki nga mea e kitea: ka memeha noa hoki nga mea e kitea ana; ko nga mea kahore ra i kitea e mau tonu ana.

Ki te mea hoki e noho koutou ki te ritenga o te kikokiko, meake koutou ka whakamate ai i nga mahi o te tinana, e ora koutou.

Na, ko ratou i roto i te kokokiko ekore e ahei kia pai ki te Atua.

Whakaaroa e koutou nga mea o runga, kaua ra nga mea o te whenua.

Whakamatauria nga mea katoa; kia u ki pai.

Kua ho atu ano ia i a ia ano mo tatou, kia hokona ai tatou i te hara katou, a, kia whakapaia ai he hunga mona ake ano, he hunga totohe ki nga mahi pai.

Na, e ora te tangata tika i te whakapono; a ki te hoki tetahi, ekore toku wairua e pai ki a ia.

E hoa ma, ki te mea ka whakahekia tetahi i roto i a koutou i te pono a, ka whakatahuritia ia e tetahi: kia matau ia, ko ia e whakatahuri ana i te tangata hara i te he o tona ara, e whakaorangia ia he wairua i te mate, a ka whakangaromia te tini o nga hara.

page 16

Ko Nga Ture a te Atua.