page break

University of New Zealand.

B.A. Pass Examination, 1885.

Latin Language and Literature.

Examiner: Prof. A. S. Wilkins, M.A., Litt.D., LL.D.

Paper a.

1. Translate.—

Terence: Heautont. 275-284.

Ubi ventum ad aedis est, Dromo pultat fores;
Anus quaedam prodit; haec ubi aperit ostium,
Continuo hic se coniecit intro, ego eonsequor;
Anus foribus obdit pessulum, ad lanam redit.
Hic sciri potuit aut nusquam alibi, Clinia,
Quo studio vitam suam te absente exegerit,
Ubi de improvisost interventum mulieri.
Nam ea res dedit turn existumandi copiam
Cottidianae vitae consuetudinem,
Quae quoiusque ingenium ut sit declarat maxume.

1. Explain the construction of the first line. When is such a construction used?

2. Give the derivation of pultat, and quote similar instances.

page 2

II. Translate:—

Terence: Adelph. 556-565.

De. Quid ilie gannit? quid volt? quid aïs, bone vir? est frater domi?

Sy. Quid, malum, 'bone vir' mihi narras? cquidem perii.

De. Quid tibist

Sy. Rogitas? Ctesipho me pugnis miserum et istam psaltriam Usque occidit. De. Hem, quid narras? Sy. Em, vide ut discidit labrum.

De. Quatn ob rem? Sy. Me impulsore hane emptam esse ait. De. Non tu eum rus hine modo

Produxe aibas? Sy. Factum; veruni venit post insaniens: Nil pepercit. Non puduisse verberare hominem senem!

Quern ego modo puerum tantillum in manibus gestavi meis.

De. Laudo: Ctesipho, patrissas: abi, virum te indico.

Sy. Laudas? ne ille continebit postime, si sapiet, manus.

1.	Account for the mood of discidit. What is the quantity of the penultimate syllable? How is this determined? Scan the line in which it occurs.
2.	Explain the formation of produxe and of patrissas; and the construction of malum and puduisse. When is parco followed by an accusative?
3.	Point out any quantity in the above passage which would not have been admitted in Vergil or Horace.

III. Translate:—

Tacitus: Agrie, c. xix.

Ceterum animoruni provinciae prudens, simulque doctus per aliena experimenta, paruin profici armis, si iniuriae sequerentur, caussas bellorum statuit excidere. A se suisque orsus, primam domum suam coercuit; quod plerisque haud minus arduum est, quam provinciam regere. Nihil per libertos servosque publicae rei; non studiis privatis nec ex commendatione aut precibus centurionum milites adsciscere, sed optimum quemque fidelissirnum putare: omnia scire, non omuia exsequi: par- page 3 vis peccatis vcniain, magnis severitatem commodare: nec poena semper, sed saepius poenitentia contentus esse: officiis et administrationibus potius non peecaturos praeponere, quam damnare, cum peccassent. Frumenti et tributorum exactionem aequalitate munerum mollire, circumcisis, quae in quaestum reperta ipso tributo gravius tolerabantur. Namque per ludibrium adsidere clausis horreis, et emere ultro frumenta, ac vendere pretio cogebantur. Devortia itinerum et longinquitas regionum indicebatur, ut civitates a proximis hibernis in remota et avia deferrent, donee, quod omnibus in promptu erat, paucis lucrosum fieret.

1. Date the chief events in the life of Agricola.

IV. Translate::—

Tacitus: Germ. c. xvi.

Ne caementorum quidem apud illos aut tegularum usus: materia ad omnia utuntur informi et citra speciem aut delectationem. Quaedam loca diligentius inlinunt terra, ita pura ac splendente, ut picturam ac lineamenta colorum imitetur. Solent et subterraneos specus aperire, eosque multo insuper fimo onerant, suffugium hiemi et receptaculum frugibus, quia rigorem frigorum eiusmodi locis molliunt: et, si quando hostis advenit, aperta populatur, abdita autem et defossa aut ignorantur, aut eo ipso fallunt, quod quaereuda sunt.

1.	Distinguish lacertus and bracchim; lancea and hasta; cuneus and turma; gens and natio.page 4
2.	Explain the terms decumates agri, limes, collationes, septentrio.
3.	Define the position of Varini, Chatti, Mattiaci, Bructeri. Where was the Saltus Hercynius?

V. Translate the following passages not previously prescribed.

Cicero: Pro Sestio, § 86.

[Candidates presenting the Terence are not expected to attempt both of these passages.']

Et tu hoc loco laudas Milonem et iure laudas. Quem enim umquam virum tam immortali virtute vidimus? qui nullo praemio proposito praeter hoc, quod iam contritum et contemptum putatur, iudicium bonorum, omnia pericula, summos labores, gravissimas contentiones inimicitiasque suscepit? qui mihi unus ex omnibus civibus videtur re docuisse, non verbis, et quid oporteret a praestantissimis viris in re publica fieri et quid neeesse esset: oportere hominum audacium, eversorum rei publicae sceleri legibus et iudiciis resistere: si leges non valerent, iudicia non essent, si res publica vi consensuque audacium armis oppressa teneretur, praesidio et copiis defendi vitam et libertatem necesse esse. Hoc sentire prudentiae est, facere fortitudinis, et sentire vero et facere perfectae cumulataeque virtutis.

Ovid: Trist, v. 5. 5-12.

Lingua favens adsit, nostrorum oblita malorum,
Quae, puto, dedidicit iam bona verba loqui.
Quaeque semel toto vestis mihi sumitur anno,
Sumatur fatis discolor alba meis.
Araque gramineo viridis de cespite fiat,
Et velet tepidos nexa corona focos.
Da mihi tura, puer, pingues facientia flammas,
Quodque pio fusum stridat in igne, merum.