Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

The Pamphlet Collection of Sir Robert Stout: Volume 26

Ka Hana-Lima ma na Kula. — Kumumua

Ka Hana-Lima ma na Kula.

Kumumua.

I ko'u manao he kupono ka huiia o ke ao hana-lima me na ao ike palapala e ao ia nei ma na kula Kumumua. He nui na aina o ke Aupuni e waiho kokoke aku ana i na Halekula Kumumua, a e waiho wale nei i keia manawa. Ma na wahi he nui wale he hiki ke mahiia ka aina e na haumana a me na kumu a loaa mai ka page 19 pomaikai o na mea ulu. Ke paipai aku nei au i keia Aha Hano-hano e hooholo i kanawai e haawi ana i ka Papa Hoonaauao i ka mana e hoohui mai i ka liana-lima me na alakai hoonaauao o na kula kumumua, a e hookaawale ana, malalo o kekahi mau Kumu i kekahi mau apana o na aina o ke Aupuni e pili kokoke mai ana i na halekula, i kupono no ka mahi ana i na mea ulu no ka pono o na haumana a me na kumu, ma kahi nele i na aina kula no ka hana i haiia ae 'la; a e hiki ai no hoi ke hoolimalima i na aina kupono me ka hooponopono no ka mahi ana i na mea ulu ma ka mahele ana a me na ano e ae.

O ke ao ikaika ana i na haawina kula, he ekolu a he eha paha hora o ka la, he elua a he ekolu paha hora ma ka hana-lima ma-waho o ke kula, he mea ia e ulu ai ke ola kino, a me ka hoomaamaa ana i ka hana; e hoomahuahua ana i na loaa o ka hana i ka uku o ke kumu, a e hoolako ana i na haumana i ke kumu e kuai aku ai i na buke kula, a he mea no hoi e hooi ae ai, ina e hooko pono ia, i ke ano o na hana hoonaauao, mamua o keia manawa.

He pinepine ka olelo ia aole ka he like o ka hooikaika hana o ka poe e ulu ae nei, me ko ka poe o ka wa kahiko; a o lakou—o ka poe i ao ia ma na Kula Kiekie a me na Kula Beritania kai olelo nui ia—ua kuhihewa na manao no ka hana lima; oia hoi keia, ma ka pokole, he molowa, a he palaualelo, a ua piha loa o loko i ka hookano a me na manao kaena i oi ae mamua o ke kupono no ko lakou pono iho.

Ina o ka hopena i loaa mai ma ke ano o ka hoonaauao ana i keia manawa, o ka hoopoino a hooemi paha i ka manao maikai no ka hana ka pomaikai a me ke kuokoa i loaa ma ka hana-lima, alaila ua hewa a ua hemahema ke ano o ka hoonaauao ana e ao ia nei, a ua kupono i keia me keia makamaka o ka lahui e imi aku i ke ano kupono o ke ao ana. Aka, ina he kakaikahi ia mea i ike ia, a ua ulu ae mamuli o ka hemahema o na la opio, a me ka pa-laka o ke ao ia ana ma na home, alaila e manaolana aku kakou he pokole wale no ka mau ana o ia mau kumu alakai ino, a na ke au o ka manawa a me na pilikia e hoopono mai. O ka rula mau o na makua Hawaii, he palupalu loa ma ke ao ana i ka lakou mau keiki, a aole no hoi e pau loa ana ka poino i loohia i na keiki ma-muli o ka hemahema o ka na makua ao ana, ma na kula ana a ke Aupuni i hoolako aku ai.

page 20

He mea nui ke ao kuonoono ana ma na kula a pau, na kula o na keikikane a me na kula o na kaikamahine, i ka manao iini i na haumana no ka hoolako ana i ko lakou mau hemahema ma ka hana, a me ka manao mahalo no ka poe hana a me ka poe noho pono, oiai ia poe ma ke kulana a e hana ana ma na hana haahaa. O kahi hea la kai oi ae o ka maikai mamua o na kula ohana, a me na ohana hoopono, e hiki ai ke ao ia aku na manao oia ano?

E kaa ana i na dala auhau kula elua o ka makahiki, he kana-kolu-kumamahiku hapa haneri wale no o na lilo no na hana hoonaauao; a oiai, ma ka nana ana aku ua nui ka lilo 110 na kula, ke noonooia iho me ka nui o na loaa o ke aupuni, aka, ua lana ka manao o ka Papa aole e hooemi mai ana keia. Aha Hanohano i ka haawina o keia oihana i noiia ma ka Bila Haawina no na makahiki elua e hiki mai ana, oiai no hoi ua emi iho, he $8,300, malalo o ka haawina no na kula o ka makahiki 1872 me 1873.

E ola ka Moi i ke Akua.

Chas. R. Bishop,

Peresidena o ka Papa Hoonaauao.