[i roto i te reo Pākehā]

Nga Wahi Taupatupatu

I roto i nga whakamarama mo te upoko tuarua o te Tiriti i whaikupu au, kotahi te wahi o taua upoko kaore ano i marama, ara, ko te kupu mo nga taunga ika, a me apiti atu te ahua o nga moana wai-maori, o nga paru moana, o nga tahuna pipi, o nga toka tio. Ko te take i wehea ai e au he rarangi korero mo enei take tahitahi he raruraru, ara, he taupatupatu i waenganui i te upoko tuarua i te upoko tuatoru o te Tiriti. Ko te upoko tuarua e ki ana, ka whakapumautia ki te iwi Maori o ratau take, to ratau rangatiratanga ki o ratau whenua, ki a ratau ngahere, ki a ratau taunga ika. Kaore he raruraru mo te taha ki nga whenua, ki nga ngahere. Engari ko te wahi e tarewa ana ko nga roto kei waenganui i nga whenua, ko nga parumoana, ara, ko nga whenua e pa ana ki nga moana, e ngaromia ana e te tai pari. Ki te Maori he whenua enei nona, na reira ia ka whakaaro kua whakapumautia ona take ki era mea e te upoko tuarua o te Tiriti. Otira kua whakamaramatia e au i runga ake ra, na te upoko tuatoru o te Tiriti i homai ki Nui Tireni nei nga ture O Ingarangi e tika ana kia pa ki Nui Tireni i te wa i hainatia ai te Tiriti "kia rite tahi ki ana mea ki nga tangata o Ingarangi."

A koe te ture o Ingarangi e ki ana no te Karauna te moana, timata i te mutunga o te pari a te tai, ka rere ki waho e toru maero. Ko nga paru moana, ko nga tahuna pipi, ko nga toka tio, ko nga taunga ika kei raro atu a kei waho atu i te mutunga o te tai pari. Ko te taupatupatu tena i waiho kore marama ai ena take. Kaore ano te reo o te Paremata kia korero mai ma roto i tetahi ture, kei a tatau kei te iwi Maori ano te mana o enei o nga taonga a o tatau tipuna.

Ko te keehi a Te Arawa mo ona moana wai-maori kei te aroaro tonu o nga Kooti, e tutuki ranei ki reira, tera ranei e whakaotia rawahotia i waenganui i a ratau me te Kawanatanga. Kaore e maha he korero mo tera i konei. Engari kua puta te whakatau a te Hupirimi Kooti e ahei ana a Te Arawa ki te whakahaere kereeme ma ratau i te aroaro o te Kooti Whenua Maori.