Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Reports of the Native Affairs Committee, 1891, No. 2.

[Translation.] — Nos. 53 and 63, 1891, Sess. II.—Pukapuka-inoi a Mr. H. E. Johnston me etahi atu (No. 1), me Henare Kirini me etahi atu

[Translation.]
Nos. 53 and 63, 1891, Sess. II.—Pukapuka-inoi a Mr. H. E. Johnston me etahi atu (No. 1), me Henare Kirini me etahi atu.

Ko Nga kai-pitihana e whai hea nei i roto i Niu Tireni Kamupam Whakanohonoho Whenua Maori e inoi ana kia whakahaere a tetahi huarahi kia ahei ai te whakaoti i nga tihanga o taua Kamupani.

Kua whakahaua ahau kia ki penei: E whakaarohia ana i te hiahia nga Maori whai take o etahi whenua i te Tai Rawhiti me etahi atu wahi kia rohe rohea o ratou whenua hei whakanoho i te tangata ki runga i aua whenua a i runga i te whakamatauranga ki te pera me te nui o nga utu i te mahinga ka hanga e ratou he Kamupani ki waenganui i a ratou me etahi Pakeha, ko nga Maori ki te homai i te whenua ko nga Pakeha ki te whakaputa moni hei utu i nga tini utu. Heoi hanga ana taua Kamupani, otira i runga i te maha o nga raruraru i runga i te ahua o nga Ture Whenua Maori me te nui o nga utu i tonoa e ratou me te whakaroa o nga Kooti Whenua Maori me te kore awhina mai e te ture me te Kawanatanga me te nui o nga utu i tonoa kia utua i runga i nga mahinga hinga ana taua Kamupani. He hira rawa nga moni a te hunga whai hea i roto i taua Kamupani kua ngaro, a he nui rawa te mate me te raruraru kua tau ki runga i nga whenua Maori, a kai te nohia ano aua whenua e nga Maori whai take ki aua whenua, a tera pea e tipu mai tetahi raruraru nui mehemea e pana ana nga Maori i runga i aua whenua. Kahore hoki i riro i a ratou nga moni kia rite ki te utu o aua whenua. Kua roa te wa e hiahia ana nga Maori me nga Pakeha kia utua e te Kwanatanga nga Mokete i runga ano i te utu tika me te roherohe i aua whenua kia nohia e te tangata. I ki ano hoki Wi Pere i roto i ana korero tera nga Maori e whai take ana ki etahi atu whenua e whakaae ki te tuku i o ratou whenua hei punga mo nga moni o whakaputaina e te Kawanatanga. E whakaarohia ana hohi tera etahi tono e ahei e te Kwanatanga te whakaoti ekore nei e taea e nga Pakeha e tetahi Kamupani ranei. A a tono ana te Komiti kia tukuna tetahi mana ki te Kawanatanga ki te tango mai i aua whenua mo te taha ki nga Maori whai take i runga i tetahi huarahi e whakaritea ki waenga i te Kawanatanga me nga Maori me te Kamupani. Me tango te whenua i runga i te utu whiriwhiri i raro i te Ture o nga mahi Nunui me te tuku i tetahi punga ki to Kawanatanga haunga i runga i nga tono kua whakahuatia i runga ake nei erangi i runga hoki i nga whenua Maori e whakaaetia ki waenga i te Kawanatanga me nga Maori e whai take ana.

18 o Hepetema, 1891.