[Translation.]
Te Pukapuka-inoi a Ropata Kupa.

E ki ana te kai-inoi i hokona e ia, i te marama o Mei, 1877, etahi whenua i nga Maori i te takiwa o te Tai Rawhiti ara i te County o Cook, a ruritia ana aua whenua me te mohio tonu me te whakaae o te Kawanatanga. E ki ana hoki te kai-inoi kahore i taea te whakaotinga o te whakatuturutanga o tona take ki aua whenua he mea arai hoki e te Kawanatanga i runga i ta ratou panuitanga i ki nei kua utua e ratou he moni mo aua whenua, a e tono ana te kai-inoi kia whakaorangia ia i te mate e pehi nei i a ia i runga i taua tikanga.

Kua whakakaua ahau kia ki penei atu ki te Whare:—

Ka nui te ahua raruraru o nga tikanga i putake ai tenei pukapuka-inoi; a i tino manawanui te Komiti ki te whiriwhiri i nga ahua katoa o tenei mea i kitea ai e ratou te tika ki ta ratou mahara.

Ko tetahi whenua e whakahuatia ana i roto i te pukapuka-inoi nga ingoa o roto ko Ngatawakawaka ko Puremungahua, ko Matatuotonga, kua kitea e te Komiti kua panuitia i runga i nga ritenga o "Te Ture mo nga Mahi Nunui me te Whakawhitiwhiti mai i nga Tangata o Tawahi, 1871." Kua kitea hoki e te Komiti kua timata te whakarite a te Kawanatanga kia hokona taua whenua ki a ratou, a kua utua e ratou te moni ki nga tangata i whakatikaia e te Kooti ki taua whenua ko aua tangata hoki nga tangata i whakarite i nga tikanga o te hoko ki te Kawanatanga. E kitea ana kua rite te whakaaro o te Kawanatanga kia utua te toenga o te moni i roto i nga ra e iwa i muri iho o te whakataunga a te Kooti, a ko ta Te Kupa whakamatauranga ki te hoko no muri tonu o te whakataunga o te Kooti. E ki ana a Te Kupa kahore ia i mohio i taua wa kua oti te whenua te panui, kahore hoki ia i mohio kua utua e te Kawanatanga he moni mo taua whenua. Kahore e marama ki te Komiti tenei mohio kore a Te Kupa, ko ta ratou whakaaro tenei i he taua mahi ana i kiia nei hoki i he ki to te Ture ki to te tika hoki.

E rere ke ana nga tikanga o Waingaromia No. 2. Kotahi ano te wa i korerotia ai te hoko o tetahi whenua nui, ko Tauwhareparae te ingoa, e te Kawanatanga e Kupa hoki a e kai nui ana tetahi o enei whenua ki roto i tetahi. Ko te whenua i whakahaerea nei te hoko e te Kawanatanga i panuitia ki te kahiti o te 4 o Maehe, 1876, kia mohiotia ai e hokona ana mo te iwi. I te nohonga o te Kooti Whenua Maori i te tau 1876 ka whakawakia nga take ki enei whenua a kitea ana i runga i te whakataunga a te Kooti ko nga tangata i whai take ki Waingaromia No. 2 nga tangata i whakarite i te hoko ki a Kupa. E kitea ana ano hoki ko nga tangata i whakarite i te hoko o Tauwhareparae ki te Kawanatanga, i tango hoki i te moni kihai i whai take nui ki tera wahi o Tauwhareparae e mohiotia nei ko Waingaromia No. 2 (te whenua e kiia nei e Te Kupa nona) engari he iti to ratou paanga. I runga i tenei whakataunga a te Kooti whakaputaina ana te pukapuka a te Kooti kia mahia te pukapuka whakamaharatanga take, a kei te tarewa taua pukapuka whakahau a te Kooti—inahoki kahore ano i puta noa te pukapuka whakamaharatanga take. I muri tonu o taua whakataunga a te Kooti i roto hoki i page 18nga ra i rohea e te Ture i tukua nga tono a nga tangata i pouri mo taua whakataunga kia whakawakia tuaruatia taua whenua. Tukua atu ana aua tono ki te Tumuaki o nga Kai-whakawa o te Kooti Whenua Maori a whiriwhiria ana e raua ko te kai-whakawa nana i whakatau tae atu ana te Kupu a te Tumuaki ki te Kawanatanga e kore e marama kia whakawakia tuaruatia. Engari kahore ano i tuturu te whakaaro o te Kawanatanga mo te whakaae ranei mo te kore ranei, a ko te take pea tena i kore ai e puta te pukapuka whakamaharatanga take. Kua oti te arai i te hiahia o Te Kupa, mehemea ia e mea ana ia ki te hoko, e tetahi pukapuka whakatupato kua tukua atu ki te tari rehita e te Kawanatanga.

E whakaaro ana te Komiti he mea kino rawa te awangawanga o nga taha katoa e whai tikanga ki tenei mea inaianei, a ko te mea tika ki ta ratou kia tere tonu te whakarite i tetahi tikanga e mutu ai te awangawanga.

Ko tenei te whakaaro a te Komiti (ahakoa kihai i tino whakaaetia teretia) ko te huarahi pai e oti tenei raruraru me whakaae te Kawanatanga ki te whakawakanga tuarua kua tonoa e nga tangata, me whakarite hoki tetahi ra tata e tu ai te Kooti ki te whakawa tuarua ki te whakatuturu i nga take ki te whenua e kiia nei e Te Kupa nona.