Rarangi O Nga Moni A Te Koroni.

Wi Pere (mema Maori mo te Tai Rawhiti).—E te Pika, e kore taku korero e awhio, engari ka poka pu tonu ki runga ki te ngako o nga hiahia o aku iwi e noho ana i roto i nga rohe o te takiwa o te Tai Rawhiti. Ko to ratou hiahia me nama he moni hei whakaoti i nga reriwe o tenei koroni, hei hanga rori hoki i roto i te takiwa o te Tai Rawhiti, hei hanga rori atu i Kihipane ki Rotorua, atu i Kihipane ki Nepia, a i Kihipane hoki ki Waiapu; notemea ko tenei takiwa ko te Tai Rawhiti he tikawa e mate rawa atu ana i nga takiwa katoa i te kore rori. Kaati, he nui nga moni e puta ana ki te Kawanatanga i runga i etahi aronga maha i te takiwa o te Tai Rawhiti, engari ko aua moni e whakapaungia katoatia ana hei utu i nga itareti o nga moni i namangia i nga tau kua hori ake nei hei hanga i nga rori me nga reriwe kua oti nei te mahi ki era atu takiwa o te Motu. A i naianei ka waihotia ma to matou takiwa, ma te Tai Rawhiti, e utu nga itareti o aua moni i namangia ra mo ena mahi, ahakoa kaore rawa tetahi painga kotahi i puta kia matou i runga i aua moni. Katahi ano ka puta he tino tono ma nga iwi o te Tai Rawhiti kia namangia he moni hei hanga reriwe mo roto i to ratou takiwa ake, a ka tono kaha atu ahau i naianei ki nga mema katoa o tenei Whare kia tahuri mai ratou hei tuara moku ki te ki atu ki te Kawanatanga, he tino tika rawa aua moni e tonoa nei e matou kia homai hei mahi i nga mahi kua korerotia ake nei e au i roto i to matou nei takiwa i te Tai Rawhiti. Ko taua takiwa o matou, kua whakamaramatia atu nei e au kia koutou, e tino mate ana i te kore rori. Ki te tikanga kaore kau rawa he rori o to matou takiwa. Kaati, ko nga moni e puta ana ki te Kawanatanga i te Katimauta o Kihipane anake e tae ana ki te £60,000 i te tau kotahi. No te Taone anake tena o Kihipane me era atu wahi pakupaku nei e tata aua ki reira. Engari ko te nuinga o nga moni Katimauta o te takiwa nui tonu o te Tai Rawhiti katoa e utua ana ki Akarana, kaore ki Kihipane; a kei tetahi wahi ano o te Tai Rawhiti, ara, kei Te Wairoa, e utua atu ana nga moni Katimauta o tena whenua ki Nepia ke, kaore e tae mai ana ki Kihipane ki Akarana ranei. Kaati, he aha te he te homai ai e te Kawanatanga tena £60,000 kia matou, hei punga kia riro mai ai nga moni e tono nei ahau kia namangia hei mahi mo nga rori me nga reriwe i te takiwa o te Tai Rawhiti? Mehemea ki te homai taua moni mo taua mahi, ka taea e matou te nama moni, me ki ake ahau mo te £3 pea i te rau pauna. Kaati, ki taku mahara, ka ea nga moni itareti i runga i te rua miriona pauna, mo te £3 i te rau, i tena £60,000; a ahakoa ki te tae ki te £4 i te rau nga moni itareti mo aua moni e ki nei au kia namangia, ka tae a e taua £60,000 te utu nga itareti i runga i te kotahi miriona rima rau mano pauna. A, nana ka tino tae rawa atu ki te £5 mo te rau nga itareti o nga moni tinana, ka ea i taua £60,000 nga itareti mo te kotahi miriona rua rau mano pauna. Engari ki te kore te Kawanatanga e kaha ki te homai i tena £60,000 hei utu i nga itareti o te moni e ki nei ahau kia namangia, tena pea ratou e whakaae ki te homai i te hawhe, ara, i te £30,000. Kaati, i runga i te £3 i te ran, ka riro mai kotahi miriona pauna moni mo tena £30,000. I runga i te £4 i te rau, e whitu rau e rima tekau mano; a i runga i te £5 i te rau, e ono rau mano e riro mai. Kaati, e te Pika, e tino tono page 32atu ana ahau ki nga mema honore kua oti o ratou nei takiwa te whakawhiwhi ki te reriwe, kia whakaae mai ratou ki tenei tikanga e tono atu nei ahau mo toku takiwa mo te Tai Rawhiti. Kua oti hoki i au te tohutolu atu ki a koutou i te huhua noa iho o nga mate e pa ana ki te Tai Rawhiti i roto i nga tau e toru tekau kua taha ake nei, a e tika ana i naianei kia awhinatia kia whakaorangia; a ko era atu takiwa o te Motu kua oti te whakawhiwhi ki nga painga maha kaore nei ano kia homai ki toku takiwa, me kaua ratou e tono ano i etahi painga ke atu ano mo ratou, kia oti ra ano nga takiwa o te koroni e noho mate ana i naianei te whakawhiwhi ki nga painga e hiahiatia atu ana. Kua kite ahau kaore ano i ngata noa te hiahia o te Taone o Poneke. I homai kia ratou tetahi moni nui i tera tau, a i tenei tau kua tangi ano kia hoatu ano he moni ma ratou. Engari ka tono atu ahau ki nga mema o Poneke kia awhinatia mai taku tono kia whakawhiwhia tahitia ai toku takiwa me to ratou. Nui atu taku pouri mo te menemana i motinitia e te mema honore mo Panaera, i taku rongonga atu i a ia e whakapuaki atu ana i tena menemana, tino makara ana ahau e hara i te tino menemana pono nana, engari he kupu takaro noa iho nana ki te Whare. Ko etahi mema hoki o tenei Whare kaore ano i korero noa i nga hiahia o o ratou nei takiwa, no reira e hiahia ana ahau kia unuhia atu e te mema honore tana menemana, kia tuwhera ai he huarahi e ahei ai tatou ki te nama moni. Mo te aha koia tatou kia wehi ki te tono moni? E tino mohio ana ahau he nui noa atu nga mema honore e tino rite ana ki toku te kaha o to ratou hiahia tono moni mo o ratou nei takiwa; a, e tino tuturu ana taku mohio mehemea ka namangia he moni i naianei e te Kawanatanga ka whakatakoto ai i taua moni ki runga ki te teepu o tenei Whare, ka tino kite tatou, ahakoa ko nga mema e whakahe ana i naianei kia kaua e namaia he moni, ka tino rere katoa atu ratou ki tena teepu poke ai i aua moni. Engari e tumanako ana ahau tera ano te Kawanatanga e whakarongo mai ki aku kupu tohutohu, a tera ano ratou e nama i etahi moni hei mahi i nga mahi kua koreretia ake ra e au, hei whakaotioti i nga reriwe kua timatatia te mahi, hei hanga rori reriwe hoki i nga takiwa e noho mate ana i naianei i te kore mea pera. Ko te takiwa o Ngapuhi i te pito whaka-raro o Akarana tetahi takiwa e mate ana. Kaore kau ona reriwe, a ko nga rori o taua takiwa e hara rawa i te rori totika. A titiro ano hoki ki te Tai Rawhiti, ka nui tona mate, kaore he rori kaore he reriwe, kaore he putanga atu mo o reira iwi ki era atu wahi o te ao. Ki taku whakaaro tuturu me whakaneke e tatou kia rua tekau rawa miriona he moni hei nama ma tatou, katahi ano ka oti nga rori, nga reriwe, me era atu tini mahi e hiahiatia ana, a e tika ana hoki kia mahia i nga wahi katoa o te koroni, a ki te namangia kia pena he moni katahi ka tupu haere te ora o te koroni. Katahi ka tere tonu te hua mai he painga i runga i nga whenua, a tena e kite te koroni katoa, tae atu ki nga tangata whai whenua katoa, i te ora pai atu i tenei ahua e noho nei ratou i tenei ra. Mehemea ki te kore e namangia tena moni, heoi, e kore e tere te tupu haere o tenei koroni. Kaore a te whenua kaiponu i ona hua, engari tenei ano nga tangata kei te arai kia kaua e whakaputaina mai e te whenua ona hua, koia ratou ko te hunga e amuamu tonu nei ki tenei tono aku kia namangia tenei moni. Taku whakaaro mo nga tangata pera, heoi, ano to ratou hiahia me waiho ma te Tai Rawhiti e utu nga itareti o nga moni kua whakapaua ki roto ki o ratou nei takiwa, a ko tetahi pea o o ratou whakaaro kei te penei, hei aha ma ratou i mahara mai ai ki a matou, i tahuri mai ai ki te whakaora i a matou. Ki taku whakaaro me whakamana mai tenei tono a nga iwi o te Tai Rawhiti i tenei tau tonu, a ki te kore te Kawanatanga e kaha ki te whakaae kia namaia he moni i runga i nga huarahi kua tokungia atu nei e au, ahakoa te kaha o aku kupu tohe, me aku kupu whakamarama, kaati, katahi ahau ka tino tahuri ki te rapu i roto i oku whakaaro akuanei pea ko te mahi tika maku me whakawhiti atu pea ahau ki te taha ki to tatou "parirau maui," ara, mehemea ka whakaae mai ratou ki au hei Pirimia mo ratou. Otira, ki taku mohio, e kore ano au e kaha ki ki te whakawhiti atu ki te taha ki a ratou, tenei te mea mana ahau e arai, he kaha page 33rawa no to ratou ngutu kowhetewhete me to ratou mahi turituri i nga ra katoa, tena pea e kore rawa e tau taku noho i roto i a ratou. Kaore rawa oku awangaawanga, ki te haugaia he reriwe mo te Tai Rawhiti ka nui rawa tona whiwhi i te moni, notemea he tino whenua motomoto nga whenua e haerengia e taua reriwe. Ka whiwhi nui tonu taua reriwe i te utanga hei harihari mana, i te kau, i te hoiho, i te hipi, i te poaka, i te wuuru, i te rakau, i te wahie, i te tangata, i te witi, i te kaanga, i te oti, i te paare, i te pohata, me te tini noa iho o nga kai e mahia ana i roto i nga rohe o te takiwa o te Tai Rawhiti. Etahi kai e whakatupuria ana e matou ki reira kaore e tupu ki etahi atu wahi o Niu Tireni. Ina hoki kaore e tupu te kumara ki etahi takiwa o te Motu nei, me te mereni kaore e tupu. Ka nui nga rakau papai i taua takiwa, e kore rawa e kitea kia pera te nui, te pai, o nga rakau i tetahi wahi ke Atu o te koroni katoa. A e tuaina noatia iho ana, tahuua atu ki te ahi, moumou noa iho. Ka tono atu ano ahau ki nga tangata ngakau pakeke kia whakangawaritea o ratou ugakau, a kia whakaaro ki taku tono. E korero ana ahau mo nga tangata e whakahe ana ki te tikanga nama moni. Kaore rawa e taea e au te whakapono atu, e korero pono ana ratou i tera korero. Ki taku, me nama e tatou he moni, waiho ma a tatou mokopuna e whakahoki atu tena moni. He aha rawa koia te take kia utu tatou i te whakapainga o nga whenua me nga mea katoa, te waiho ai ma nga mokopuna e utu? Mehemea ki te pena tatou heoi kaore he mahi tika e toe hei mahi ma a tatou mokopuna i muri i a tatou, heoi ano ka whakahihi noa iho ratou, ka mangere, ka mahi anake i nga mahi ahuareka, me nga mahi kori, i nga ra katoa, kaore kau rawa he mahi totika e oti i a ratou. Me mohio tatou heoi ano te tino mahi tika ma tatou i naianei he whakapai he whakamahi i te whenua. He aha koia te take e wehi ai tatou ki te nama moni? Waihotia atu ma a tatou mokopuna tuarua, tuatoru, e whakahoki atu te moni tinana i namaia. Kaore hoki nga tangata nana nga moni e tino hiahia ana kia whakahokia atu a ratou moni mehemea e utua tikatia ana nga itareti i nga takiwa katoa. Engari ma tatou e mea atu kia namaia mai e ratou he moni mo te kotahi pauna i te rau. Ki te kore ratou e whakae mo te pauna kotahi i te rau, heoi ano me ki atu tatou, kaati, ka haere matou ki tetahi atu tangata nama moni ai ma matou. Kua korerotia mai hoki ki au he nui noa atu tena taonga te moni kaore e taea te tatau, kei te takoto mahi kore noa iho. I kite ahau i tetahi panui i tera tau, na tetahi tangata tuku moni nama, e penei ana taua panui ka tukuna e taua tangata ana moni mo te kotahi pauna tekau hereni mo te rau. Ki te kore koutou e whakaae kia namaia te rua tekau miriona i korero ake ra au, kaati, me homai ki nga iwi o te Tai Rawhiti te £60,000 moni Katimauta e utua ana ki Kihipane. E mohio ana ahau mehemea ki te tonoa e au kia homai to hawhe o te miriona kotahi kua kiia nei kia namangia kua tahuri katoa mai etahi o nga mema ki te riri ki ahau i reira tata ano. No reira kaore au e huua i te kupu, engari ka tohitu tonu atu taku tono mo te mea e hiahia ana ahau kia homai. E ki atu ana ahau ko nga moni i hua mai i roto i toku takiwa me whakapau ano ki reira, hei mahi i nga rori, me era atu mea i korerotia ake ra e au. Ki taku mahara kaore rawa e tika kia whakawahaia mai ki runga ki te Tai Rawhiti anake nga taumahatanga e tika ana kia utaina ki runga ki era atu wahi o te koroni—notemea, ko nga wheua anake i toe mai ki te Tai Rawhiti, ko nga kikokiko me nga painga katoa kua pau i era takiwa atu o te Motu. Ka taea e au te whakamarama atu i nga mate e pa ana ki runga ki te Tai Rawhiti. Ko nga tangata e noho ana i nga kainga o te taha ki uta i te takiwa o te Tai Rawhiti, kaore kau o ratou huarahi, a he mea hari atu a ratou kai, me a ratou taonga, ma te peeke hoiho e waha atu, kia puta mai ra ano ki nga rori kaata katahi ka utaina ki runga ki te kaata, ka tae mai ki Kihipane ka utaina a ratou mea ki runga ki te tima paku, ka haria atu e te tima paku ki waho ki te tima nui, mana e hari atu ki Ingarangi. Ka eke atu ki runga ki te tima nui ka utu ratou i nga inihua, me nga utu a nga tangata makete, me te tini noa iho o etahi tikanga e tonoa ana hei utu ma ratou e ka tae atu ki taua whenua e karangatia nei te ingoa ko Ingarangi. Ka korero ahau i naianei mo te utu o nga he para, me era atu mon e page 34pau ana i nga mahi whakatupu hipi, nga mahi katikati, me era atu mahi katoa e mahia ana i ia tau i ia tau. He mea utu ki te moni ena mea katoa. Kei te mohio nga mema honore ko tena kuri ko te hipi he nui rawa tona mahi. Kaati, ka tae atu nga utanga nei ki Ingarangi, ka utua ana tini raruraru katoa, heoi ano te hokinga mai ki nga tangata nana, ki nga iwi o te Tai Rawhiti, ko nga wheua anake. Ko nga kikokiko o te tinana, me nga painga katoa, kua pau i te utunga i aua tini raruraru kua korerotia ake nei e au. Kaati, ahakoa ano ko nga wahi o te takiwa o te Tai Rawhiti e tata ana ki te moana, ka nui ano nga taumahatanga e tau ana ki runga ki a ratou i te haringa o a ratou nei mea ki runga ki nga tima e tae ana ki aua wahi o te Tai Rawhiti. Tuatahi, ka utaina atu a ratou mea ki runga ki nga poti ririki ka tae atu ki te kuuna, ka haria e te kuuna ki Kihipane, ka utaina atu ki runga ki te tima iti, mana e hari ka uta atu ki runga ki te tima nui, ma te tima nui e hari ki Ingarangi. Ka tae atu ki Ingarangi, te hokinga mai o nga moni, kaore kau rawa he toenga, a ko nga tangata nana aua taonga i te tuatahi ko nga wheua kau i toe hei ngau ma ratou Kaati, mehemea he whakaaro aroha kei roto i o koutou ngakau, koutou nga Pakeha, me aroha mai koutou ki a matou, i runga i enei kupu aku, whakamarama atu i o matou mate ki a koutou. Homai nga moni e tono nei ahau kia namangia mo to matou takiwa. E rere ke noa atu ana taku tono i te tono a nga iwi o Poneke nei. Ko Poneke hoki e tono ana kia rua ona raina reriwe, a ko nga raina kua oti te mahi me whakatikatika me whakapeka ke kia rite ki to ratou hiahia. Tena ko ahau e tono ana kia homai he reriwe mo te whenua kaore nei ano kia whakawhiwhia ki tena taonga. E ki atu ana ahau, e te Pika, ko Poneke te iwi kaha rawa atu ki te tono moni, e tino ki ana ahau ko Poneke te tino kaba rawa atu i nga takiwa katoa o te koroni nei mo tena mahi mo te tono moni. Ki taku mahara me mutu te tono moni a nga iwi o Poneke, me whakaaro ratou ki nga moni i hangaia ai tenei Whare, me era atu whare maha o te Kawanatanga kei Poneke e tu ana. Na tenei Paremete i huihui mai ai te tangata i nga wahi katoa o te Motu ki Poneke nei, a whiwhi ana a Poneke i nga painga. Tena ko toku takiwa e korero nei ahau, ara, a Kihipane, kaore ano i whakaarohia paitia kia iti nei e tetahi Kawanatanga kotahi tae mai ki naianei. Kaati, e te Pika, ka whai kupu atu ahau i naianei ki nga mema honore tera e tu ki te whai-korero i muri i au, ka tono atu ahau ki ia tangata kotahi o ratou kia awhinatia mai enei tono katoa e tono nei ahau, kaua e hoki ano ki te korero, ki te tautohetohe, ki te pakanga mo tenei hanga mo te whika, ta te mea ka maroke kau noa iho o koutou ngutu i te tautohetanga mo ena whika, a te tukunga iho e kore e rere ke i a koutou tona mutunga. Engari tukuna mai ki taku, whakaaetia mai te pono o taku korero—he pai rawa kia whakatutukitia e tatou taku e korero nei—me nama he moni i Ingarangi hei whakapai mo Niu Tireni. Ko nga painga e hua tata mai i runga i tena tikanga, koia tenei, ara, ka whakawhiwhia nga tangata mahikore ki te mahi ma ratou, ka whakapuaretia nga whenua, a ka ora nga tangata whiwhi whenua i runga i te mea ka puta kia ratou nga hua o a ratou nei whenua. I runga i tenei ka tere tonu te puta o te ora ki te koroni, a i te mea ka kaha rawa te tupu me te hua o te moni ki te koroni ka kaha hoki nga mema o tenei Whare ki te tono i nga rau mano pauna maha noa atu mo o ratou nei takiwa, ka mutu atu te tonotono i nga moni pakupaku e tonoa nei e ratou i naianei. E kite ana hoki tatou i tenei ahua i roto i enei ra, ka tu mai tena mema ka ki mai, e hiahia ana ahau kia mea mano pauna mo toku takiwa. A ka tu mai tetahi ka tono kia mea mano pauna mo tona takiwa; te tukunga iho kaore i rahi nga moni hei whakarato i nga takiwa katoa, a ka noho hapa etahi. Ki taku mahara he tino take nunui enei hei korerorerotanga ma tatou, me whakarere atu te tautohetohe me te whawhai mo nga nohoanga o te Kawanatanga. E te Pika, ahakoa ki te noho a Pirani, te mema mo Pamutana, ki runga ki aua nohoanga hei Pirimia, ki taku whakaaro e kore rawa e taea e ia te waha i tena kawenga. He poto rawa he paku rawa ia ki taku titiro. Ki toku nei whakaaro kia nunui kia roroa te tangata hei waha i tena tu kawenga. I kite atu ahau i te wa e tu ana taua mema honore ki te whakapuaki page 35i tana whaikorero, i roto i tana taima katoa e tu ana ia he titiro tonu tana mahi ki nga pukapuka i tana ringa e pupuri ana; Kaati, mehemea he tangata nui ia, pena me nga tu tangata kua kiia ake nei e au, kua nui tona upoko hei pupuri i ena whika, kua kore he take e titiro ai ia ki ana pukapuka. Kia tokorua tonu nga tangata o tenei Whare e whawhai mo tena nohoanga. Ki te pera, ka ki atu au, "Ae, e tika ana tena, kei te pai tena." Engari, ka kite ahau i etahi atu mema e tone ana, e whawhai ana, mo taua nohanga, e kore ahau e whakaae atu ki tena. Ka whai kupu ahau i naianei mo te Taone o Akarana. Ko Akarana he taone nui, he taone pai, engari kaore e penei ana te nui o te hamama o tona waha ki tetahi moni mana me to Poneke nei. Ka nui ano nga wahi o te takiwa o Akarana e takoto mate ana i te kore reriwe. Kaore kau he reriwe o te taha whaka-te-hauraro o te awa o Waiternata i Akarana; a me ki tonu atu au ki nga mema honore o te Taone o Poneke, kaore ahau e kaha ki te tautoko i ta ratou tono kia hoatu he moni hei whakatikatika i nga reriwe o Poneke, i te mea ki au nei, ko te mahi tika ake, nui atu i tena, ko te hanga reriwe mo nga takiwa kaore nei ano kia whakawhiwhia ki te reriwe. Engari, mehemea ka tahuri mai nga mema o Poneke ki te awhina i taku tono mo te rua tekau miriona, katahi pea ka taea e au te tautoko i a ratou mo runga i o ratou nei hiahia. E ki atu aua ahau, me nama e tatou, i naianei tonu, nga moni katoa e hiahiatia ana mo Niu Tireni, kia kotahi tonu te namanga atu mutu atu, ki te peratia katahi ka kore e hiahiatia kia namaia ano he moni mo Niu Tireni a muri atu, ta te mea ka nui noa atu tena moni hei whakarato i nga hiahia o nga tangata katoa o tenei koroni Kaati, e te Pika, i roto i enei tau ka maha kua pahemo me ake nei kaore he mutunga o te tono me te tangi o te Tai Rawhiti kia hoatu he moni mo tona takiwa, a heoi te utu a te Whare nei he kata, he tawai, he whakakore noa iho i a matou; no reira, e penei ana i naianei te whakaaro o nga iwi a te Tai Rawhiti: me tahuri ratou ki te whakahaere tikanga a ki te hanga kia wehea ai to ratou takiwa hei porowini motuhake, a ma ratou ano e whakatu e whakahaere he Kawanatanga mo ratou. Mo te taha ki nga reriwe kua timataria te mahi, ka mahia ranei a muri, e penei ana taku kupu: kia kaha rawa te mahi i ena mea, kia mohiotia ai, koia ano, ka tino whakaotia aua mahi. Kaua e kohukihukitia te mahi, kaua e mahi i tetahi wahi paku i tenei tau, ka waiho, a ka taka tetahi rua tau, toru tau ranei, ka mahi ano i tetahi wahi paku ano, a pera haere tonu te mahi, engari me maro tonu te mahi a oti noa. Ki te peneitia me taku e kore e pau nga tau kotahi tekau kua ea katoa mai nga moni i pau i te hanganga. Mehemea ki te whakaotia tatatia nga reriwe i naianei, katahi ka tere tonu te nohohoho o te tangata ki runga ki nga whenua e haerengia ana e aua reriwe, ka nui rawa te whai mahi o nga tereina, a katahi hoki ka tere rawa atu te hoki mai o nga moni. E tino mohio ana toku ngakau, mehemea ka hanga te reriwe o Kihipane e tohe nei ahau kia mahia, tena e hua mai te £60,000, te £100,000 ranei i te tau, nuku atu ranei i tena, i runga atu o nga utu o te whakahaerenga. Ka tono atu ano au ki nga mema honore kia awhinatia te hiahia o nga iwi o te Tai Rawhiti kia whiwhi ai ratou i tenei painga. Ki te kore nga mema honore e whakaae ki tena, kaati, me whakaae tatou, ko nga moni katoa e hua mai ana i nga wahi katoa o te koroni me whakapau ki runga ki te takiwa o te Tai Rawhiti anake. Me whakaae nga mema honore kia kotahi te tau e noho noa iho ratou kaua he moni mo o ratou takiwa. Kua whiwhi hoki ratou, nui atu to ratou whiwhi; kua tino tangata nunui ratou, kua eke ki runga ki nga nohoanga tiketike rawa. Heoi ano he kupu maku mo nga mema honore e pena ana te haere, ara, kaore ano pea i ngata o ratou hiahia, e mea ana pea ia tangata o ratou kia tino teitei rawa ake ano ratou ki runga, a kia tino eke rawa i a ratou o ratou iwi ki te rangi. E te Pika, kei te pouri ahau mo te korenga o te Pirimia i tona nohoanga, engari ka tumanako atu toku nga kau ma te hau e kawe atu aku kupu kua torero nei au i tenei no ki nga taringa o te Pirimia. Heoi, hei kupu whakamutunga maku, kia ora koutou nga mema o tenei Whare, a kia kaha koutou ki te tautoko i aku kupu tono kua takoto atu na mo te takiwa o te Tai Rawhiti.