Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1896-1899

Taite, te 4 o Akuhata, 1898

Taite, te 4 o Akuhata, 1898.

No te hawhe-paahi i te rua karaka ka noho te Tumuaki ki runga ki tona nohoanga.

Ka karakia te Whare.

Ka whakahaerea ko te whai-korero a te Minita mo nga Mahi Maina o te koroni, ka mutu tera ka mahia ko etahi Pire, na wai a ka tae ki te—

Pire Poari Whenua Maori Mo Te Tai Rawhiti.

Meiha Tuari (Major Steward, mema mo Waitaki).—I runga i taku tuunga ki te motini kia panuitia tuaruatia tenei Pire, tenei ka whai-honore ahau ki te tuku atu ki te Whare i nga pitihana tautoko i tenei Pire. Ko nga pitihana e mau nei i taku ringa he mea haina e te kotahi mano e toru rau tangata noho tuturu o Turanganui me te Tai Rawhiti; he mea haina hoki na te Kaute Kaunihera o te Kaute o Kuki, e te Paro Kaunihera o Kihipane, me te Poari Whakahaere i nga Waapu - Kaipuke o Kihipane. Kaore page 23ahau e tino korero mo te Pire i naianei, notemea ki taku mahara he Pire tenei e tika ana kia tukua atu ki te Komiti mo nga Mea Maori. Na reira ka motini ahau kia panuitia tuaruatia pro formd te Pire i naianei, a kia mutu te pera me tuku atu ki te Komiti mo nga Mea Maori.

Te Maahi (Mr. Massey, mema mo Franklin).—I te mea e pa ana tenei Pire ki te iwi Maori, ka patai ahau mehemea kua oti te whakamaori o tenei Pire me te perehi ki te reo Maori.

Meiha Tuari.—Ki taku mohio kua oti te pera, i te mea kua whakahaua noatanga atu ki peratia.

Heoi panuitia tuaruatia ana te Pire, a tukua atu aua ki te Komiti mo nga Mea Maori.

Ka mutu tenei Pire ka whakahaerea ko etahi atu Pire, a ka tae ki te—

Pire Whakatau I Wainono Roto.

Meiha Tuari (Major Steward, mema mo Waitaki).—Ka tu atu ahau ki te motini kia panuitia tuaruatia tenei Pire i runga i te hiahia o te Poari Whakamimiti i te Roto o Wainono. He kite no nga kai-mahi paamu o reira i te nui o to ratou mate i te waipuke, na reira ka whakaturia e ratou he Poari mo ratou i runga i te ture. No to ratou tahuritanga ki te whakahaere i a ratou mahi kitea ana ko te mea tika me tuku nga wai ki roto ki taua roto, a me riro atu ma ratou e whakahaere nga tikanga katoa mo taua wahi. Heoi whakaaturia ana e ratou te tikanga o ta ratou mahi ki te Kawanatanga, a whakaae ana te Kawanatanga, a tukuna mai ana e taua Poari etahi rarangi hei whawhao ma te Kawanatanga ki roto ki te Pire Whakamana i nga Tuku i nga Hoko me nga Whakawhitiwhiti i nga Whenua Rahui i whakahaerea nei i tera tan. Otira kaore taua Pire i paahi i te Whare i tera huihuinga o te Paremete, na reira, no te paanga mai o taua Poari ki au mo taua mea, ki atu ana ahau ko te mea tika me whakahaere he Pire motuhake ma ratou i tenei tuunga o te Paremete, a peratia ana, a koia tenei te Pire. Kaore kau a te Karauna whakahe mo tenei Pire, a kaore kau hoki a te iwi nui tonu, a nga ropu whakahaere takiwa ranei o reira. Ka motini au kia, panuitia tuaruatia te Pire.

Tame Parata (mema Maori mo Te Waipounamu).—Kaore au i tu ake ki te whakatete i te panuitanga tuarua o tenei Pire, engari e mea ana ahau ki te patai atu ki te mema honore, kei a ia tenei Pire e whakahaere ana, mehemea tera ranei e pa he raruraru ki nga Maori e noho ana i Wainono me nga wahi e tata ana ki reira i runga i te paahitanga o tenei Pire. Ko te roto o Wainono te oranga o nga Maori me nga hawhe-kaihe o taua wahi, a ki te marama i te mema honore, kei a ia tenei Pire e whakahaere ana, e kore e pa he mate ki nga wahi mahinga ika a nga Maori o reira, heoi e kore au e whakatete i te panuitanga tuarua o te Pire.

Meiha Tuari.—Ko taku utu atumo te patai a te mema honore e penei ana, kaore tenei Pire e takahi i nga tika o nga Maori. Otira ki taku mohio tera e pai ake taua roto i runga i te whakahaere a te Poari, notemea ki te mahia aua mea ki reira e te Poari katahi ka rahi ake te wai o taua roto.

Paahitia ana te panuitanga tuarua o te Pire.

Katahi ka whakahaerea etahi atu Pire.

No te rua tekau meneti te paahitanga o te tahi karaka i te po ka hiki te Whare.