Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1896-1899

Nga Maori Me Nga Hawhekaihe Whenua-Kore

Nga Maori Me Nga Hawhekaihe Whenua-Kore.

Henare Kaihau (mema Maori mo te Tai Hauauru).—Ka patai ahau ki te Minita mo nga Mea Maori, Mehemea tera ranei te Kawanatanga e tahuri i tenei tuunga o te Paremete ki te hanga ture hei whakarite whenua mo nga Maori me nga hawhe-kaihe kore whenua o Aotearoa nei, ara, i roto i nga takiwa i [gap — reason: damage]aupatutia e te Kawanatanga i te mutunga o te whawhai a te Maori raua ko te Pakeha? I runga i taku uinga atu i tenei patai me whakamarama atu ahau he maha nga iwi Maori i pa he mate nui ki a ratou i runga i te rironga hetanga o o ratou whenua i te raupatu; tenei ano etahi tangata kaore ano i tirohia to ratou mateuga i taua raupatu, mat ano i taua wa tae noa mat ki tenei ra. Ki toku whakaaro me tino tahuri te Kawanatanga i naianei ki te whakaora i nga mate o aua tangata. Ko te nuinga oaua tangata i piri pono tonu ki a te Kuini i te wa o te whawhai. Na reira ka patai ahau, a hea whakaurua ai he Pire ki te Whare nei hei whakaora i nga mate o aua tangata?

Te Hetana (Right Hon. Mr. Seddon, Minita mo nga Mea Maori).—Ma te Paremete ano e whakakore ana tikanga i whakatakoto ai, na reira ki te kore te Whare e tohutohu i te Kawanatanga kia whakamutua te hoko i nga whenua Maori o te Rohe-potae, e kore te Kawanatanga e kaha ki te whakamutu i taua mahi. E noho nei, e riro ana ko te ture tonu hei whakahau i te Kawanatanga kia hoko i nga whenua Maori. Na ina riro mai aua whenua i te Kawanatanga, ma te Whare nei e ki, me whakanohonoho ranei ki te Pakeha me hoatu ranei mo nga Maori kore whenua. Ki te ki mai te Paremete kia matou, ki te Kawanatanga, kia hoatu he whenua mo nga Maori kore whenua, heoi ka tino koa matou ki te hoatu. He tika kaore kau he whenua o etahi o nga iwi o Waikato, otira kei te kore haere taua iwi i naianei. Kei te rite aua iwi ki nga Maori o Te Waipounamu, i riro nei o ratou whenua i te hoko a te Karauna mo te utu korekore noa iho, engari kua whakahokia atu he whenua mo ratou i naianei, ara, e ono tekau ma rima mano nga eka. Ki toku whakaaro me ata hurihuri tenei putake, a he tika kia kimihia he huarahi e taea ai te whakaora o nga mate o nga iwi o Waikato, otira, o nga iwi Maori katoa puta noa i nga motu nei.