Pire Reiti Whenua I Runga I Tona Ahua Papatupu.

Na Te Hetana (Hon. Mr. Seddon), te Pirimia o te Koroni, i whakatakoto te motini kia panuitia tuaruatia tenei Pire. Kaore i tino roa ana korero, heoi tana he whakamarama poto i nga tikanga me te aronga o taua Pire.

Ka mutu ia ka tu atu ki te korero ko Te Tiwini (Mr. Stevens), Kapene Rahera (Hon. Captain Russell), Ta Ropata Taute (Sir Robert Stout), Te Makenehi (Hon. Mr. J. McKenzie), ko te Minita tenei mo nga Whenua, Te O'Rekana (Mr. O'Regan), Te Anihoo (Mr. Earnshaw), Ropata Te Ao, Te Tuhi (Mr. Duthie), Te Hooka (Mr. Hogg), Te Pato (Mr. Buddo), Te Pukanana (Mr. Buchanan), Te Wharatimana (Mr. Flatman), me Hone Heke.

He tautoko ta te nuinga o nga mema i te Pire, he torutoru nga mea i whakahe. Ko nga korero enei a nga mema Maori tokorua i whai-kupu mo taua Pire.

Ko Ropata Te Ao.—I tukuna mai nga mema honore katoa, ahakoa he Pakeha he Maori ranei, ki tenei whare hei ata hurihuri i nga mea katoa e takoto ana i waenganui i te Maori me te Pakeha. Ki taku whakaaro ko te mea (tika ko te tuku atu i tenei Pire i te tuatahi ki nga rangatira o Niu Tireni, kia ata hurihuria e ratou; a ki taku ma ratou ke e matua whakaae, a ki te kore ratou e pai ki tenei Pire, kaati, ko te mea tika roe nuku atu mo tera tau tenei mea.

Ko Hone Heke.—E tu ake ana ahau ki te whakaatu i taku tino whakahe ki nga Pire Mahi Reiti penei te ahua me tenei kua kokiritia nei ki to tatou aroaro. Kei te whakaae ahau ki te tika o te ingoa i tapa ai e te mema honore, e Te Wharatimana (Mr. Flatman), mo tenei Fire, i ki nei ia he Pire tino mahi kino tenei.

Ko Te Wharatimana (Mr. Flatman.)—Kahore, kaore au i ki pena.

Tetahi Mema Honors.—I ki ia, "he Pire tino whai-whakaaro tenei."

Ko Hone Heke.—Ko te kupu i mau i au, ko taku i ki ake ra. I mahara pea te mema honore na he Pire pai, ara, hei ture tera e taea te whakatarewa i roto i etahi takiwa. E te Pika, me nga mema honore, ko taku whakahe ki te Pire nei, kei runga i te kino o nga ture i paahitia e te Kawanatanga i nga tau 1894–1895, i muru nei i te tika o te Maori ki te whakamahi, ki te whakahaere i tana whenua i runga i tana huarahi e mahara ai ka puta mai he ora ki a ia; penei ano me nga tika e purutia nei e te Pakeha ki tona whenua. Ko te rereke hoki tetahi o nga ture whenua o te Koroni nei, ara, ko te ture mo nga Maori me o ratou whenua kei te ki, ki te Kawanatanga anake te mana o nga whenua o nga Maori, a ko o te Maori ake tika ki tona whenua kua tangohia e nga ture o nga tau kua kiia ake nei e au. Na, kahore i peneitia hoki te ture mo nga Pakeha, me o ratou whenua. Ko te Pakeha kei a ia tonu tona tika. No konei ahau i ki ai, kaore e tika tenei Pire kia paahi. Kei te mohio nui te Whare kaore te Kawanatanga e mahara ana ki te ora mo nga Maori, ahakoa a ratou kupu korero, he aroha anake te mea nui ia ratou mo nga Maori, ko a ratou mahi kei te rereke i a ratou korero. A te wa e uru ai te Pire nei ki roto i te Komiti Nui o te Whare, mehemea e kore e taea te turaki i tenei korerotanga, ko ahau tetahi e whakatete i nga rarangi katoa o te Pire.

Waahi ana te Whare i runga i te take kia whakaaetia te korerotanga tuarua o te Pire.

page 36

I te Ae, e 29.

• Buddo
• Buick
• Cadman
• Carnell
• Flatman
• Hall-Jones
• Harris
• Hogg
• Joyce
• Kelly, J. W.
• Kelly, W.
• Lang
• Lawry
• Mackintosh
• McKenzie, J.
• McLachlan
• McNab
• Millar
• Mills
• Montgomery

I te Noo, e 5.

• Heke
• Massey
• Russell, W. R.
• Kai-tatau.
• Buchanan
• Lewis.

Noa Pea.

• Tautoko.
• Carroll
• Hall
• Houston
• Hutchison, G.
• Meredith
• McGuire
• Steward, W.
• Thompson, T.
• Ward
• Willis
• Wilson
• Turaki.
• Mitchelson
• Stout
• Parata
• Bell
• Green
• Duthie
• Pere
• Allen
• Mackenzie, T.
• Fraser
• Te Ao.

Paahi ana te korerotanga tuarua o te Pire, e 24 te tokomaha.

Hiki ana te Whare i te toru tekau meneti te paahitanga i te rima karaka.