Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Pire Whakanohonoho Whenua Ki Te Tangata

Pire Whakanohonoho Whenua Ki Te Tangata.

No te hawhe-paahi i te whitu karaka i te ahiahi ka timataria te korero mo te panuitanga tuarua o tenei Pire.

Ko Te Makenehi (Hon. Mr. J. McKzie), te Minita mo nga Whenua, te mema nana i timata tenei korero, muri iho i a ia, ko Kapene Rahera (Hon. Captain Russell), ko Te Rahera (Mr. G. W. Russell), ko Ta Ropata Taute (Sir Robert Stout), ko Te Wirihi (Mr. Willis), me etahi atu mema Pakeha. Ka mutu era ka tu ake ko—

Ko Hone Heke.—E te Pika, e whakaae ana ahau ki te tika o nga korero a te mema honore kua mutu ake nei. Hei Pire pai tenei ina oti te whakatikatika etahi o ona rarangi e tatou. Te take i tu ake ai ahau, he hiahia noku ki te whakaatu atu ki te Whare ko te Pire e mahia nei e tatou, he mea tenei e pa ana ki nga taonga me nga whenua a te taha Pakeha anake, na ka titiro ahau, he rereke te ahua o nga whakahaere a te Whare nei mo nga hoko whenua Pakeha he rereke mo nga whenua Maori. Na, kaore ahau i te marama ki te take i penei ai te ahua. He aha ra i kore ai hoki e hoatu he tikanga penei te ahua mo nga whenua o te Maori e hokona nei e te Kawanatanga? Mehemea e hiahia ana te Kawanatanga ki nga whenua o nga Maori, ko te mea tika me tuku atu ma tetahi Kooti e kimi nga moni tika hei utu mo te whenua, a kia tau nga moni i taua Kooti, hei reira riro atu ai te whenua. Kaore rawa i te marama ki au nga tikanga e mahi nei ta Kawanatanga i etahi ture motuhake hei muru i nga whenua o nga Maori i runga i ta te Karauna utu i kite ai. Ki toku whakaaro he mahi he rawa tenei; a ka ngana tonu ahau i nga taima katoa ki te whakaari ki nga mema honore i enei mate o te iwi Maori, e mahia nei he ture ke mo te Pakeha he ture ke mo te Maori. Tenei ano tetahi Pire hou kua. kokiritia e te Kawanatanga ki te aroaro o te Whare nei, ara, he Pire hei hoatu i tetahi mana ki te Minita mo nga Whenua e ahei ai taua tangata ki te hoko i nga hea o nga Maori i roto i tetahi whenua e takoto reti ana ki tetahi Pakeha; a engari ki te kore e tau te utu mo te whenua, me ahei te Minita ki te tango i taua whenua, hei whenua ma te Karauna, i raro i nga tikanga o te Ture mo nga Mahi Nunui o te Koroni, a hei reira ka whakamutua te riihi a te Pakeha i a ia taua whenua. Ki toku whakaaro, ki te tautohetohe te Kawangatanga me nga Maori nona te whenua mo te utu o taua whenua, ko te mea tika me tuku atu ma tetahi Kooti e whakatau te utu. Me rite tonu nga ture mo nga Maori ki nga ture mo nga Pakeha.

He torutoru nei nga mema i korero mo tenei Pire i muri i a Hone Heke. No te mutunga o te whai-korero a te Minita mo nga Whenua paahitia ana te panuitanga tuarua o te Pire.

No te tahi o uga haora i te po ka hiki te Whare