Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Nga Rori O Te Tai-Rawhiti

Nga Rori O Te Tai-Rawhiti.

Ko Wi Pere.—Ka patai ahau ki te Minita mo nga Whenua. I te mea e kitea ana i nga tau kua pahure ake nei ko te Tai Rawhiti o te motu o Aotearoa nei te takiwa e ngakaukoretia ana te hanga o nga rori, ka whakaae ranei te Minita ki tetahi moni hei whakarite i te mahinga o aua rori kia ngata ai nga hiahia o taua takiwa? Otira me whakamarama atu ano ahau ko etahi atu o nga takiwa o te motu nei kua whakawhiwhia ki te reriwe ki te rori ki te piriti hoki; engari ko te takiwa e pa nei ki reira tenei patai aku, kaore noaiho i te maharatia e te Kawanatanga, a kaore kau he reriwe o reira. He aha te tikanga o tenei mahi a te Kawanatanga e whakanohonoho nei i nga tangata ki runga, ki nga whenua, a kaore e hoatu ana he rori atu ki o ratou whenua? Ki toku nei whakaaro kaore i te tika ma te peeke hoiho ma te tuara ranei o te tangata e wahawaha nga taonga me nga kai me era atu mea e tae atu ai ki runga e puta ai ranei ki waho i aua tu whenua.

Ko Te Makenehi (Hon. John McKenzie, te Minita mo nga Whenua). —Kaore te Kawanatanga i te whakaae kei te ngakaukoretia te mahi rori mo te Tai-Rawhiti o Aotearoa. He tika he maha nga poraka whenua nunui kei nga Maori o taua takiwa o te koroni kaore ano i taka mai ki te ringa o te Kawanatanga, a he tika hoki kaore ano i mahia he rori mo aua whenua. Engari kaua e mahara te mema honore ma te Kawanatanga e kimi he moni hei hanga rori mo aua whenua Maori, kia nuku ake ai te utu, i mua o te hokonga o aua whenua o te Kawanatanga. Ko nga whenua katoa o taua takiwa kua riro mai nei i te Kawanatanga i tere ano te whakatu-whera ki te rori. Na reira ka mahara ahau kaore kau he kupu nanunanu mo nga whenua o taua takiwa kua taka mai ki te Karauna. Kaore rawa e taea e te Kawanatanga te hanga rori, mo nga wahi katoa o te koroni, i muri tata tonu iho i te whakanohonohoanga o aua wahi ki te tangata, otira kei te mohiotia ka kikino ano nga rori atu ki nga whenua hou i te tuatahi. Hei kupu whakamutunga maku, me penei atu ahau, ka ata hurihuria tikatia ano tenei mea, a ka whakahaerea paitia e te Kawanatanga te Tai-Rawhiti i runga ano i nga moni e watea ana mo aua tu mahi.