Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Wenerei, te 1 o Akuhata, 1894

Wenerei, te 1 o Akuhata, 1894.

Ka mutu te karakia, ka panuitia tuatahitia etahi Pire.

Ka mutu etahi motini me etahi patai ka tae ki te patai mo.

Te Aute Kareti.

Ko Pirani.—Ka patai ahau ki te Minita mo nga Kura, mehemea e kore ranei e whakahaua e ia kia tirohia mehemea kei te pewhea te ahua o te Aute Kareti mo te aronga matemate pewhea ranei? Ha mea tono ia e nga matua o nga tamariki o taua Kareti kia uia tenei patai. Notemea hoki i naia tata ake nei kotahi i mate ki reira i te piwa, a tera hoki etahi i papangia e taua piwa. E maharatia ana tera pea kei te kino te ahua o te Kareti mo te aronga ki nga mate, a e hiahiatia ana kia tirohia e tetahi takuta, e tetahi atu tangata ranei e matau ana mo taua mahi, a ka mutu ka ripoata mai.

Ko Te Riwi (Hon. Mr. Reeves).— Ae, ka whakahaua e ahau kia mahia katoa nga mea e taea ana te whaka-haere mo taua Kareti.

Ka mutu etahi atu patai maha noatu, ka tae kia.

Wiremu Wiremu.

Ko Te Ao.—Ka patai ahau ki te Minita mo te taha Maori mehemea kua kite ia i enei kupu i roto i te ripoata a Tiati Katera (Judge Kettle), te Roiera Komihana i whakaturia nei e te Kawana hei uiui i te keehi a Wiremu Wiremu, ara e penei ana: "I te mea kua tino whiriwhiria katoatia e ahau tenei mea, heoi koi nei taku. Ko Te Wiremu e tino whakaponohia ana e nga Maori i page 23taua wa a he nui tona mana i waenga ia ratou, a i riro i a ia te haki mo te toenga o te moni hoko, ara £5,411 0s. 7d. i runga i te mahi kino, i te maminga me te tinihanga, katahi ka tinitia e ia, a ka takahia e ia nga tikanga ka mahia hetia e ia aua moni, ara, ka tangohia mana ake, a kaore ano ia i whakaatu noa ki nga Maori mo aua moni, mo nga moni ranei i taka mai ki a ia i te ringa o Meiha Paraone i te wa i mua atu i te utunga whakamutunga." A, e kore ranei te Minita e whakahau kia whakahaerea he tikanga e hoki mai ai aua moni ki nga Maori e tika ana ki aua moni?

Ko Timi Kara (Hon. Mr. Carroll). —Ka ki, ehara i te mea ma te Kawanatanga e rapu te huarahi e hoki mai ai aua moni. Kua whakaturia e te Kawanatanga he Komihana i runga i te tono a nga taha e rua, heoi ma nga tangata e pa ana ki taua mea e kimi he hokinga mai mo aua moni, e kiia nei i whanakotia ia ratou e ta ratou tangata i whakatu ai hei kai-whakahaere mo ratou, ehara hoki i te mea he apiha na te Kawanatanga taua tangata. Ko taua tangata he kai-whakahaere na nga Maori; i whakapono ratou ki a ia, a tinihangatia aua ratou e ia. Kaore te Kawanatanga e tae ki tua atu o tenei.

Ka mutu etahi atu patai ka tae ki.

Nga Maori O Rapaki.

Ko Tame Parata. —Ka patai ahau ki te Minita mo te Taha Maori, mehemea ranei e kore e whakahaua e ia kia uiuia kia ahei ai te whakatu tetahi takuta mo nga Maori o Rapaki me Port Levy; a kia peratia ano hoki e ia tetahi tikanga mo nga Maori o Port Molyneux? He maha nga pukapuka kua tae mai ki au mo tenei mea kia tonoa e ia ki te Kawanatanga, na reira ahau i tuku ai i tenei patai ki runga ki te Ota Pepa.

Ko Timi Kara.—Kaore ano he tono a aua Maori i tae mai ki te Kawanatanga mo taua mea. He aha koa, ka tirohia ano taua mea e te Kawanatanga, a ka tonoa kia tukuna mai he ripoata e nga Kai-whakawa Tuturu kia mohiotia ai mehemea ranei he mea tika kia tukuna atu he takuta mo aua wahi.

Turei, te 14 o Akuhata, 1894. Ka mutu etahi patai maha a etahi o nga mema ka tae ki te patai a te mema mo te Tai Hauauru mo:—

NgatiRaukawa.

Ko Te Ao.—Ka patai ahau ki te Minita mo te taha Maori, mehemea ranei e kore ia e whakamana i nga kupu a nga Kawanatanga o mua atu, ara, e whakaae kia wehea he wahi whenua mo nga tangata o Ngatiraukawa, i te mea kaore e nui ana o ratou whenua?

Ko Te Makenehi (Hon. J. McKenzie). — Kaore ano ahau i kite i roto i te Tari mo nga whenua i tetahi pukapuka whakaatu kua puta he kupu pera ma te Tari mo nga Whenua. Otira ka ata tirohia ano e au, a mehemea ki te kite au i te kupu pera a tetahi Kawanatanga o mua atu, ka whakamana e au taua kupu.