Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Mane, te 4 o Hepetema, 1893. — Pire Rahui O Te Tai Hauauru

Mane, te 4 o Hepetema, 1893.
Pire Rahui O Te Tai Hauauru.

I runga i te motini kia mauria tenei Pire ki te Komiti o te Whare.

G. Hatihana.—Kua tae mai tetahi pukapuka ki au i Te Tai Hauauru e ki ana ko nga whakamaoritanga o tenei Pire kua tukua ki nga Maori kihai i tika, kihai i rite ki te reo Ingarihi o te Pire.

Ta Rapata Taute.—Na te mea pea kua rere ke te Pire inaianei i runga i te whakatikatikanga o te Komiti Maori.

G. Hatihana.—A heaha te take kihai i whakamaoritia te Pire i tona ahua hou o naianei a ka tuha ai ki taua takiwa kia kite ai nga Maori whai paanga?

Te Tumuaki.—E patai ana ahau ki te Kaiwhakamaori mehemea kua whakamaoritia te Pire i tona ahua hou?

Kapene Mea.—Ae. Kua oti te whakamaori.

Timi Kara.—He nui noa atu nga rarangi o tenei Pire kua patua i roto i te Komiti Maori.

Ko Warenataina.—Ko te mea tika me tuku nga whakaatu ki nga Maori kia tere ta ratou mohio, kei whakapangia ratou e tetahi mate.

G. Hatihana.—Kua tukua ranei nga kape Maori o tenei Pire ki nga wahi ki waho o te Whare nei?

Te Tumuaki.—Ae pea, e ai taku i rongo ki te Kaiwhakamaori.

G. Hatihana.—Nonawhea ra i tukuna ai enei kape Maori, inahoki i tae mai te reta ki au i tenei po e ki ana kahore ano kia tae atu he Pire ki Taranaki.

Te Tumuaki.—E mea ana te ture whakahaere o te Whare kia whakamaoritia nga Pire hei mohiotanga ma nga mema Maori o te Whare, e hara i te page 43mea e ki penei ana hei mohiotanga hei kitenga mo te katoa, e kore pea e tino penei aua ture, ara me whakamaori aua Pire, mo tuku ki nga wahi katoa o te motu i mua o te tuwheratanga o te Paremete.

Te Roretana.—Ko tetahi rarangi o tenei Pire e hoatu ana i te mana ki te Kai Tiaki kia whakaritea nga hea o nga tangata me te whakarereke, te whakaiti, te whakanui te pewhea ranei, me te hoatu i nga moni reti i runga i te whakataunga hea e maharatia ai he tika e te Kai Tiaki. Kua patua e te Komiti nga rarangi 9, 11 he kino rawa enei mea.

Ta Rapata Taute.—E rua nga mahi whakariterite i nga hea o nga Maori. E rua taua pea e noho ana te Kooti Whenua Maori ki te mahi pera. Ko Te Wirihana te Tiati, a he nui nga poraka i oti rawa to wehewehe nga paanga o ia tangata, o ia tangata. Tetahi wehewehenga hea na Renata, te kai whakahaere o te Kai Tiaki. Na e ki ana Taipua kei te whakahe nga Maori ki etahi o nga wehewehenga i whakahaerea e Renata, a e haere ana te tuha o te moni i runga i te whakataunga hea a Renata. Ko te mea pai me waiho kia mana ana te whakatau a Tiati Wirihana. Ki te ara ake he raruraru me whakatu tetahi tino apiha a tenei tau e haere ake nei hei whakahaere i tenei raruraru, kei mau tonu te he.

Ko Kapa.—Ki taku, me whakamaua te wehewehenga o te Kooti, kaua rawa ta te Kai Tiaki me tana Apiha mahi e whakamana. He hara ta raua i te roherohenga tika, he mahi hangahanga noa iho. Menemea ka waiho ma te Kooti e ata whakatau marire te hea o ia tangata, o ia tangata, tera e pai, tera e marama.

Timi Kara.—Ko taua rarangi 6, he otitinga pai kei roto mo nga ahua wehewehe e rua, erangi e whai mana ana te Kai Tiaki ki te tango a ta te Kooti wehenga i ta Renata ranei. Me waiho tenei mana ki te Kai Tiaka anake.

G. Hatihana.—He aha te take kia waiho ki aia te ritenga?

Timi Kara.—Koia te tangata tika, koia te Kai Tiaki o nga Maori. Kua oti te whakamaori i te Pire. Kua kite a Taipua kua whakatikaia te Pire i roto o te Komiti a kua tino pai.

He nui nga mema i korero mo tenei Pire, a whakaaetia ana nga menemana me te ripoata.