.gif)
Nga Korero Paramete: 1891-1895
Hone Ranana
Hone Ranana.
Te Hutana mauria mai ana te ripoata a te Komiti Maori mo te pitihana o Herewini ie Toko me etahi atu tokorua me te motini kia parea ki te Kawanatanga.
Te Miterehana.—E motini ana ahau kia perehitia te
ripoata me nga korero katoa. Maumau motini kia whakahokia tenei
ripoata ki te Komiti, erangi kore rawa i tika kore rawa i kaha tenei
ripoata. Hua noa tera e awhina te Kawanatanga i nga Maori, ko ratou
hoki to ratou kai-tiaki, otiia kore rawa i pera, tahuri ana nga
Minita tokorua me a ratou hoa ki te pooti i tenei ripoata ngoikore.
Tokowha i tetahi taha tokorima i tetahi taha. Ko Te Hutana, ahakoa
he hoa no te Kawanatanga e tino aroha ana ia ki nga kai-pitihana,
otiia i te mea koia te Tiamana na reira kahore i watea ki te pooti.
Pooti ana te Minita Maori a Te Karimana me Timi Kara, me Te Mete, me
Te Kere, me Tame Parata. Ko nga kaiwhakahe ko ahau, ko Te Ritihana,
ko Taipua, me Kapa. I kitea i roto o nga pukapuka i oti he kirimana
i waenga ia Ranana me te Karimana, me hoko e ia a Kaitaia me etahi
poraka a e 7s. 6d. mo te eka mo Kaitaia, me tana whakaatu atu ki te
Kawanatanga kua whakamana ia e nga Maori whai paanga hei
kaiwhakahaere mo ratou. Na mo runga mo te pukapuka kirimina e kiia
ana e Ranana he mea tino marama, ki toku mahara kihai nga Maori i
tino mohio ki ona ritenga i to ratou hainatanga; na mo page 47
te kupu a Timoti Puhipi, e tino
mohio ana ahau ki tenei kaumatua rangatira, he tangata pono rawa
atu. Ki toku mohio he hoko tahae rawa atu tenei a e tan ana te tino
ingoa kino rawa atu kia Ranana me Rapata Kakarana hoki te
kaiwhakamaori, a ko te mahi tuatahi rawa ma te Kawanatanga me
whakakore te raihana a taua tangata i te mea e tino mohio ana, kore
rawa a tika i marama tana whakamaoritanga i te kirimina me te tiiti,
erangi i huna marire te 7s. 6d. mo te eka kei rongo nga Maori. Heoi
te mea tika inaiauei he hanga i tetahi tino tikanga e taea ai te
whiu ia Ranana me te tuku atu i te ora ki nga Maori.
Kanara Pereiha.—E motini ana ahau kia hikitia tenei putake kia whai taima nga mema ki te tirotiro i nga korero katoa.
Te Roretana.—Kaua te Whare e whakaae kia hikitia erangi whakaotia he tikanga inaianei tatemea he tino mahi nakahi rawa atu tenei. Me korero whakamarama mai nga Minita, me whakaatu mai hoki nga mema Maori i o ratou whakaaro. Kaua e hikitia tenei mea. Haiaha nga mahi ke kore tikanga —mahia tenei mei kore e taea te horoi i te honore o te koroni kna paru, kua kinongia te ingoa o te Ingirihi i runga i tenei mahi tahae.
Ko Kapa.—Kore rawa e pai kia hikitia i te mea kua tata te mutu te Paremete a ka ngaro noa iho tenei mea. He take tenei e pa ana ki toku takiwa. Me tino mahi nui tatou ki te kimikimi i nga ritenga katoa o tenei raruraru.
He nui rawa nga korero mo tenei take, a hikitia ana mo tetahi atu rangi.