page 42

Paraire, te 23 o Hepetema, 1892.
Pire Whenua o Tairua.

Timi Kara.—I te mea e motini ana ahau kia korerotia tuaruatia tenei Pire e whakaatu ana ahau ko te tikanga o tenei Pire he whakahaere tikanga kia whakamutua nga riihi o nga whenua o te Karauna e pai ana hei whakanohonoho tangata ki runga i te takiwa o Hauraki. E penei ana nga tikanga o aua whenua. Ko etahi poraka whenua e mau ana nga ingoa i te Pire i riihitia e nga Maori whai take ki teta[gap — reason: damage]i Kamupani e mohiotia ano ko te Kamupani Mahi Kauri. I muri iho i tena ka hokona e nga Maori whai take o ratou hea ki te karauna, otira i haere taua hoko i raro i nga riihi e mana nei i naianei. Akuanei i runga i nga mahi whakanohonoho tangata ki runga i te whenua whakaarohia ana he mea tika kia tango tonu mai te Kawanatanga i naianei i etahi wahi o aua poraka a i runga i nga tikanga whakanohonoho tangata e whakaarohia ana he mea tika kia riro tonu mai i te Kawanatanga te whakahaere i runga i etahi wahi o aua poraka a kua whakahaerea etahi tikanga mo runga i aua poraka whenua ki waenganui i te Kawanatanga me te kamupani a whakaae ana te kamupani ki te whakarere i a ratou riihi i runga i etahi wahi o aua poraka, a ko te riwhi mo te whakarerenga i etahi wahi o aua page 43poraka me tuku e te Karauna he riihi i runga i etahi atu wahi o aua poraka. Koia nei na nga tikanga o tenei Pire a e hiahia ana ahau kia korerotia tuaruatia tenei Pire i runga i nga whakamaramatanga kua whakamaramatia nei e ahau me te tuku i te Pire kia Komititia e te komiti Mo Nga Mea Maori.

Te Roretana.—Ki taku whakaaro me tino tupato te Whare ki te pahi i tenei Pire i runga i te mea kahore i tino whakamaramatia mai nga tikanga. I runga i te mohio o te Whare ki enei tu tikanga e mahi ana I mua kahore he take e korerotia tuaruatia ai tenei Pire ara i runga i te mea kahore e tino whakamaramatia mai nga tikanga. Na ko te tuatahi mo runga i enei whenua i kiia mai ranei e te mema na he whenua pai aua whenua hei whakanohonoho tangata ki runga i naianei. Heoi te mea i whakaaturia mai e ia i te wa i hokona ai aua poraka kei te ekengia aua poraka e te riihi mo nga rakau i runga i aua poraka. A ki taku whakaaro he huarahi mataku rawa tenei hei hapai ma te Kawanatanga ara te hoko whenua e ekengia ana e te riihi. Kahore rawa e marama ki ahau nga tikanga o tenei Pire. Mehemea e korerotia tuaruatia ana me ata whiriwhiri marire nga tikanga e tetahi Komiti.

Taipua.—E patai ana ahau ki te Kawanatangata mehemea kua hokona katoa-tia nga hea a nga Maori whai paanga ki enei poraka. Mehemea kua hokona katoatia heoi kua marama. Kua ki mai a Kanara Pereiha te mema mo Te Aroha, he whenua Karauna anake, kati, mehemea he kupu pono tena, he aha te take kia motini te Minita me pare tenei Pire ki te Komiti Maori? E mahara ana ahau kei te whai take ano pea nga Maori ina hoki te motini kia tukua ma te Komiti Maori e mahi ona tikanga. Ko tenei, i te mea kei te ngaro te Minita Maori, ka whakaae ano ahau kia parea ki taua Komiti kia kimihia ona ritenga katoa.

Timi Kara.—Heoi te take e mea ai ahau me pare ki te Komiti Maori, kia ata tirotirohia ona ritenga katoa, kati ko tenei ka motini ia kia tukua taua Pire ki te Komiti mo nga whenua takoto kau o te Karauna.

Whakaaetia ana te panui tuarua.