Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Turei, te 16 o Akuhata, 1892. — Pire Mo Te Rahui Maori o Kaiapoi

Turei, te 16 o Akuhata, 1892.
Pire Mo Te Rahui Maori o Kaiapoi.

Te Karimana.—Whakaatu ana kua paahitia tenei Pire e te Whare o Runga a ko tona ritenga ia he whakaoti pai kia tuturu rawa etahi rahui Maori kei Katapere. I rahuitia tenei whenua i mua a i te tau 1877 i hanga he Ture e karangatia nei ko Te Ture mo te Rahui o Kaiapoi kia ahei ai te whakarite i te tikanga tiaki, me te whakatu i nga tarati ara i nga kaitiaki me te wehewehe kia mohio ai ia tangata ki tona hea ki tona hea takitahi. I te tau 1886 ka mahia e te Kooti Whenua Maori taua rahui a ka kitea i reira mehemea ka ruritia te piihi a ia tangata a ia tangata, tera e nui rawa te moni e pau mo te ruritanga i runga i te nui rawa o nga tangata whai paanga me te pakupaku o te whenua. Muri iho ka uiuia e Te Make taua mea a ka homai he ripoata. A ko te tikanga o tenei Pire inaianei he whakarite i taua ripoata, kia ata wehea te wahi ki ia tangata me te ki hoki he tenata Kamana ratou, me te here hoki i taua whenua kia watea mo te riihi anake. Heoti nga take o tenei Pire. A motinitia kia panui tia tuaruatia.

Tame Parata.—E tautoko ana ahau i te panui tuarua o tenei Pire, tate mea i puta he raruraru mo enei whenua i mua i roto i te Kooti Whenua Maori. I whai mana i raro i te Ture o te tau 1877 kia puritia e nga kai tiaki te whenua, otiia ki te mate ratou kahore he mana whakatu riwhi mo ratou. Tetahi pai o tenei Pire he whakakore i te tikanga teoti tenata me te whakarite kia puritia tenei whenua i raro i te tikanga tenata kamana. Kei te mohio hoki te Whare ki te mate tetahi tangata i raro i te tikanga teoti tenata kaore e taka tona hea ki ona uri pukaka erangi ka riro ki nga tangata o te Karauna Karaati e ora ana. Na he mate tena mo nga Maori. Tetahi mea rnarama i roto o tenei Pire, ko te whakahaere tikanga mo te ruritanga kei pau nui nga moni a nga Maori i te paku rawa hoki o a ratou hea. Nui noa atu te raruraru o te whakahaerenga o tenei rahui tae mai ki te paahitanga o te Ture i te tau 1886, ahua pai ana i muri mai, ahua ngawari ana te haere. Otiia tera ano etahi take raruraru koia te putake i homai ai tenei Pire hei whakarite i te hiahia o nga Maori whai paanga.

Panuitia tuaruatia ana.