Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1891-1895

Pire Rahui O Kaipo, 1892

Pire Rahui O Kaipo, 1892.

Ripoata o te Komiti mo nga mea Maori.

Kua kite te Komiti ko te whenua e pangia ana e tenei Pire, e hara i te Whenua Maori tona tuturutanga, engari he whenua i hokona i raro i nga tikanga o Te Ture Whakahaere Tikanga mo nga Whenua of the Karauna, 1864, he mea tono na Te Petatone mo te taha ki a Rio raua ko Piripi, a maharatia ana hoki na raua i utu te moni, ara te £100 i utua ra mo taua whenua, kaore i whakahuaina he tikanga tiaki i taua wa, i muri mai ranei. Na te kore ruri o taua whenua i roa ai, a no te tau, 1872, katahi ano ka puta te Karauna karaati, a kua mate ke atu aua Maori, a Rio raua ko Piripi, ko Rio he mea kohuru na tona iwi ake ano, mo tana piri pono ki te Kawanatanga. I ata pataia ano i taua wa mehemea ko wai ma nga tangata tika mo te Karaati, a whakataua ana kia whakaurua ano ko nga ingoa o aua tokorua, na raua ra taua hoko, waiho ana ma te Kooti Whenua Maori e whiriwhiri nga kairiiwhi mo raua, a na taua Kooti pea i whakatau ki nga tangata kei a ratou nei taua whenua.

I tu ano he whakawa i te Hupirimi Kooti mo te riihi a Kere o tetahi taha o taua whenua, otira kihai i rapua i reira mehemea he whenua tiaki ranei taua wahi.

Kaore i te ata mohiotia mehemea he rahui taua wahi mo te iwi, e hara ranei, engari e maharatia ana tera atu ano page 6tetahi tangata i uru atu hei hoa mo Rio raua ko Piripi ki te uta moni mo taua whenua, e whaitikanga ana ki taua whenua, a tera pea e tika kia ata whiriwhiria aua putake.

Kaore tenei Komiti i te pai ki enei tu Ture e takahi nei i nga Karauna karaati me nga mana e tau ana i raro i aua Karaati; engari i runga i enei putake kua korerotia ake nei, e mahara ana te Komiti, e tika ana kia whakamana te Pire nei, i runga i ona tikanga kua oti nei te whakatikatika.

H. Wiremu, Tiamana.

1 Hepetema, 1892.