.gif)
Nga Korero Paramete: 1886-1890
Mane, te 9 o Hepetema, 1889
Mane, te 9 o Hepetema, 1889.
Pire Mo Te Kaeamu Rahui.
Te Miterehana. —I runga i te korerotanga tuarua o tenei Pire o mea ana ahau kakore he take e whakaroaina ai nga korero whakamarama i nga tikanga o tonei Piro no te mea kua oti te whakamarama ki roto i uga matua kovero o tenei Pire, a i ahua roa taua whakamaramatauga me te whakaatu i uga huarahi i whakakaerea ai taua Poraka, timata mai i te tau 1865 a taea noatia to wa e whakahaerea ai taua wkenua e tenei Pire.
Taipua. — He ki ake taku kahore ahau e mohio ki te huarahi i tukuna mai ai teuei Pire erangi pea te mema Maori mo te Tai Rawhiti e mohio ana. Kahore hoki he kupu i tukuna mai ki ahau i Nepia, tena pea kua tukuna mai ki te mema Maori mo te Tai Rawhiti, erangi kei te tukunga o te Pire ki roto i te Komiti ka tautoko ahau i te menemana a te mema mo Timaru, Ara kia kaua e uuka atu i te £300 te inoni e utua ki ia roia i whai mahi mo tenei whenua.
Timi Kara.—Kei te mohio ahau ki etahi o nga raruraru mo runga i tenei Poraka, a he tika nga take i korerotia nei e te Minita Maori. Heoi nei hoki te take o taua Pire he mea kia ata whakataua taua whenua ki uga tangata whai take katoa. Kua araia hoki tetahi whakawa i meatia kia turia, he mea kia ata whakariteritea nga tikauga ki waenga i taua hunga katoa kei tau hoki tetahi mate ki runga i a ratou. Na inaianei kua tau tetahi whakariteritenga me tetahi wkakaaetanga i waenga i a ratou. A hei whakainana teuei Pire i taua whakariteritenga. Heoi ki taku whakaaro kahore he kupu whakabe mo tenei Pire.
Te Miterehana.—Ki taku whakaaro mehemea ka whakamana te menemana a te mema mo Timaru ma taua whakamananga ano e patu i tenei Pire me nga whakariteritenga kua oti nei te whakarite. I meatia ano kia whakaurua tetahi menemana e etahi atu mema ki tetahi wahi o tenei Pire heoi patua ake taua meneinana. Na ki taku whakaaro ko te huarahi tika ma te Whare ko te paahi tonu i tenei Pire i runga i ona tikauga e mau nei. I whakaurua tetahi rarangi hei punga kia utua nga utu i Poneke a i runga i taua punga ka mea te Kawanatanga ma ratou e whakahau i tetahi roia mo nga Maori kia tika ai to whakaekenga o nga utu. Heoi korerotia tuaruatia tuatorutia ana to Pire.
Pire Kooti Whenua Maori.
I runga i te patai kia tukua tenei Pire.
Ta Hori Kerei.—E mea ana ahau me taria te tukunga o tenei Pire, no to mea e mohio ana ahau he maha nga mema e hiahia ana kia tae mai ki te tukunga o tenei Pire.
Te Miterehana.—Ka maha nga ra i mau ai te patai tuku i tenei Pire i runga i te ota Pepa, a ki taku mohio kua patua te rarangi e whakahengia uei e te mema nei e Ta Hori Kerei.
Taipua. — Ka inotini me whakanuku te whiriwhiringa me ttj tukunga o tenei Pire mo apopo. Kahore ano kia ata whiriwhiria e ahau nga menemana katoa i hanga o te Komiti mo nga Mea Maori kahore hoki ahau e hiabia kia rarmaru ahau i runga i tenei Pire i te tukunga kia komititia kahore hoki ahau e pai kia paahitia kia mohiu rano ahau ki nga tikanga o nga meuemana. Kahore ano kia tae mai to whakamaoritanga o nga meuemana i te perehi. Heoi e hiahia ana ahau kia whakaae mai te Minita Maori kia nukuhia te tukunga o te Pire.
Timi Kara.—I mea kua mea to mema mo Waipawa me tuku
he wa ki nga Pakeha hei tino whiriwhiri i tenei Pire, a ekore c taea
e ratou to whiriwhiri mehemea e nukuhia ana mo apopo. Ki taku
wbakaaro ko nga mema Maori te hunga me tuku kia ranea to taima hei
whiriwhiri i nga rarangi katoa o tenei Pire. I te Komiti ano ahau a
e tino pai ana ahau me mahi tonu te Pire, erangi e whakaaro ana ahau
he tika ta te mema Maori mo te Tai Hauauru e mea nei kia nukuhia te
tukunga o te Pire kia Komititia. Kihai hoki taua mema i ata whai
taima i roto i te Komiti mo nga Mea Maori ki te mohio i nga mea i
meatia i roto i taua Komiti. Akuanei kahore e mohiotia te take i
kore ai te whakamaoritanga o nga rarangi i tau mai. Ka tono atu abau
kia tukuna tetahi taima ki taua rangatira kia mohio-page 54
tia te peheatanga inahoki kua mea ia kahore e whakaae kia
paahi te Pire i te mea e kuarc ana ia ki nga tikanga o roto a no te
mea e pera ana ia, he mea tika kia tono ano ia kia nukuhia.
Taipua.—E hiahia ana ahau ki te whakaatu na te Whare ano tenei Ture me ivhakamaori nga Pire katoa e pa ana ki nga Maori i niua o te mahinga. He tono kau ano taku i runga i nga ture o te Whare. I haere ano hoki taku touo i runga i tetahi o nga ture o te Whare. Kei te mahara pea etahi mema he take iti tenei no te mea he Pire tenei e pa ana ki uga whenua Maori a me hohoro tonu te whakaoti.
Te Miterehana.—Ka tono atu ahau ki te rangatira na kia unuhia tana menemaua kia tukuna kia Komititia te Pire. He maha hoki nga rarangi kei roto i tenei Pire i whakaurua heihuarahi kau mo te Pire erangi kihai ipa ki tetahi take nui, me te whakaaro ano hoki o te Komiti mo nga Mea Maori u tika ana kia uru aua rarangi hei whakatikatika i te ture e mana nei i naianei. Mebemea e tukua ana te Pire kia Komititia a ka tae ki nga tini rarangi e pa nei ki te whakatunga o tetahi Komihaua ko nga rarangi hoki pea tera e whakahengia nei no te mea kahore ano nga whakamaoritanga kia riro mai i nga Maori. Na mehemea e whakaae ana te mema na kia tukua te Pire kia Komititia me te tuku i te rarangi tuatahi kia paahi me te tono i muri iho kia nukuhia te korerotauga o era atu rarangi, ka whakaae ahau ki te tono a taua mema.
Heoi ka pooti te Whare i runga i te motini kia nukuhia te korerotanga o te Pire. Ko tono tukunga iho ko uga Ae, 17; No, 32: 15 te koninga ake o nga No.
Heoi hiuga ana te motini nuku i te Komititanga a tukua ana te Pire kia Komititia.