Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Tuite, te 29 o Akuhata, 1889

Tuite, te 29 o Akuhata, 1889.

Whakatupuranga Ngahaere.

Timi Kara.—E patai atu ana ahau ki te. Kawanatanga mehemea ka whakakorea e ratou te take taonga i runga i nga whenua kua whakatupuria ki te rakau a tae noa ki te wa e puta mai ai he hua i runga i aua rakau hei mea hoki kia ngahau ai te tangata ki te whakatupu rakau. He mea nui rawa tenei a he take e tika ana kia awhina e te Kawatanga. Mehemea e haere ana te tangata ki te matakitaki ka kitea e ratou te maumau o te rakau i te taha whakararo i runga i te tahutahu a te tangata ki te ahi. Na heoi te mea ma te Kawanatanga ko te whakangahau i te whakatupu o te rakau.

Te Retihana.—Tana whakahoki I mea ekore e ruarua te whakaaro he mea nui rawa taua mahi a he mahi tika kia whakangahautia te whakatupu rakau a tera ano e whiriwhiria taua mea e te Kawanatanga kia ahei ai te whakaaro me pehea he tikanga. E rangi e whakaaro ana ahau tera e karapotia taua mahi e te raruraru.

Rerewe Nui O Aotearoa Pire Whakahaere Nama.

Te Tumuakl.—Kua motinitia kia whakarerea e ahau toku nohoanga kia ahei te tuku i tenei Pire kia Komititia.

Taipua.—I mea e hiahia ana ahau ki te patai atu te mema nana tenei Pire he pehea nga tikanga o te wahi whakamutunga o te rarangi 4 o tenei Pire. E penei ana hoki na korero:—

"Ka kiia i te mana tonu tenei whakaritenga timata mai e te ra i paahitia ai hei Ture, a ko nga hoko katoa me nga riihi me etahi atu tuku whenua ranei e whakahuatia ana i roto i te tekiona tuarima i hanga i mua a ko nga mahinga katoa me nga pukapuka me nga whakahaere i mahia i mua a i hainatia i whakaotia mo runga i aua whenua ka kiia i hanga i hainatia e whakaotea i raro i nga mana e mau nei i konei a ka kia kua tika kua mana mo aua tikanga katoa."

Ki taku mohio tera e pa aua tikanga ki nga whenua Maori e hiahiatia nei e ratou kia tonoa he whakawa tuarua a tera hoki e whakamana i nga hoko me nga riihi o mua a tae atu ki te takiwa o Taupo. Kei te aue tonu nga Maori i taua takiwa ki nga mate i tau ki runga i a ratou i runga i nga mahi a te Kooti i roto i enei tau kua hori ake nei. Ko tetahi whakahe aku ki tenei Pire ko nga tikanga whakahokihoki e whakahoki whakamuri nei ki nga tau e toru: ki taku whakaaro mehemea kua tau tetahi he, tetahi mate ranei me kaua tenei Pire e whakatika i aua mahi erangi me whakahaere tonu i runga i nga take o aua keehi.

Te Miterehana.—Kei te pohehe te rangatira na, ko te wahi tekiona e whakahuatia na e ia kahore rawa e pa ki nga whenua Maori. Ko te take i hiahiatia ai tenei rarangi no runga i te hokonga a te Tari Whenua i tetahi wahi o te whenua kua riro mai nei i runga i nga moni nama i tukua mo te Rerewe Nui o Aotearoa a kua tupu ake etahi raruraru mehemea i tika taua mahi i runga i te Ture a ko taua tekiona hei whakatika i nga hoko me nga riihi ki nga Pakeha o nga whenua i roto i te takiwa rerewe; ehara nei i te whenua Maori engari he whenua no te Karauna.