Title: Nga Korero Paramete: 1886-1890

Author: New Zealand Parliament, Legislative Council

Part of: He reo ture nō te taha Kāwana / Language of the Crown

Conditions of use

Share:

Te Whenua A Parakaia Pouepa.

Taipua.—Patai ana ki te Minita Maori, mehemea ka pai ia ki te whakaatu mai nga take i whakaaetia te unuhanga o te here i runga i te waru te kau eka i Pokitaone, te whenua a Parakaia Pouepa kua mate nei. A mehemea i ata pataia te ahua o te kai tono i te tuatahi, kia mohiotia, kei te ora te whakaaro o taua kaitono me te whai whenua ano hoki ki wahi ke hei oranga mo tona tinana. I reira hoki ia i tetahi Kooti Komihana i tu ki Otaki i te aroaro o Tiati Make, a i reira ano te wahine nona tenei whenua. Pataia ana taua wahine, mehemea e pewhea ana tona hiahia mo tenei whenua, he hoko, he aha ranei. Ki mai ana ia, kaore ia e pai ki te hoko. Whakaaro penei ana te Komihana arai hoko Tahae i reira, i te mea kua tino kaumatuatia taua kuia, kua ahua wairangi, kua kore ia e kaha ki te tiaki iaia, a puta ana tana kupu, kaore e pai kia whakamana te hokonga o tenei whenua. Na ko te take i pataia e ia tenei patai, he kaha no tona hiahia kia tiakina paitia, kia atawhaitia e te Kawanatanga nga tangata penei me tenei kuia, kia tupato rawa mo tenei, kia kaua e unuhia nga here i runga i o ratou whenua, kia kaua hoki e riro atu a ratou whenua i nga roia me era tu tangata e hiahia ana kia riro atu ia ratou.

page 20

Te Miterehana.—Kihai rawa i whakaaturia mai nga take i hiahia ai te kai tono kia unuhia te here i runga i tana whenua. No muri i te patai tuatahi kua tirohia e ia nga pukapuka e pa ana ki tenei niea, a e rite ana ki nga tikanga o te ture i paahitia e te Paremete kua hori ake nei. Erangi kua kitea e ia, kaore taua wahine, ara te kai tono, i haina i tona ingoa,erangi he mea tuhi ki tona maka i te aroaro o tetahi roia o te Hupirimi Kooti i Pamutana. No tenei ra kua patu waea atu kia Te Make kei Otaki, kia ui uia; tae rawa atu te waea e raruraru ana a Te Make ki te whakawa i roto i te Kooti. Otiia ki te mutu te Kooti ka haere a Te Make kia kite i taua hakui kia uia mehemea e mohio ana ia ki nga ritenga o te pukapuka i tuhia e ia tona maka ki runga. E tino whakapai ana ia ki te honore mema mo tona homaitanga i tenei take kia tirohia ona ritenga. Tera e mahia nuitia tenei putake, a mehemea e tika ana, tera ia e homai Pire hei whakatika i te Ture e mana ana inaianei, kia tino pai ai te awhina i nga Maori me o ratou whenua.

Te HETANA.—Patai ana. Mehemea ko Te Peka taua roia ra?

Te MITEREHANA.—Ae. Koina.

Te HETANA.—Ane; kati, me tino ui ui nga ritenga o tenei mea.