Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Whakamaoritanga Pire Maori

Whakamaoritanga Pire Maori.

Tame Parata.—I runga i te mea e kohiri ana ahau i te motini e mau ana ki toku ingoa me ki atu ahau he maha nga taima i oho ai nga Maori. Kahore ratou i whai wa hei whiriwhiri i nga Pire e pa ana ki a ratou. He maha nga Maori kua tae mai ki Poneke a hei konei ano e noho ana inaianei. I haere mai ratou ki te titiro i nga mahi a te Paramete ara ki te titiro i te ahua o te whakahaere i nga Pire e pa ana ki nga Maori ki taku whakaaro he mea tika kia whakamaoritia nga Pire Maori kia tuhatuhaina ki waenga i nga Maori o nga tini kainga kia ahei ai ratou te whapuaki i a ratou whakaaro mo runga i aua Pire kia ahei hoki ratou te ako atu i te iwi ki nga tikanga o aua Pire. Inaianei kei te mauria mai nga Pire e pa ana ki nga a Maori ki roto ki te Whare i te mea kahore ano kia panuitia. Tera ahau e whakahe ki aua Pire i te mea kahore au e mohio ki nga hiahia o nga Maori mo runga i aua take, no te mea kihai i tukuna tetahi wa hei whiriwhiringa i aua Pire. Ki taku mohio kei te rite ano te raruraru o etahi mema ki toku. A ko te mea tika me tuku i tetahi wa e ahei ai nga Maori te mohio ki nga tikanga o aua Pire. Kahore ahau e pai ki te whakararu i te Kawanatanga, erangi e whakaaro ana ahau e enoho tika ana taku e tono nei. I mua atu o te huinga o te Paremete i kite ahau i roto i te nuipepa kua tae te Minita Maori ki tetahi hui nui a nga Maori, a kua ki atu ia ekore e rua wiki ka tuhatuhaina nga Pire Maori a te Kawanatanga ki nga.Maori. Kei te tatari tonu nga mema Maori a e tatari nei etahi atu Maori i Poneke kia kite i aua Pire. Akuanei i runga i te mea kahore ano kia whakamaoritia kia tuhatuhaina aua Pire tau ana te mate ki runga i nga tini Maori kua huihui mai nei ki Poneke ki te whiriwhiri i nga tikanga o aua Pire i runga i te nui o te moni kua pau i nga kai i nga Whare me era atu mea. I haere mai hoki ratou ki te tautoko i nga mema Maori i runga i te tuku atu i o ratou whakaaro. Heoi ka kokiritia tenei motini ki te whakaaro o tenei Whare ko nga Pire katoa e pa ana ki nga Maori me whakamaori me tuhatuha ki nga Maori kia kotahi marama i mua o te nohoanga o te Paremete.

Taipua.—E tino whakaae ana ahau ki nga kupu kua makere mai nei i te mema Maori mo te Takiwa ki te Tonga. I tino whakaae tenei Kawanatanga ka tuhatuhaina te Pire e pa ana ki nga whenua Maori ki nga wahi katoa o te motu nei i mua atu i te nohoanga o te Paremete. I karangatia e Meiha Ropata tetahi hui nui i roto i tona takiwa hei whiriwhiri i nga tikanga o aua Pire. Heoi kihai aua Pire i tukua ake ki taua hui heoi te mea i tae ake ko te wairua anake. I tae mai ano te Minita Maori ki tetahi hui me te whakaatu i nga tikanga o ana Pire ka hanga e ia ara e te Kawanatanga. I muri iho ka karangatia e Renata Kawepo tetahi hui. I tu taua hui ki Nepia ko te take i karangatia ai taua hui he whiriwhiri ano i nga tikanga o aua Pire. I hui huhua kore taua hui no te mea kahore kau he Pire hei whiriwhiri ma ratou. No muri iho ka tu tetahi hui ki Whanganui a ka tonoa te Kawanatanga kia korerotia e ratou ta ratou mahi whakahaere Kawanatanga ki te aroaro o te hui, me te tuku hoki i nga Maori Ma whai kupu mo runga i nga Pire ka tukua mai e ratou. I tae ake ano te Pirimia me etahi atu mema ki taua hui. Ka whakatika atu ahua ka ki atu ki te Kawanatanga kia whakapuakina a ratou whakaaro mo runga i nga Pire Maori. Kihai aua Pire i tukua ki te aroaro o te hui, heoi kihai i whai wa nga Maori hei whiriwhiri i aua Pire. Erangi e tautoko ana ahau i te motini. He tika ana ano ia kua hui mai nga rangatira me nga tini tangata Maori o ia iwi ki Poneke hei titiro i nga whakahaere a te Paremete. A i te tatari tonu ratou kia tuhatuhaina aua Pire. E tino whakawhetai atu ana ahau ki te mema nana i kokiri i tenei page 25motini na reira hoki i ahei ai ahaa te korero mo runga i tenei mea. E whakawhetai atu ana ahau ki te Kawanatanga mo a ratou korero utu mai i aku korero Ka tino makona ahau mehemea ka ki pono mai te Kawanatanga tera e tukuna nga panui o a ratou Pire e pa ana ki nga Maori ki nga wahi katoa o te Motu nei. A me taku tono atu kia hohoro tonu te whakaputa mai i inaianei ano.

Taiwhanga.—Ka motini kia whakaurua atu enei kupu ki mua o te kupu "Whare, "i nga wa katoa e taea ai.

Whakaaetia ana tenei menemana.

Tame Parata.—Kahore atu aku kupu heoi ko te whakaae ki te menemana a te Minita Mo Nga Kura.

Whakaaetia ana te menemana i runga i te whakatikatikanga.