.gif)
Nga Korero Paramete: 1886-1890
Nga Rori I Otaki
Nga Rori I Otaki.
Hoani Taipua. — Patai ana ki te Kawanatanga kei te pewhea te £100 inaianei, te moni i whakaaetia e tera Kawanatanga hei utu mo tetahi rori tika atu i te Teihana ki te taone o Otaki. Na te Paranihi i whakaae tenei moni kia utua ki nga Maori mo te paunga o ta ratou whenua. I tukua mai tetahi apiha ki taua takiwa hei patai i te hiahia o nga Maori mo tenei moni, kii ana ratou me tuku atu te moni kia ratou. Katahi ka ki te Tiamana o te Kaunihera me waiho te £100 ma ratou e tiaki, otiia inaianei kua ngaro pea taua moni na reira ka patai ia kei te pewhea te whakaaro te Kawanatanga inaianei?
Te Miterehana. — Kaore i whakaae te Kawanatanga kia utua nga Maori. I ruritia tetahi huanui no te teihana tae atu ki Otaki a wahi haere ana i nga tekiona maha a nga Maori. A i taua wa kaore ano kia oti pai he korero a te ropu takiwa me nga Maori no ratou aua whenua mo taua huarahi, a i mua tata o te whakatuwheratanga o te Reriwe ki Manawatu, ka taiepatia taua rori e nga Maori. Heoi katahi ka tonoa te Minita Maori, puta ana tana kupu, ae ka tiakina te taha ki nga Maori. I runga i tera kupu whakaae ka tangohia te taiepa. Muri iho ka haere atu te Hekeretari o te Tari Maori ki Otaki ki te whakahaere i taua raruraru mei kore e oti he ritenga i a ratou tahi ko te ropu takiwa. A karangatia ana he huihui a tae atu ana te Tiamana o te Kaute Kaunihera, a whakaritea ana ahakoa he pakeke rawa etahi o nga tono utu me hoatu kia £100 ki nga Maori. Whakaae ana a Taipua me nga Maori. Ko te Kaunihera o Manawatu nga kaiwhakahaere o taua takiwa i te wa i mahia taua huarahi no muri nei ka whakarereketia nga rohe, uru ana ki te Kaute o Horowhenua. I te wa i whakaritea kia utua taua £100, kaore ano kia oti te whakawa e te Rana Kooti etahi o nga piihi kua wahia e taua rori, a no te kitenga o te ropu takiwa i tenei ka puritia e ratou taua moni kia tae ra ano ki te wa e whakaotia aua whenua e te Kooti Whenua Maori. I tono te Kawanatanga me utu taua moni kia Taipua mana e tuha ki nga Maori a mana e tiaki, mana e utu mehemea ka tupu he raruraru amuri ake. Kaore te Kaunihera i whakaae, erangi kia oti marire te whakawa o nga piihi ra. Kaore he mana o te Kawanatanga mo tenei mea. Kei te ropu takiwa tonu te ritenga. He whakahaere kau ta te Kawanatanga kia oti pai ai tenei raruraru.
Taipua. — Katahi ia ka mohio ki te putake i roa ai tenei moni. Erangi me kii atu ia, kua oti te nuinga o aua piihi ra te whakawa, te wehewehe, ruarua nei kei te toe, koia i mahara ai, me homai te nuinga o taua moni, me pupuri nga hea o nga tangata no ratou nga piihi kaore ano kia oti te kimi nga take paanga.