.gif)
Nga Korero Paramete: 1886-1890
Paraire, te 20 o Hurae, 1888
Paraire, te 20 o Hurae, 1888.
Komiti Mo Nga Mea Maori.
Taiwhanga. — E patai atu ana ahau ki te Kawanatanga mehemea ekore e ahei te Komiti mo nga mea Maori te mahi i ta ratou mahi—haunga te tuku ripoata i runga i nga Pire Maori i roto i te ruma C inahoki e maha ana nga mema o taua Komiti kihai i uru ki te whakahaere i aua Pire e ahei ana te mahi i nga mahi a taua Komiti? Ko taku i hiahia ai kia whakaae te Kawanatanga kia nukuhia katoatia nga Pire Maori mo a tera Paramete kia ahei ai nga rangatira. Maori katoa o te koroni te whiriwhiri i aua Pire. E 419 nga pitihana kei te aroaro o te Paramete a kahore i te whiriwhiria aua pitihana i runga i te raruraru o te Komiti ki nga Pire Maori. E hiahia ana ahau kia whakaae te Kawanatanga kia mahi haere te Komiti mo nga mea Maori i ta ratou mahi.
Te Hihiropi.—Kei te Komiti mo nga mea Maori tonu te tikanga whakahaere i a ratou mahi, a kahore e marama ki ahau te huarahi e tahuri ai te Kawanatanga ki te whakarereke.
Nga Ateha Kooti Whenua Maori.
Timi Kara.—E patai atu ana ahau ki te Kawanatanga
mehemea ka whiriwhiria e ratou te whakaneke ake i nga utu ma nga
Ateha i roto i te Kooti Whenua Maori? Ka whakamarama atu ahau i te
rereke o nga utu ma nga Ateha i roto i te Kooti Whenua Maori i a nga
Tiati o taua Kooti. E riro ana i aua Tiati nga moni e £500 tae atu
ki te £600 i te tau me te tekau hereni me te hikipene mo te ra mo
nga haererenga. E rite tonu ana te taumahatanga o nga mahi a nga
Ateha e whakawa ana i nga keehi ki o nga Tiati, a kahore i
whakatuturutia he utu mo ratou, heoi nga moni e tukuna ana ma ratou
i te mea e noho ana te Kooti he 10 hereni mo te ra kotahi; a kahore
he utu mo nga ra ekore ai e noho te Kooti, erangi e riro ana i a
ratou te tekau hereni me te hikipene hei utu mo a ratou haererenga,
a hui katoa nga moni e riro ana i a ratou mo te ra kotahi i te mea e
noho ana te Kooti £1 1s. Heoi kahore e ahei nga Ateha te utu i nga
utu e tonoa ana e nga Hotera papai, a ko tona tukunga iho ka haere
ki nga Hotera utu iti me te puta o nga owhiti o ia ahua a te
tangata. Ki taku whakaaro ka pai ke page 61
te mahi a te Kooti mehemea ka
maram a ki te Kawanatanga te whakaneke ake i te utu ma nga Ateha. Ma
reira hoki e kore ai e puta nga owhiti a te tangata. Kahore o ratou
utu i rite ki te taimahatanga me te nui o ta ratou mahi.
Te Hihiropi.— Ekore te Kawanatanga e whakarereke i nga tikanga i naianei mo nga Ateha, otira ka whiriwhiria taua take e te Minita Maori.
Nga Pukapuka Moni O Te Paramete.
Taiwhanga.—E te Tiamana ko te take i tu ake ai ahau no te mea he take hou tenei kia matou—kahore matou i rongo i mua, no reira e mahara ana ahau he mea tika ma te Pirimia kia nukuhia tenei take mo a tera Paramete; kia mohio ai tatou katoa ki nga tikanga o taua mea. Ki taku titiro atu ko te mata rahirahi tenei o te weeti hei whakangaro i nga Whare. e rua. Kahore i marama te take i whakaarahia ai e te Pirimia tenei korero i naianei, no te mea kahore ano i aha noa nga mahi o te koroni i tenei Paramete, a ka tukuna mai tetahi mea hou ano hei korero ma te Whare. Kei te raruraru noa iho nga mahi a te koroni (ara) nga Pire Whenua Maori. Haunga ia ena erangi tera hoki etahi take nunui i nukuhia i tera Paramete no te mea kihai i whai taima i taua Paramete te whakahaere, a kahore ano i mahia; a ki taku mohio ka penei ano i tenei Paramete. Me ake tata nei te tae ai tenei Paramete ki tona mutunga a he maha nga mahi ekore e oti i te wa e noho ana te Whare.
Te Tiamana.—No roto ranei i tetahi nupepa nga korero e korerotia na e te mema na.
Taiwhanga. — Ae, no roto i te nupepa.
Te Tiamana.—Ae ra me kaua koe e korero i ena korero.
Taiwhanga.—He ki kau ake taku e whakahe ana ahau ki te korero e korerotia nei. No te mea ko tona tikanga he whakakore i tenei Whare, a i muri iho ka whakakore i tera. Mehemea ka tukuna ki te pooti ka pooti ahau ki te taha kia te Tumuaki.