Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Pire Whakahaere Taonga Maori

Pire Whakahaere Taonga Maori.

Te Miterehana.—E te Tumuaki he Pire whakahou kau tenei i tetahi Ture tawhito i whakakorea i te tau 1886. I muri iho i te whakakorenga ka tahi ka kitea he mea tika mei kore e whakakorea, a e meatia ana inaianei kia whakahoutia taua Pire. E tono atu ana ahau ki korerotia tuaruatia tenet Pire.

Tame Parata.—Me whai kupu ahau i runga i tenei Pire. E whakanui ana tenei Pire i te mana o nga kaitiaki o nga tamariki—he whakamana i a ratou ki te hoko ki te riihi me te tuku pehea atu ranei i nga whenua me nga taonga o nga tamariki. Nana i tupono he tangata tika aua kaitiaki heoi kua kore e tau he mate; erangi mehemea he hunga rukeruke aua kaitiaki a kahore he mahara ki nga tamariki kei reira ka tau te mate. E mea ana tenei Pire ko nga moni e riro mai ma nga tamariki me tuku atu ki te Kaitiaki o te Katoa. E te Tumuaki kua whakamatauria taua ture a kihai i pai. He mea raruraru rawa te mahi whakahaere i nga whenua me nga taonga o nga tamariki ina tukuna atu ki te Kaitiaki o te Katoa, a mehemea hoki kua mate nga tangata nana i tuku aua whenua. I runga i enei huarahi me whakahaere nga tikanga i raro i tetahi atu Ture kia ahei te riro o nga moni i te kairiwhi. A ahakoa tono te kairiwhi kia riro i aia te whenua, ma te whakauaua rawa me te nui o te raruraru te riro mai ai ahakoa kua riro mai i aia te whakataunga a te Kooti Whenua Maori i aia e tono ana. Ki taku whakaaro me tuku katoa atu te mana ki te Kooti Whenua Maori kia kore ai e whai tikanga nga kairiwhi ki te tono ki te Kooti Hupirimi. Ko te kairiwhi ki nga whenua o te tangata kua mate a e takoto ana i roto i nga ringa o te kairiwhi me haere tonu ki te Kooti Hupirimi tono ai. Ko tetahi me haere ia ki te Kooti Whenua Maori tono ai i tetahi tiwhikete hei whakaatu ko ia te kairiwhi tika ki nga whenua o tera kua mate ra. Ki taku whakaaro ki te riro mai taua ota i te kairiwhi me kati tonu he take e riro mai ai taua whenua i taua tangata a mutu tonu iho i kona. Ko te tikanga ia e mana nei inaianei me haere taua tangata ki te Kooti Hupirimi tango pukapuka ai me te tuku pukapuka whakaae ka utua nga moni e mau ana i roto i taua pukapuka ka whakahaeretia tikatia aua taonga whenua ranei. E pau ana te moni i runga i enei whakahaerenga ra roto i te Kooti a pau iho te whenua i te utunga i aua moni. Mehemea he nui te whenua kahore he tikanga o enei utu. Erangi mehemea he whenua e toru e wha nei nga eka ka pau katoa i nga utu kua kiia ake nei e ahau a kore kau ake tetahi e toe ma te kairiwhi. Ki taku whakaaro he mea tika kia ata whiriwhiria e nga mema o tenei Whare nga raruraru kua whakahuatia nei e ahau, a kia whakangawaritia iho te ture (ara) page 56kia mana tonu te ota o te Kooti Whenua Maori, a kia kaua e tukuna ano he tono ki te Kooti Hupirimi. E hiahia ana ahau ki te ki atu ki nga mema o tenei Whare e tino mohio ana ahau ki te whakahaere o enei mea, no te mea kua mahi ahau i taua mea. Ekore au e whakaroa i te korerotanga tuarua o tenei Pire. Erangi i mahara ahau he mea tika kia whakamaramatia atu e ahau tenei mea.

Heoi korerotia tuaruatia ana te Pire.