Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Moni O Te Koroni

Moni O Te Koroni.

Timi Kara.—E whakatika ana ahau i nga kupu a te Mema mo Rangitikei ara e mahara ana au kua tae ki tona wa tika inaianei kia whakarereketia te mahi hoko whenua Maori a te Kawanatanga. He nui rawa nga utu o nga Apiha hoko whenua a te Kawanatanga kua mutu ake nei, me ta ratou whakarite i etahi atu tangata ke hei hoa mo aua Apiha i runga i te utu nui hoki. Ki taku mohio i runga i te hoko o te Waimarino Poraka i utua te £3,000—ki te tangata nana i whakahoa te Apiha hoko whenua. I he rawa te whakahaere i aua mahi, na e hiahia ana au kia puta mai te kupu a te Kawanatanga ka ata tupato ratou i nga ra e haere ake nei i runga i aua tu mahi.

Hoani Taipua.—Ki taku whakaaro me mutu te hoko whenua Maori a te Kawanatanga, me tatari kia mahia tetahi Ture pai. Kei te iti rawa nga moni a te Kawanatanga inaianei no reira ka iti rawa te moni e puta ki nga Maori mo a ratou whenua. Ki taku mohio i hokona te Waimarino Poraka mo te tahi hereni me te hikipene mo te eka, na i te mea kaore he moni katahi ka iti rawa iho te utu inaianei. Tetahi hoki kei te raruraru nga whenua Maori i te takiwa o Taupo. I mahia hetia etahi o nga Maori o taua takiwa whakataua ana nga whenua ki te hunga take tika; kua tono hoki etahi Maori kia whakawa tuaruatia o ratou take. Ki taku whakaaro me kaua te Kawanatanga e hoko whenua i mua mai o tera huinga o te Paremete; na i te mea kaore au i te marama ki te nui o nga moni e meatia nei mo taua mahi ka pooti ahau ki whakakorea atu aua moni.

Hoani Taipua.—E mea ana ano au kia kaua e whakapaua aua moni ki te takiwa o Taupo notemea hoki tenei etahi rangatira o reira kei Poneke nei kua tae ki te Minita mo te taha Maori ki te tono whakawa tuarua. Me ata tatari te Kawanatanga i mua i ta ratou whakaotinga i nga hoko i te takiwa o Taupo. Kua rongo au kua kiia atu etahi wahine kia hoko i nga wahi pai o aua whenua. E haere ana aua mahi i runga i te 21 o nga rarangi o Te Ture Whakahaere Whenua Maori, ara te rarangi e mea nei e ahei ana tetahi tangata whaitake ki te hoko i te whenua o etahi atu tangata whaitake. I te pera nga mahi i te takiwa o Taupo, na e tono ana ahau kia ata tatari te Kawanatanga i mua i te whakaotinga i aua hoko, kia kirmihia hoki he ora mo te hunga i mate i aua mahi.