Pire Whakarite Mema.

Time Kara.—I mea e whakatika kau ake ana ahau ki te korero i etahi korero torutoru nei kia mutu ai te whakaaro a nga Mema e mea nei he mea whakarite penei e matou me te Kawanatanga ki te homai e ratou kia wha nga mema ka tautoko matou i a ratou, Ka ki tonu atu ahau i konei he horihori tenei korero. I whakamarama penei te mema mo te taha Maori Whakararo i tana pooti (ara) ko tana whakahe ki te Pire ko te meatanga a te Kawanatanga kia whakahokia iho nga mema Maori kia toru, no te whakakorenga i taua tikanga ka pooti ia mo te Pire. E te Tumuaki mehemea e tahuri ana nga mema o tera taha o te Whare ki te whiriwhiri i nga mahi a nga mema o to ratou taha, ka pai tena mahi, He aha noki ta tatou e kite nei i ia wa i ia wa kahore pea he rereke kau ano no nga whakaaro o tetahi ki tetahi o tera taha o te Whare. Ko etahi o ratou e pooti ana ki tetahi taha me etahi ki tetahi taha mo runga i taua take ano. Haunga ia tena e hara hoki i te mea tika kia tango whakaaro matou i aua mema kia pehea kia pehea ranei matou. Hua noa ahau me korero matou i ta o matou nei hinengaro i tohutohu ai ki a matou heoi ta matou i tono ai i runga i tenei korero ko te tika. I mahara matou kahore i tika te mahi a te Kawanatanga ki te whakahoki iho i o matou mema kia toru, a i kaha ta matou whakahe i taua tikanga, a i kite hoki te Kawanatanga i te tika o ta matou whakahe. E te Tumuaki pena mai te tiaho o te matauranga ki roto i a matou i runga i nga kupu ako mai a te mema mo Heretaunga i a matou, Ki toku whakaaro ia hei tetahi tangata matou ki te mahi Paremete he tangata hei kimihanga matauranga ma matou. I ki mai taua rangatira kua mau matou kei roto i nga ringa o te Kawanatanga, no te mea ka ahei noa e ratou te tuku i tetahi whakawehi whakakore ia matou i ta ratou wa i pai ai ratou. Otira heoi nei taku kupu, kahore nga mema Maori e wehi ki te hoki atu ki o ratou kai pooti pena me te mema na. A i te mea e whakaatu mai ana taua mema i te nui o tona iwi kihai pea ia i whakaaro iho he neke ke te nui o nga tangata nana matou i pooti mai (ara) o ia takiwa e tu nei matou hei mema ko toku iwi e tae ana ratou ki te wahi toru te nui o te motu o Aotearoa a i te pootitanga i muri nei e ono tekau ma wha nga teihana pooti i taea e ahau ki te whai korero ki a ratou. Otira kahore au e amuamu, kaore au e wehi ki te hoki atu ki toku iwi. Ki toku mohio i penei te ki a te mema mo Tanitana ki te Tonga kahore e pai kia tu he mema Maori hei mema mo te Whare kahore ratou i pai hei noho ki tenei Whare. He tika pea page 36tena hamumu he teka ranei, Otira ka penei taku ki, i te mea e kite ana ahau i nga mema pakeha e whakararu kau ana i te taima o te Whare e whakakino ana i nga tikanga o te whare a e whakanui ana i nga moni hei utunga ma te Koroni i runga i te noho tonu o nga korero hangahanga noa iho. Kua wkakaaro ahau mehemea kahore matou e pai kia noho ki tenei Whare kei te hoki iho to nga mema pakeha pai hei mema. Ko te mea pai me kaua nga mema e penei te hono tonu o te whakapae kia matou ina tukuna a matou pooti. Kahore a matou ki kua riro te pooti a mea te hoko e te Kawanatanga, te ki ranei kua oti te hoko te pooti a tera rangatira e te Apitihana Erangi e waiho ana e matou ki ia tangata ki ia tangata te whakaaro ki ana mahi me te waiho ia mema ki tona iwi pooti. A ko te mea tika me waiho e nga mema kia matou te whakaaro kia matou me o matau iwi. E whakaaro ana matou e mahi ana matou i a matou nei mahi. A kahore matou e moumou ana i te taima o te Whare.