.gif)
Nga Korero Paramete: 1886-1890
Pire Whakataunga Rahui O Te Tai Hauauru
Pire Whakataunga Rahui O Te Tai Hauauru.
H. K. Taiaroa.—Kei te pouri ahau i au e tu atu nei
ki te korero mo tenei Pire, i te mea katahi ano no te ata nei ahau i
kite ai i tenei Pire, kahore ano kia ata mohio ki nga tikanga o
roto. I rongo ano ahau ki nga whaikorero mo runga mo te Pire nei i
tera Whare; engari katahi ano ahau ka titiro i nga rarangi o te
Pire. Kei te pouri ahau mo Wi Tako e ngaro nei, notomea hoki no
tenei motu ia, e whaitake ana hoki ia ki etahi whenua i taua takiwa.
E whakahe ana ahau i tenei tukunga mai i te Pire i te mea kua tata
rawa nei te mutunga o te Paremete. I mea ahau kia haere ahau i tenei
po, no toku rongonga ka tukua mai enei pire Maori ka tahi ahau ka
noho. I ki mai te Hekeretari mo te Koroni he Pire pai tenei, he mea
tika kia paahitia. Tera pea he tika; engari pea ia e mohio ana nana
hoki i tuku mai: engari kaore ahau nei i te mohio ki ona tikanga.
Tera pea ki te mahia e tatou ka kitea he mea pai, a tera ranei e
kitea he mea kino. Mehemea ka kitea he mea kino, e pa kino ana ki
nga Maori, ki o ratou tinana ki o ratou wairua ranei, ka haere mai
ratou ki au ka mea mai, "Nau i whakamana mai tenei Pire." Ka
whakahua mai ratou i etahi kupu hei mate mo toku tinana i tenei ao,
me toku wairua i tera ao. Kei te page 4
rongo atu ahau i etahi mema e kata
mai ana ki au, engari ka ki atu ahau e kore ratou e mohio e pewhea
ranei ratou i tenei ao, e kore hoki ratou e mohio tera ranei ratou e
pewhea i tera ao. Ki taku mohio ko nga kino o roto o tenei Pire ka
tau hei mate mo toku tinana i tenei ao, me toku wairua i tera ao; na
kahore ahau i te pai kia tau he mate ki toku wairua. Kei te hiahia
ahau kia ora toku tinana me toku wairua, kahore ahau e pai kia
paahitia tenei Pire e te Kawanatanga. Ko te tangata ano kei te mahi
oranga mona e hara i te mea ma tetahi atu e whakaora. E mea ana te
Pire, ko nga whakapainga me utu ki te tangata e reti ana i te whenua
me nga kaireti tuarua. Na nga Maori ano i reti etahi o aua whenua i
te tuatahi mo nga utu iti noaiho, i peratia e ratou i runga i to
ratou mahara tera e hoki atu ano kia ratou te whenua me nga
whakapainga o runga. Kua rongo au kei te utua nga whakapainga ki nga
kaireti tuarua, ki taku mahara ko te mea tika me utu ana whakapainga
ki nga Maori, notemea hoki i retia o ratou whenua ki te utu iti i
runga i taua tikanga. I retia etahi o aua whenua mo te hereni mo te
eka i runga i taua ritenga. No te rironga ma te Kaitiaki o te Katoa
e whakahaere aua whenua, katahi ka mahia e te Paremete tetahi Ture
kia utua nga whakapainga ki nga taugata e reti ana i te whenua. I te
penei tonu te mahi a te Paremete, engari ko tenei Pire te mea kei
tua atu i era. E motini ana ahau kia toru wiki ka tahi ka korero
tuarua ai tenei Pire. E peneitia ana e au notemea ki taku mohio kei
te nui atu te whakaaro o nga Mema o te Kaunihera mo nga pooti mema,
me o ratou hoa, kaore i te ata whakaaro i nga mahi mo te koroni nei.
Ki taku mohio kei te pera ano hoki te Kawanatanga, kei te wepu i nga
tangata o waho. Noreira e whakaaro ana ahua he pai ke kia nukuhia
atu te korero tuarua o tenei Pire mo nga wiki e toru.
Pootitia ana, a hinga atu ana tenei Pire.