Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1886-1890

Taite te 10 o Hune, 1886

Taite te 10 o Hune, 1886.

Nui Haere.

Hakuene tana patai ki te Kawanatanga Mehemea kua whiriwhiria e te e te Eawanatanga te ripoata a te Komiti Maori o te 10 0 nga ra o Hepetema mo runga i te pitihana a nui Haere No. 287.

Te Paranihi taua utu mai kua whriwhiria ano e te Kawanatanga te ripoata e pataia nef I haere ano hoki Te Tumuaki o nga Kairuri ki Hokianga i Hanuere kua pahure ake nei ki te whakarite i tetahi tikanga mo nga ngakinga me nga wahi tapu i te Motukaraka Poraka i kite ano ia i nga Maori katoa i tuhituhi mai ki te Kawanatanga mo runga i taua take a oti ana taua whakarite kia ratou. Ko te Mete i mea ki tana titiro kahore he mea hei whakararuraru i te whakaotinga o nga raruraru o taua Poraka i tukuna ana no hoki kia Nui Haere me etahi atu rangatira he pukaapuka o te 3 o nga ra o Oketopa, 1885, he whakaatu i nga whakahaere mo runga i taua take.

Pire Take Kuri

Wi Pere i mea ki tana whakaakaro kahore e tika kia nukuhia ake te take kuri ki te kotahi pauna na te mea he nui rawa tera utu. Mehemea e mate ana nga hipi a nga Pakeha i te patunga e nga kuri Maori tera ano he tikanga me tamana i nga tangata na ratou nga kuri. Ko ona tamariki tamanatia ana ia meatia ana kia 50 pauna hei utu: tera pea i mate noa iho nga hipi; heoi meinga ana kia utua. He maha nga tangata i tona takiwa kua tamanatia mo te patu o a ratou kuri i nga hipi a he nui nga utu i meatia kia utua. He oranga no nga Maori nga kuri I tona takiwa he maha nga tangata e whai hipi ana e whai kuri ana hoki a he mea tika ano kia whai kuri hei hopu poaka haunga nga kuri whiu hipi; ko te take e kiia nei kia nukihia ki te kotahi pauna he nui rawa. He mea ano e ono e waru kotahi te kau ranei nga kuri a te tangata kotahi a he mate nui rawa tenei te whakaneke i te take ki te kotahi pauna hei utu ma ratou.

Tame Parata i mea ko te take e meatia nei kia nukuhia ake ki te kotahi pauna he nui rawa kahore hoki ia e whakaae; He nui te mate e tau ki runga i nga Pakeha otira he nui rawa atu te mate ki nga Maori mehemea ka paahi tenei Pire i te mea kua whakahua te Mema mo Invercargill ki nga Maori o tetahi wahi o te Koroni ka ki ia heoi te oranga o nga Maori o taua takiwa ko a ratou kuri, e haere ana nga wahine me nga tamariki me a ratou kuri ki te hopu titi i nga wa tika mo te pera. Ki te paahi tenei Pire ka ahei nga Poari takiwa te whakaeke i te take kotahi pauna ki runga ki taua iwi mo a ratou kuri katoa a ma kona e puta ai he raruraru nui. E puta mai ana to ratou oranga i roto i nga marama e waru e iwa o te tau i aua kuri no te mea he kino te whenua he pukepuke he awaawa e kapi ana hoki i te nehenehe tetahi wahi a kia kore nga kuri kua kore e puta he ora mo ratou. E pai anaano ia ki te take erangi hei te take mama. Ko tana hiahia kia kaua e pahitia e te Whare tenei Pire erangi me whai whakaaro ki nga Maori kua page 9 whakahuatia nei e ia. Kei etahi takiwa erano e pai nga Maori ki te utu i te take me ka tonoa, kei etahi takiwa ma to ratou powhara tonu ratou e arai. Ko tana i hiahia ai me kaua e whakaekea e te Whare tenei take ki runga i te takiwa kua whakahuatia nei e ia a kei etahi-wahi me whakangawari. I tona takiwa kei te utu tonu nga Maori i te take 10 hereni mo te kuri kotahi a ko te mea tika me whakahoki iho te take kaua e whakanekehia ake. Kei etahi takiwa ko te oranga tonu tenei o nga Maori ko te hopu manu poaka hoki i waenganehenehe ki a ratou kuri. Otiia inaianei kua wehi katoa ki te mahi pera he wehi i nga hipi. A ki te mea he kuri ta tetahi tangata a ka tukua e ia kia haere ki te kai hipi ka ahei ano te whiu ia ia i runga i te Ture. Ki tona whakaaro ki a rite tonu te utu a ia tangata a ia tangata i te take mo a ratou kuri. Kahore ia e kite he tika kia iti te utu o te take ma te hunga whiu hipi a kia nui te utu ma nga Maori me etahi atu iwi e hiahia nei ki a ratou kuri hei kimi oranga mo ratou. I Kaiapoi kei te utu tonu nga Maori i te take 10 hereni mo te kuri kotahi a kei etahi takiwa e rima tonu nga hereni e meatia ana kia utua. Ki tona whakaaro me rite tonu te utu o te take. I rongo ia tera tetahi whakatauki Pakeha e mea ana kaua e meatia tetahi he ika ko tetahi hei heihei ki tana whakaaro ka tika taua whakatauki mo runga i tenei mea.