Taite, te 24 o Hune, 1886.
Pire Take Tika O Nga Maori.

H. K. Taiaroa.—E te Tumuaki ka whaikupu atu ahau mo runga mo te whaikorero a Rata Porena mo runga mo, tenei Pire Take Tika. E kore au e whai i nga rarangi o te Pire, engari me korero ke au i nga mea e puta mai ana i waho. I te taenga ake o te Minita mo te taha Maori ki Te Waipounamu i tera Maehe i Aperira ranei i tae atu nga Maori ki a ia ki te tono atu kia wehewehea o ratou take ki te whenua. I tono penei atu ratou notemea hoki ko nga whenua o Te Waipounamu he rahui he mea whakaputa i raro i te Ture o te tau 1865. Kei te mohio nga Maori o tera motu ki te ture, i mohio ano ratou ki nga tikanga i rahuitia ai aua whenua, i mohio ano hoki ratou na nga tikanga o te Ture o te tau 1865 i mahue ai te nuinga o nga Maori ki waho o nga Karauna karaati. E kore au e whakaroa i te Kaunihera, engari ka tapahia e au aku korero kia poto, ka ki atu mo runga i te tono a nga Maori i mahia mai e te Minita mo e taha Maori te Pire huaina ana he Pire Tika mo nga Rahui o te Waipounamu, tukua ana e ia ki tera Whare o te Paremete. Tukua atu ana taua Pire ki te Komiti mo nga mea Maori, no te taenga atu ki to Komiti mo nga mea Maori ka kite iho etahi tera pea e taea te mahi kia pa ai hoki ki nga whenua Maori o tenei Motu. Me whakamarama atu ano e au ki to Kaunihera kahore ano kia hokona tetahi taha o nga rahui o te Waipounamu, engari Kei te retia etahi. No reira au ka ahua whaka-page 4pono ki nga kupu a Rata Porena e mea nei tera e pa he mate mo runga mo nga whenua kua hokona nei etahi wahi. E hiahia ana hoki au kia whakahokia ano te ingoa o tenei Pire ki te ignoa ano o te tuatahi, kia pa atu ana tikanga ki te Waipounamu anake. Me whakaatu ano e au ki te Kaunihera i raro i te Ture Kooti Whenua Maori 1882 kaore e whaimana ana te Kooti ki te whakawa i nga whenua i te Waipounamu, no reira ka tono nga Maori ki te Minita mo te taha Maori kia whakaritea he tikanga e taea ai te wehewehe o ratou whenua kia mohiotia ai te whenua a ia tangata a ia tangata. E hiahia ana hoki nga tangata o roto o nga karaati kia tukua mai etahi o aua whenua ki raro ki te mana o tenei Pire. I te wa e tu ana ahau hei mema mo tera Whare i whaikupu ano au kia wehewehea aua whenua, i tae mai ano hoki nga pitihana tono a taku iwi kia wehewehea aua whenua. E mahara ana hoki au pera ano me te kupu i roto i te Komiti—engari kaore i ata oti—kia ata tuhia he rarangi ingoa o nga rahui kia tau mai ki raro i tenei Ture. Ki taku mahara ko te Rahui i Kaiapoi 500 eka, haunga ia nga wahi kua karaatitia; me te Rahui i Rapaki e whitu tekau ma tahi ingoa kei roto, he mea kite ratou na te Kooti Whenua Maori; me te Rahui i Koukouarata e rima tekau ma waru nga tangata, engari kotahi tekau ano nga ingoa i tukua ki roto ki te karaati, ko etahi i mahue katoa ki waho; na ki te kore e mahia e tatou tetahi Ture, ka waiho ano ko aua tahi tekau ra ma ratou te whenua, ko etahi atu o nga tangata e whai ra o ratou ingoa kahore noaiho he whenua mo ratou. Na i Opukutahi i Akaroa, kotahi tekau ma iwa nga ingoa i tukua atu, engari e ono anake nga ingoa i tuhia ki te karaati e te Rehita: hoatu ana taua whenua ma nga tangata e ono me o ratou uri; noho mate mai ana etahi. Ka taea e au te whakaatu he rarangi ingoa i te Waipounamu tae noa ki Otakou, mehemea ra e hiahia ana te Whare kia panuitia atu e au. Ko etahi o nga tangata o roto ano o nga karaati o aua rahui kei te hiahia kia tukua aua whenua ki raro i te mana o tenei Ture. Ki taku mahara i runga i enei take ko te mea tika pea me motini e au kia, Tukua atu ano Te Pire Take Tika ki te Komiti Mo Nga Mea Maori kia whiriwhiria ano ona tikanga.