Taite te 3 o Hepetema, 1885.
H. K. Taiaroa.

H. K. Taiaroa.—E tono ana au ki te Kaunihera kia whakaae mai kia whaikupu atu au mo runga mo tetahi mea e pa mai ana ki au. I te 25 o nga ra o Akuhata, i roto i te whai korero a Kanara Timipara mo runga mo taku pitihana i te aroaro o te Whare, i runga i tana korero mo te £5,000 i pootitia e te Whare mo runga mo te Rahui i Otopoti i penei ana korero.

"I riro i a Taiaroa te £1,000—o aua £5,000; ko te £4,000 te toenga o taua moni i tukuakia Te Waata, Kai-whakawa o Dunedin, me te kupu atu ki a ia kia haina a Taiaroa mo etahi atu rangatira Maori i te tuatahi, katahi ka utu taua moni. I ki atu a Taiaroa i reira e haere ke ana ia, engari kia hoki mai ia ka tonoa e ia kia tuhia nga ingoa ki taua pukapnka; nana i tono kia Te Waata kia utua taua moni ki te Peeke o Niu Tireni i runga i nga ingoa o Te Waata raua ko Taiaroa. No te hokinga atu o Taiaroa i Poneke ki Tanitini, ki atu ana ia e kore ia o haina i te pukapuka, mo aua moni e kore hoki ia e tono kia hainatia taua pukapuka, kia koatu rano e te Kawanatanga kia £1,000 mana ake, hei utu mo tana whakaaetanga ki te haina i tona ingoa ki te pukapuka mo aua moni. Kahore te Kawanatanga i whakaae ki tenei tono Parake mera kahore hoki a Taiaroa i whakaae ki te haina kaore hoki ia i whakaae ki te tono kia tuhia mai nga ingoa."

Ka haere penei hoki etahi o nga kupu o Kanaoa Timipara, ara,—

"Na i te wa e takoto ana tenei moni i to Peeke i topu mai nga haa tae ki te £400, no te rironga o era moni ia Taiaroa katahi ia ka tuku pitihana ki te Whare tono ano kia utua atu hoki enei moni. No runga i te whaikorero a Taiaroa mo runga mo tenei kereme i te aroaro o te Komite Maori i te tau 1880, iki ano ia kaore ona take ki taua £1,000, ki ana ano ia he mea nana kia parakemeera e ia au moni. E ki ana ahau he tino rapunga tenei kia puta he atu aua moni; ara he mea parake-meera te Kawanatanga; mehemea i haere nga mahi a Taiaroa i runga i te tika kua puta noatu aua moni i nga rua tau i mua atu ano."

E hiahia ana ahau ki te turaki i enei kupu whakakino i au. Ki taku mahara, kaore rawa i tika kia korero tetahi Mema i nga kupu whakapae penei i roto i te Paremete, natemea hoki i runga i nga ture Pakeha o Ingarani ko enei mea e tika ana kia tukua ma tetahi Kooti whai mana mo te tekau-marua. Mehemea i korero a Kanara Timipara i aua kupu i te rori, i roto ranei i nga whakamahau o te Whare kua taea e au te whakawa i roto i nga Kooti whakahaere ture. Ki toku mahara he mea tika tenei kia ata whiriwhiria e te Kaunihera tenei mea, me tuku ranei ki tetahi Komiti kia kitea ai mehemea he tika he tito ranei ana kupu whakapae. E kore au e korero roa mo runga mo tenei, notemea hoki e mohio ana tatou e pa ana tenei ki te Rahui o Otopoti i Dunedin, kua roa noatu e mahia ana, he maha hoki nga huarahi i whakahaerea ai tenei whenua e kore e taea e au te whakahna katoa atu i nga putake inaianei. Engari e kaha ana au ki te tono ki te Kaunihera kia tukua atu ki te Komiti mo nga mea Maori kia whiriwhiria aua kupu a Kanara Timipara.

Te Tumuaki—I te mea he putake tenei e pa ana ki te rangatiratanga o tetahi Mema o te Kaunihera, tera pea e whakaae to Kaunihera kia pataia, e au tenei motini.

Whakaaetia ana kia tukua ki te Komiti mo nga mea Maori kia whiriwhiria ana kupu a Kanara Timipara.