Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1881-1885

Turei, te 30 o Hepetema, 1883

Turei, te 30 o Hepetema, 1883.

Pire Tuku Moni.

H. K. Taiaroa.—Ka tono ahau kia panuitia tuaruatia tenei Pire, i te niea e pa ana ki nga Maori o te Waipounamu anake. Kaore he kai-whakamaori whai raihana o tera Motu, na reira ka raruraru nga Maori ana hiahia ratou ki te nama moni mo a ratou mahi. E mea ana ahau kia kotahi te Ture ki reira mo te Maori me te Pakeha. He nui nga tau e nama moni ana nga Maori o tera Motu mo a ratou tini mahi, otiia i te tau 1883 ka araia ta ratou mahi penei e "Te Ture Tuku Moni, 1883," e ki ana taua Ture matua whakamaori nga Pire nama moni e tetehi Kia-whakamaori whai rahana ka tahi ka tika, a ko tenei Pire hei whakakore i aua tikanga ra. Kaore e pa tenei Ture ki Aotearoa engari page 23ki te Waipounamu anake. E tono ana ahau ki te whare kia whakaaetia tenei Pire.

Tautoko ana a Te Paranihi.

H. K. Taiaroa.—Ka whakahoki kupu. Ka tono ahau ki te Whare kia mahara ki tenei ka rua tekau tau i mua o te pahitanga o taua Ture kore rawa he raruraru ki nga Maori me nga Pakeha mo a rotou nama moni. Ko taua rarangi o Te Ture 1883 e whakahengia nei, na Taratoa i whakauru tenei rarangi hei oranga mo nga Maori o te takiwa o Nepia. Kanui taku hiahia kia korerotia tuaruatia tenei Pire. E kore e pa he mate ki nga Maori mehemea ka paahitia. Ko te nuinga o nga mate e pa nei ki nga Maori na o ratou Kai-whakamaori ano te he. Ko nga Maori i haere i runga i to ratou mohiotanga ake ora atu i nga Maori i haere i runga i nga akoranga a nga Kia-whakamaori. Tino mohio ana ahau kore rawa he raruraru i pa ki toku motu i raro i te Ture tawhito, no te Ture hou nei katahi ka raru nga Maori o te Waipounamu i te mea kua wehi nga Pakeha ki taua Ture, kua kore e tuku mai he kai he moni ki nga Maori.

Panuitia Tuaruatia ana taua Ture.

Rahui Maori O Te Waipounamu.

H. K. Taiaroa.—Ka patai ki te Minita Maori mehemea ka whakaae te Kawanatanga kia homai tetahi Ture i tenei tunga o te Paremete kia taea ai nga Rahui Maori o te Waipounamu i karaatitia ki etahi kai-tiaki mo nga Maori i mua kia wehewehea ki ia tangata ki ia tangata. Ko te nuinga o nga Rahui o te Waipounamu i karaatitia kia tekau nga kai-tiaki mo ia Rahui. I whakaputaina aua Rahui i raro i "Te Ture Whenua Maori 1865" mau tonu i te hunga tahi tekau kaore ano kia wehewehea ki te nuinga o nga tangata no ratou aua whenua. A he nui te raruraru e takoto nei i runga i tenei ritenga i te mea kei te tikanga o te Ture heoti nga tangata e whaipaanga ana ko aua tangata o roto o nga karaati. E tino hiahia ana ahau kia homai e te Kawanatanga tetahi Pire hei whakatika i tenei mea.

Te Paranihi.—E kite ana te Kawanatanga he take nui tenei e tika ana ki runga ki nga tohutohu a te mema o te Waipounama otiia e manawapa ana te Kawanatanga i te kore taima pea mo te homai i tetahi Ture i tenei Paremete. Me ata whiriwhiri marire, he take ahua taimaha.