Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1881-1885

Taite, te 12 o Hurae, 1883. — He Motini Whakaara Kawanatanga Porowini

Taite, te 12 o Hurae, 1883.
He Motini Whakaara Kawanatanga Porowini.

H. M. Tawhai.—Ka tu atu ahau ki te whakapuaki i oku whakaaro mo runga i tenei motini a te Memo o Akaroa. E mea ana ahau e tika ana kia whai kupu i te mea kaore i iriiri tia e taua Mema tona motini. Ki taku whakaaro he whakaora mai ano tenei i nga Porowini, na i runga i toku mohio ki nga Porowini Kaunihera koia ahau ka korero. I timata mai nga Porowini i te tau 1853 a e toru oku pootitanga i te Hupiriteneti na kaore rawa tetahi kapa kotahi i whakapaua e te Porowini Kaunihera ki toku takiwa. Na te moni ano a nga Maori o tera takiwa i hanga te rori i Haruru haere atu ki Ahaeawai No. 1. No te matenga o te tangata whakahaere i taua mahi a Pene Taui ka kitea e nga Maori i nui rawa tana nama ki nga toa mo taua rori katahi ka tahuri nga Maori ki te kohikohi moni hei utu i taua nama mo te hanganga o te rori, no reira ahau ka ki na nga Maori tonu i utu taua rori, e hara i te Porowini Kaunihera. Na tera ano tetahi rori haere atu i Taheke ki Kaikohe na nga Maori ano i utu, kaore te Porowini Kaunihera i utu. I te tau 1875 ka whakakorea nga Porowini, ko te tau tena i timata ai ko te Kawanatanga nui anake hei whakahaere, katahi ka tere te haere o nga mahi nunui ki ia takiwa. No te tau 1876 ka whakaturia nga Kauti Kaunihera ka ora nga takiwa o waho i runga i te nui o nga whakapainga me nga whenua nunui takoto mai ana i uta whakapuarearetia ana ki te rori. Na pai ke atu ana nga tikanga i oti. Heoi ki te whakaritea nga mahi a nga Kawanatanga Porowini o nga tau e rua tekau ma rua, ki nga mahi e korerotia ake nei e au, pai rawa atu a nga Kauti Kaunihera whakahaere. I te takiwa e tu ana nga Porowini e pau katoa ana nga moni o te Koroni ki Akarana pu ano, kaore e tae atu ana ki nga takiwa o waho, no reira ahau i whakaaro ai kia tupato te tangata ki tenei motini kore nei he ingoa. Mehemea e kiia ana kia whakanuia nga mana o nga Kauti Kaunihera ka tere tonu taku whakaae, na ko tenei e whakahe ana au ki te hoki ano ki te mana Porowini. Ka pooti au kia hinga tenei motini.