Pire Whakatokomaha I Nga Mema Maori.

H. K. Taiaroa,—E tika ana te ki a te Mema mo te Pei Whairangi na nga Mema Maori ano i whakaae mana e tuku taua Pire. I touoa e ia tetahi o nga Mema Maori kia karangatia au i te raipere i te mea e whiriwhiri ana ratou i nga tikanga o taua Pire. I reira ano te Mema mo te Pei Whairangi me te Witika me te Mema Maori mo te pito ki raro me te Mema Maori mo te Tai Hauauru, a i taku taenga atu kua oti ta ratou tuhituhi. I meatia kia haere te tokomaha o nga Mema i runga i te nui o nga iwi Maori, a pataia mai ana a matou whakaaro mo taua tikanga. I ki atu ano au e whakaaro ana au he mea tika kia mahia peratia tetahi Pire e taua Mema, engari i mea atu ano hoki au me whakaatu mai kia matou i mua i te tukunga o to Pire ki te Whare. I tuhi kupu atu ano tetahi o nga Mema Maori ki taua Mema tono atu kia waiho tana Pire kia kite ai matou kia waiho hoki ma matou ma nga Mema Maori e tuku ki te Whare. Kei te mohio ano te Whare i hiahia tonu au i roto i nga tau kua mahue ake nei kia whakatokomahatia nga Mema Maori, a tae noa ki te wa i tu ai te Mema mo te Tai Rawhiti, riro ana mana e mahi tetahi Pire pera, tono mai ana ia ki au kia waiho mana e mahi, whakaaetia ana e au. E whakaae ana au ki te whakaaro a te Mema e tuku mai nei i tenei Pire kia whakatokomahatia nga Mema Maori i runga i te nui o te iwi Maori. E whakaaae ana au ki tenei taha o te Pire engari kaore au e pai ki etahi o nga tikanga o roto. I hiahia au kia pahitia tetahi Pire e whakapaia ana e nga Maori me nga hapu o nga takiwa katoa. Kaore au e kaha ki te ki e whakapai ana au i nga tikanga o roto o te Pire, engari e whakatika ana au i te ahua o te Pire e mea nei kia whakatokomahatia nga Mema Maori. Kei te mohio hoki te Whare kua tono ano au kia whakaaetia mai kia tukua e au tetahi Pire mo taua tikanga. Me ki atu au ki te Whare he Pire pai taku Pire, a ki taku mohio ka whakaae nga Mema he pai ke taku i tenei Pire. E kore au e korero roa inaianei, e kore hoki au e korero katoa i aku whakaaro, engari ka motini au kia nekehia atu te korero mo runga i tenei Pire kia taea ai e au te tuku page 37mai i taku Pire kua tonoa nei e au kia tukua mai e au. E kore au e korero roa ate, engari e kore e taea e au te tautoko i tenei Pire inaianei.

Meiha Te Wheoro.—He ruarua noa aku kupu mo runga i tenei Pire. E whakapai ana au ki te Mema mo Pei Whairangi mo tona tukunga mai i tenei Pire ki te Whare, notemea e whakaputa ana ia i te hiahia nui o nga maori mo te whakatokomaba i nga Mema Maori. Kanui hoki taku whakapai ki taua Mema mo te kaha o tona tohe kia tae mai tona Pire ki tenei Whare, notemea hoki e mohio ana au ko te nuinga o nga Mema o tenei Whare kei te kore e whakaae kia whakatokomahatia nga Mema Maori. E hiahia ana hoki nga mema o tenei Whare kia kore te rua pooti ki nga Maori. Tena he mea tika ano kia tonoa atu te Maori kia whakarerea tona pooti rua, a me kaua hoki e whakatokomaha he Mema mo ratou? Ahakoa ka nekehia te korero o te Pire a taua Mema mo tetahi atu takiwa tera ano au e korero i reira. Tenei au ka whakapuaki atu i taku pouri mo nga mahi o tenei Whare, ara, ki te riro ma tetahi Mema e tuku he Pire ki tenei Whare ka riri tetahi taha, a. ki te riro ma tera taha ka riri hoki tenei taha, heoi, i te mea e penei ana ko te mea pai ano pea ma tetahi o nga Mema Maori e tuku mai taua Pire ki te Whare; otiia ki au nei kaore aku nei tikanga ahakoa na tetahi taha, na tetahi taha ranei i tuku mai he Pire penei. Heoi i te mea ka nekehia tenei korero kia ahei ai hoki te Mema Maori mo Te Waipounamu ki te tuku mai i tana Pire penei, e kore au e ki "Ka whakahe au ka kore ranei." Kei te pai noa atu au. Ko tetahi mea e whakahe ana au i roto i tenei Whare ko te mahi e ki nei te tangata ki te whakatokomahatia nga Mema Maori era ratou e kaha ki te turaki Kawanatanga. E mohio ana au ki te hiahia o nga Mema e korero pena ana ko ta ratou whai kia kaua rawa he Mema Maori ki roto ki tenei Whare. Ka mutu aku korero i konei ka tatari au kia tae mai ra te Pire a te Mema Maori mo Te Waipounamu ki tenei Whare.

H. M. Tawhai.—Kanui toku koa i te mea e whai huarahi ana ahau ki te korero, kanui ano hoki taku koa mo te tukunga mai o tenei Pire, a tera ano ahau e whai kupu a muri ake nei i te wa e tukua mai ai te Pire a te Mema Maori mo tera motu mo te Waipounamu. E pai ana ahau ki te Pire kua tukua mai nei e te Mema mo Pei Whairangi; ko te take i pai ai ahau he whakatokomaha i nga Mema Maori. Tera ano etahi wahi o tenei Pire e kino ana kia ahua, a ki taku whakaaro e taea ana ano te whakatikatika; otira, i runga i tona ahua katoa e whakapai ana ahau mo te tukunga mai a taua Mema i tenei Pire hei whakatokomaha i nga Mema Maori; kei te whakaae hoki ahau ki te nekehanga a taua Mema i te korerotanga mo tenei Pire kia rua ai nga Pire ki o tatou aroaro i te takiwa kotahi hei whakaarohanga ma tatou. E rongo ana ahau ki te ki a nga Mema o roto i te Whare e mea ana ko te he o te whakatokomaha i nga Mema Maori tera e tahuri nga Maori ki te turaki Kawanatanga, ko te take e ki ana ratou he kite no ratoui nga pootitanga o roto i tenei e haere ana nga Mema Maori ki te taha kotahi katoa pooti ai. Na, e te Tumuaki e hiahia ana ahau ki te patai ki nga Mema o tenei Whare e hia nga pootitanga a nga Mema Maori i riro ai i a ratou te £65,000. He Maori ahua ka taea ano te whakangawari te taha ki ahau engari i ahau e noho ana i roto i tenei Whare i kite ahau i etahi Mema e pooti ana kia riro ki a ratou taua £65,000. Mehemea i pena matou nga Mema Maori ka tika ta koutou whakahe, engari kia kite rano koutou e mahi pera ana matou katahi ka tika koutou ki te korero a he mahi pera ta matou. E whakapai ana ahau ki te Mema mo Pei Whairangi mo tona whakaae kia nekehia tenei korero mo nga wiki e rua, a, e whakapai ana hoki ahau ki te Mema Maori mo te Waipounamu mo tona tuku mai i tetahi Pire penei me tenei kia rua ai nga Pire hei whiriwhiringa ma tatou. E whakaae ana ahau kia nekehia tenei korero mo nga wiki e rua e hara hoki ahau i te roia, kaore ahau e matau ki te Ture, na he maha nga tikanga o roto i te Pire penei e tika ana kia ata whakaarohia.

Nekehia ana te korerotanga mo nga wiki e rua.