Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paramete: 1881-1885

Pire Whakatika I Te Ture Kooti Whenua Maori

page 21

Pire Whakatika I Te Ture Kooti Whenua Maori.

H. Tomoana.—E hiahia ana au kia whakanekehia atu te korerotanga no tenei mea nui. E whakaae ana au ki te Pire a Te Mema mo te Tai Rawhiti engari me pa anake ki nga whenua o te takiwa o Turanga tae atu ki Uawe.

Meiha Te Wheoro: He nui rawa nga tikanga o roto i tenei Pire, a i te mea katahi ano ka tae mai nga whakamaoritanga ki a matou ki nga Mema Maori me tuku kia roa atu ano he tirotirohanga ma matou. He maha nga tangata kei toku takiwa e hiahia ana kia unuhia nga here i runga i te whenua kia ahei ai ratou ki te roherohe a ki te hoko hoko hoki. Mehemea ka tohe tonu te mema nei kia paahitia tona Pire tera au e motini kia pa anake ki te Takiwa o te Tai Rawhiti.

H. M. Tawhai: He mea tika kia mahia tetahi Pire penei, a e hiahia ana au kia pahitia tenei Pire, tetahi Pire ahua rite ki tenei i tenei huihuinga o te Paremete. Ki te mate tetahi tangata i raro i te tikanga Tiota Tenata, e kore ona hea e tau iho ki ana tamariki, engari ka riro ke ma nga tangata e mau ana o ratou ingoa i roto i te karaati, ko taku hiahia kia whakakorea nga karaati i raro i te tikanga "Tiota Tenata" kia whakaputaina i raro i te tikanga "Teneti Kamana." Kua ki mai te Minita mo te taha Maori ka tukua mai e ia tetahi Pire ahua rite ki tenei, no reira au i mea ai me waiho tenei Pire, kia tae mai rano tera kia kotahi ai te tirohanga i aua Pire e rua, kia kitea ko tehea te mea pai. Mehemea ka kitea he mea tika kia whakakorea nga karaati "Tiota Tenata," ma reira ka taea ai e nga Maori no ratou aua whenua, te tuku atu i a ratou whenua ki raro i te Ture Rahui Whenua Maori. He whenua ano kei taku takiwa e takoto ana i raro i nga tikanga e whakahuatia ana i roto i te Pire nei, ko aua whenua kua riihitia, engari kaore e taea e nga tangata no ratou aua whenua te wehewehe, notemea kaore ano kia mutu te riihi. I tae nga tono ki te Kooti kia wehewehea aua tu whenua, ki mai ana te Kooti kaore a ratou mana ki te pera. Ko etahi o aua tangata kua hoko i o ratou hea ki etahi Pakeha, na ko nga tangata kaore nei i riihi i o ratou whenua e hiahia ana kia wehea o ratou hea, kia hoatu ai nga whenua o nga tangata i hoko, hei utu mo nga moni i riro i a ratou.

H. K. Taiaroa.—Kaore aku kupu whakahe whakatika ranei mo tenei Pire, engari ki taku whakaaro me tuku kia paahi i te korero tuarua i naianei, katahi ka waiho i kona kia tae rawa mai te Pire a te Kawanatanga hei reira whiriwhiri ai ko tewhea rauei te mea pai o raua.

Whakaaetia ana te korero tuarua o tenei Pire—engari waiho hoki kia puta mai ta te Kawanatanga ka timata ano te korero i roto i te Komiti.