Te Pire Whakatau I Nga Rahui O Te Tai Hauauru.

Meiha Te Wheoro.—Mo runga i te Pire e korerotia nei i roto i te Whare, kua rereke aku whakaaro inaianei mo nga whenua o te Tai Hauauru. I mahara au i whakaaetia etahi whenua ma nga Maori o taua takiwa, a kaore i whakatuturutia aua kupu whakaae, na te roa hoki o te takoto kau o aua kupu i tupu ake ai te raruraru ki Taranaki. I whakaaro au i reira, me whakaoti tika taua mahi, me whakahoki tonu te whenua ki nga Maori, a me kaua hoki e pa atu te ringaringa o te Kawanatanga ki aua whenua e whakahokia nei ki nga Maori. Ara me penei ano me te tangata e hoatu ana i te taonga ki tetahi atu tangata, e kore e tahuri atu a muri ki te tango mai ano. I whakaaro au me pera ano hoki aua whenua, me waiho ano ki nga Maori te whakahaere i o ratou whenua. I mahara au me penei page 34te whakahaere kia pai ai nga Maori, kai mutu ai hoki te raruraru i taua takiwa. No naianei ka whakaaro au, me pehea ra e takoto pai ai aua whenua. Ko taku whakaaro o te tuatahi te mea e paingia ana e nga Maori o taua takiwa, koia ra hoki to ratou hiahia. Na he mea hou ki au nga tikanga o roto o tenei Pire, a he mea hou hoki ki nga Maori o reira. E ahua pai ana ano au ki etahi tikanga o tenei Pire, engari e hiahia ana au kia tino marama rawa nga mahi mo taua takiwa, kia mohiotia ai. Tenei tetahi mea i marama ki au i roto i tenei Pire, ara kia tukua nga Karaati ki nga Maori. Engari tenei ano etahi mea kahore ano kia marama i au. Mehemea e hiahia ana te Kawanatanga kia kaua e whaimana nga Maori ki te hoko i aua whenua, he aha te tuku ai nga kupu here ki roto ki nga Karauna Karaati, kia kore ai e taea te hoko ahakoa whakaae te Kawana? Ka pai noatu tena ki au. Tera pea e tahuri etahi atu Paremete ki te mahi tikanga mo taua takiwa, a e kore hoki e mohiotia nga mahi o nga ra e haere ake nei. I roto i enei tikanga e waiho nei ma te Kawana e whakahaere, e kore e mohiotia nga mahi a etahi atu Kawanatanga. E kore e kitea atu e tatou nga mahi katoa o nga ra e haere ake nei. Tera ano etahi whenua kua Karaatitia, a kuhua ana nga kupu here, ma te Kawana ano e whakaae katahi ano ka taea; na i runga i etahi o enei tikanga, mehemea he hoa no te Kawanatanga te tangata e hiahia ana ki te hoko, ka unuhia e ratou nga here, kia taea ai te hoko i te whenua. Kahore ano kia marama i au nga tikanga o te Pire nei, tera pea e marama ana ki nga mema pakeha. Ki au nei he pai noatu kia hoatu nga tikanga here ki roto ki nga Karaati. Ka taea noatia e nga Maori te whakahaere o ratou whenua. Tera ano tetahi whenua ko Onewhero kei Waikato, e hara tena i te mea hoatu i raro i te ture penei. I tukua nga kupu here ki roto ki te Karauna karaati, kahore i peneitia te whakahaere mo aua whenua. E kore e taea te hoko taua whenua, e kore hoki te Kawana e mana ki te whakaae kia hokona taua whenua. E kore e taea e au te ki atu tera e pai tenei Pire mo te Tai Hauauru. E kore au e ki atu, he tikanga pai tenei. Ka waiho e au he tohu ki tenei ra, tera pea e puta ake he raruraru ki Taranaki i roto i etahi o nga tikanga o tenei Pire. E whakaae ana te nuinga o tenei Whare kia pahi te Pire nei, a e kore e taea e toku kotahi te arai atu, engari kia tae ki te Komiti ka whakamatau au ki te whakatikatika, ka tohutohu atu i etahi o nga rarangi e he ana.