Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1904-1905

Nga Whenua Rahui Maori

Nga Whenua Rahui Maori.

I runga i te motini a Hone Heke (mema mo nga Maori o te Tai Tokerau).—Whakahaua ana, Kia whakatakotoria ki te aroaro o te Whare tetahi ritaana e whakaatu ana: (1.) Te huihuinga katoatanga o nga whenua e puritia ana a e whakahaeretia ana e te Kai-tiaki o te Katoa mo te taha ki nga Maori i raro i "Te Ture Whakanohonoho Whenua Rahui o Te Tai Hauauru, 1892." (2.) Te maha o nga poraka i wahia hei poraka motuhake i roto i taua takiwa whenua katoa i te tuatahi; te nama o te Karaati o ia poraka, me nga eka o roto o ia poraka me te ingoa o te tangata o nga tangata ranei nona; nga tau o nga riihi e pa ana ki ia poraka, ki ia wahi ranei o ia poraka, me te moni reti i te tau, te hea nga hea ranei o ia tangata i ia poraka, me te moni reti i te tau e tika ana ki ia tangata kotahi. (3.) Nga ingoa o nga tangata kaore i whakaae ki te tango moni reti i runga i nga kupu tohutohu o Parihaka. (4.) Nga eka whenua e toe ana kaore ano i riihitia. (5.) Nga ingoa o nga Maori e pupuri ana i etahi whenua i riihitia kia ratou e te Kai-tiaki o te Katoa i raro i te tikanga whakaputa raihana noho whenua i ia tau, nga eka whenua i roto i ia raihana pera, me te moni reti e utua ana e ia Maori ki te Kai-tiaki o te Katoa mo ia raihana pera. (6.) Te wariu reititanga whakamutunga me te wariu taakewhenua, me te wariu i whakanohoia e te Kawanatanga ki runga ki nga whenua katoa e riihitia ana i naianei ki nga Pakeha me nga Maori. (7.) He rarangi e whakaatu ana i te maha o nga Karaati katoa, me te maha o nga karaati e uru ana ia tangata kotahi, me te huihuinga katoatanga o nga moni reti e tau ana hei utunga ki ia tangata i ia tau; a (8.) He ritaana pera ano e whakaatu ana i era atu whenua rahui katoa i era atu wahi o te koroni e puritia ana a e whakahaeretia ana e te Kai-tiaki o te katoa, hui atu ki nga "Whakatekau" o Poneke me nga "Whakatekau" o Te Waipounamu; a kia tukua atu hoki he kape o aua ritaana ki ia Kai-rehita o te Kooti Whenua Maori, a ki nga Perehitini hoki me nga mema o nga Kaunihera whenua Maori, hei tohu marama-page 63tanga mo ratou mo runga mo nga uiuinga tera e whakahaeretia i raro i nga tikanga o tekiona 21 me 25 o "Te Ture Whakahaere i nga Whenua Maori, 1900," me tekiona 46 me 53 o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894," me era atu tikanga ture i hangaia hei tiaki hei manaaki i nga Maori kei whenuakoretia ratou, kei whenuakoretia ranei ratou i runga i te tuku-a-wira, i te unukanga here ranei e taea ai te hoko o nga whenua Maori.