Kereme Whenua Maori.

H. K. Taiaroa.—e te Tumuaki, e pouri ana ahau i te mea kua waiho mo te mutunga rawa o te Paremete mauria mai ai tenei Pire ki te Kaunihera. E tono atu ana ahau ki te Kawanatanga kia mutu te mahi penei, ara te waiho mo nga haora whakamutunga o te Paremete tuku ohorere mai ai nga Pire. Ki taku titiro he rarangi tika te rarangi 3 o te Pire nei. Ki toku mahara he mea tika kia kaua e hokona rawatia te whenua, engari me tuku atu ki te Kaunihera Maori mana e whakahaere. Na mo runga mo nga tikanga o tenei Pire, kei te marama ano ki taku titiro, i te mea hoki e whakamana ana i nga whakataunga a nga Komiti o era atu tau. Na mo runga mo te rarangi hou e pa nei ki nga whenua i Kaiapoi, i rongo au e kore taua rarangi e mauria mai i tenei tau. Ko nga tikanga o taua rarangi kei te tiaki i te taha ki nga Pakeha, engari ko te taha ki nga Maori i tau nei ki a ratou aua whenua kihai i tiakina. Ko aua tangata i pupuru i aua whenua i runga ano i te tikanga o te ture i runga i tona ahua o taua wa, a ko nga wira i maharatia i taua wa e whaimana ana, kua kitea i naianei kaore i te mana. No reira au ka patai atu mehemea kua pewhea he tikanga mo nga Maori i uru nei ratou i raro i aua wira—he aha kua utua ki a ratou mo te whakapainga i aua whenua i te wa e tau ana ki a ratou. I whaikupu ano ahau ki te Minita mo te taha Maori, me taku ki atu kei te tiaki anake ia i te taha ki nga Pakeha, a ko nga Maori kaore i te whakaarotia. I ki mai ia e kore e taea tana rarangi i tenei tau, engari ka waiho mo tera atu wa. Na runga i tera i whakaae atu ai au kia whakaurua mai taua rarangi ki te Pire mo tenei wa. E whakatika atu ana ahau i nga korero a te Minita mo runga mo te rarangi 16. E whakaae atu ana hoki ahau ki ana kupu mo te whakaaetanga mai a te Kawanatanga ki au mo toku kereme. Engari hoki ko nga wahanga tekiona e rua o te timatanga iho kaore i te tino tika mo taku kereme I tono au kia ata whakaritea mai te whenua, a e mea ana te Pire me utu a moni me pewhea ranei. Na i te mea kua whakaurua peratia te rarangi e te Kawanatanga, ka whakaae atu au ina pai kia pera, a ka waiho e au i runga i tera ahua. Ki te tukuna atu te Pire ki te Komiti, e pai ana; engari hoki i te mea kua poto te wa e kore pea e tae ki reira.

Kainga Maori I Taumutu.

H. K. Taiaroa.—e te Tumuaki, e hiahia ana ahau kia whaikupu poto nei au mo tenei Pire. I ki mai te Minita ko ahau te tangata i noho tuatahi ki taua wahi.

Honore Piti.—Ki tetahi wahi ra.

H. K. Taiaroa.—Kua roa ra ahau e noho ana i taua whenua. Na mo runga mo tenei Pire, i mahara ahau ka tukuna atu ki te Komiti mo nga Mea Maori. Ki te kore e tukuna atu ki te Komiti ka roa au e korero atu ana i ona tikanga. I whakaaro au me ka tukuna ki te Komiti hei reira au te whakauru atu ai i etahi kupu. Me i pera kua kore e roa te korero i roto i te Kaunihera nei. Mehemea ka haere tonu te mahi a te Kaunihera ka tukuna atu e au etahi menemana maku, otira me tono atu au ki te Minita kia tukuna atu te Pire ki Komiti.

Honore Piti.—Kei te whakaae atu ahau kia tukuna atu te Pire ki te Komiti mo nga Mea Maori, mehemea ka taea te whakahoki mai i mua o te hawhe-paahi te whitu o nga haora. Ki te kore e kore ano e taea te whakaputa te Pire i tenei Paremete.

H K. Taiaroa.—Ki te waiho tenei Pire mo te tau kotahi e kore e pa atu he mate ki nga Maori no ratou taua whenua. Ki toku mahara e kore e roa te Komiti e page 14mahi ana i aua take. Ki te kore e peratia ko te roa au e whaikorero ana.

Honore Piti.—e hara i te mea e hiahia ana ahau kia kaua e tukuna atu ki te Komiti mo nga Mea Maori. Ko taku hiahia kia paahitia te Pire. Ka motini ahau kia, Kia korerotia tuaruatia te Pire, ka tuku atu ai ki te Komiti mo nga Mea Maori.

Paahitia ana te korero tuaruatanga o te Pire, tukuna atu ana ki te Komiti mo nga Mea Maori.